20251119 CDTL Biên Bản Đàm Thoại Washington 10 August 1971 D242
242. Memorandum of Conversation1
Washington, August 10, 1971, noon–1 p.m.
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/d242
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_861
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_862
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_863
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_864
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_865
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_866
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/pg_867
242. Memorandum of Conversation1
Washington, August 10, 1971, noon–1 p.m.
PARTICIPANTS
- Lt. General Sisowath Sirik Matak, Prime Ministerial Delegate of the Khmer Republic
- The President
- Dr. Kissinger, Special Assistant to the President for National Security Affairs
- Mrs. Porson, Interpreter
The Prime Minister thanked the President for all the kindness shown him during his visit to the United States, and said how honored and pleased he was to see the President again. He conveyed to the President the good wishes and admiration of Chief of State Cheng Heng and Marshal Lon Nol. [Page 861]
The President said that we in the United States greatly admire the Cambodian people for their courage. At the time the invasion started, there were many who predicted almost every day on television and in the news (especially the AP correspondent in Phnom Penh) that Cambodia would fall. But they did not reckon with the 7,000,000 Cambodians who, although a peaceful people, were willing to make sacrifices and to fight for their independence.
It was the President’s belief that Cambodia could only be saved by the Cambodians. No country could be saved without the ultimate sacrifice of its people. He thought the example of Cambodia was a good one for the world to see—the example of a peaceful people compelled to build up its military capacity so as to defend itself and to meet the challenge presented.
The Prime Minister thanked the President for his kind words. He could confirm that the Cambodians were indeed determined; after all, Cambodia had been reduced to its simplest territorial expression. Cambodia, a country with a long history, now found itself with less territory than ever before. The Cambodian people could not allow foreign aggressors to take over that territory.
As the President knew, the Prime Minister continued, at the beginning of the aggression by the North Vietnamese Communists and the Viet Cong, the Cambodian Army had practically nothing. Volunteers went to the front almost empty-handed and some went into combat without ever having fired a rifle.
The President remarked that he remembered having seen Cambodian soldiers back in 1953 engaged in rifle practice with wooden guns.
The Prime Minister said that Prince Sihanouk, under the former regime, never did anything to make the Army capable of defending the country. Sihanouk followed a policy of neutrality which he thought would enable him to maintain tranquillity and peace in Cambodia. Unfortunately, however, in later years he was unable to follow the course that the Khmer people wanted, a middle course of active neutrality. In the later years of Sihanouk regime, there was collusion with the Communists, which made it possible for foreign troops to remain on Cambodian territory and to develop the sanctuaries that were harbors for aggressors right in the Cambodian homeland.
The President asked about the morale of the population; what percentage of the 7,000,000 people supported the government, and how many tended toward the forces that the Communists and the anti-government elements were trying to build up?
The Prime Minister answered that his government had a defense plan, whereby there was a line cutting Cambodia in two. The government had decided to leave the north and northeast sectors of the country as they were for the time being. Prior to the aggression the population [Page 862] of that area was only about 300,000. The government drew its defense line to protect the heavily populated and much richer section of the country. And, he reported, the military situation was very much improved.
The President again asked about the people under the government’s control; what percentage supported the government, and what percentage might be potential subverters of the government?
The Prime Minister replied that there were two factors to consider. First, there was a region still under Communist control where the people were not for the North Vietnamese but simply could not leave. The Prime Minister estimated that they represented about 30 percent of the population. The remainder had sought refuge in the large cities. Prior to the aggression, Phnom Penh, for example, had had a population of 600,000; at present, there were 2,000,000. This, of course, raised many problems such as shelter, water, electricity, and food.
The President asked how the Prime Minister saw the prospects for the next year. Could his government resist the North Vietnamese invaders, or was there a great, medium, or minimal risk that the North Vietnamese could launch an offensive that could succeed in defeating the Cambodian forces?
The Prime Minister answered that his government and people had just come through the most critical period, the dry season. It would be very difficult for the enemy to reorganize during the imminent rainy season. Furthermore, he placed the present North Vietnamese strength in Cambodia at 55,000–60,000. At the start of the aggression there had been 60,000. Two months later another 60,000 had come in, making a total of 120,000 well-equipped, well-armed, and seasoned troops. Now, they were back down to the number given. There were four North Vietnamese divisions in Cambodia now, including the First Division in the south. That division, however, was very tired and completely disorganized, as the Cambodians had discovered during the operation relating to National Highway 4.
The President asked whether the population of Phnom Penh was confident or fearful of the future. How was their morale? In the American press it was reported (although not as much as six months ago) that the residents of Phnom Penh feared that the North Vietnamese would inevitably overrun the country. On the other hand, one also heard that the Cambodian people were regaining confidence owing to the events of the past few months. How confident were they? Did they think the war would be won and that Cambodia would retain its independence, or did they believe that the North Vietnamese would take over completely?
The Prime Minister answered that his compatriots were confident—that they all believed the war would be won. Indeed, the Cambodians [Page 863] would not let the war be lost; they wanted to regain the abandoned territory in the north and northeast.
The President asked what effect the withdrawal of United States troops from Vietnam would have on the morale of the Cambodians. Would that withdrawal be interpreted in Cambodia and elsewhere as a U.S. withdrawal from Asia, and thus be very depressing on the people’s morale? He solicited the Prime Minister’s honest opinion.
The Prime Minister said that this was a topic that he had wanted to discuss with the President. His countrymen were very concerned, very concerned indeed, about the withdrawal of United States troops from South Vietnam, for two reasons. First, the Cambodian Army, which the government was in the process of developing, organizing, training, and equipping, was not yet able to do its work by itself. Therefore, it still needed the air support provided by United States forces. If U.S. withdrawal were to entail the withdrawal of U.S. air support—which Cambodia needed on a daily basis—then that could disrupt the work of the Cambodian military.
The second reason the Prime Minister gave he qualified as very important and serious, and that was the matter of the cooperation of the South Vietnamese troops in Cambodia. Although the South Vietnamese had come to help the Cambodians, when they went into operation they did much harm to the population. The Prime Minister was convinced that this was not the desire or intent of the South Vietnamese Government, but it was at the lower echelons that reprehensible acts had been committed against the Cambodian people.
Therefore, U.S. withdrawal was a matter of much concern to the people and government of Cambodia.
The President asked the Prime Minister whether he shared the view of some Asians that the Nixon Doctrine was a camouflage to enable the United States to get out of Asia and to leave Asia to the devices of China, Russia, or Japan. He asked the question as the devil’s advocate, because that was what some were saying, although that of course was not the purpose of the Nixon Doctrine. He asked the Prime Minister whether he and his colleagues in Asia thought that in leaving Vietnam the United States was leaving Asia to its fate and would cease to play a role in helping countries like Cambodia.
The Prime Minister said that from what he had heard, opinion about the Nixon Doctrine was very divided. For his part and on behalf of the Cambodian people, he had said and wished to reiterate that they were confident and much admired President Nixon’s courage in seeking a rapprochement and a dialogue between Communist China and the United States.
In other words, asked the President, the idea of a dialogue did not worry the Prime Minister. [Page 864]
On the contrary, the Prime Minister replied. He and his people were for universality. Moreover, his was an Asian nation, condemned to stay on in Asia, near a China with 750,000,000 people.
President Nixon then asked whether that meant that the Prime Minister did not share the concern of some that the meeting between the leaders of the United States and the People’s Republic of China would lead to the United States’ selling its friends down the river.
The Prime Minister said that it was very hard for him and for his compatriots to predict the future, but, he asked, had not the President said that he would never abandon America’s friends, all nations who wanted their freedom and independence?
President Nixon said that was so.
Obviously, said the Prime Minister, he was “very small” and could not predict the outcome of the President’s talks with Chou En-lai or Mao Tse-tung. But he did know, on the strength of two years as Ambassador to Peking, that the Chinese felt frustrated. They were a people who thought they were entitled to something in Asia and the world. For example, in the matter of peace in Southeast Asia, the Chinese talked of “Asianization,” without any reference to the Geneva Agreements. If that line of thinking were to be maintained, then that would concern the Cambodians very much.
By “Asianization,” the President asked, they meant Chinese domination; yes, said the Prime Minister.
The President then asked if the United States must continue to be a Pacific power. Must it therefore continue to maintain a physical presence in Asia?
Yes, replied the Prime Minister, and that was not just his view but that of all the free Asian peoples.
The President asked whether the Prime Minister thought it would be enough for us to have sea power and air power there, or did we need to have significant ground forces in Asia?
The Prime Minister felt that he could not really reply offhand, but that he could say that the Cambodians would want both U.S. air and sea power, on the one hand, and ground power on the other. Even though there were to be no intervention, and knowing the difficulties with the U.S. Congress the Cambodians did not want American soldiers to help them, they nonetheless did need the support of the U.S. troops behind them. This, according to what the Prime Minister had heard, was a concern shared by some of Cambodia’s neighbors and other Asian nations.
The President next asked about the situation of Japan. Was there concern about Japan’s future role, or was it now welcome in Southeast Asia as a peaceful power?
The Prime Minister replied that Japan was accepted now as an economic leader and in the future might be accepted as a leader from other standpoints. The Cambodians believed that Japan must play a true role in Southeast Asia.
The President asked which, from the standpoint of Cambodia, a very important but relatively small country, the Prime Minister feared most: the possibility of Chinese domination or aggression, or the possibility of Japanese domination or aggression?
The Prime Minister completely ruled out any concern about Japan. Although Japan had had a militarist reputation and did commit aggression in Asia, it had evolved since World War II. On the other hand, China constituted a permanent danger in Asia.2
The President added that he should also have mentioned North Vietnam, to which the Prime Minister responded that North Vietnam in fact feared China even more than Cambodia; after all, North Vietnam was closer to China.
The President asked whether the Cambodians feared the U.S.S.R. The Prime Minister said that although the U.S.S.R. had helped the North Vietnamese in the war, he thought the Russians were afraid of the Chinese too.
The President then gave the Prime Minister the following assurances:
1.
The United States was not getting out of Asia; the United States would maintain a presence in those areas where it was appropriate to do so. He was speaking of a naval, air, and ground presence.
2.
It was necessary that the non-Communist nations of Asia threatened by their neighbors take the major burden of defending themselves, as Cambodia was doing. That was the Nixon Doctrine. The United States would help economically and militarily, but the prime responsibility had to rest with the people concerned.
3.
As for our actions in regard to Vietnam, the United States withdrawal should not be misinterpreted. We had been phasing the withdrawal in such a way that when we left, the South Vietnamese would be able to defend themselves.
There were some in the United States who said we must get out of Vietnam and then out of Asia. That was not the President’s view, and he disagreed with that thinking. The United States had not lost 45,000 men to then turn around and stop playing a role as a Pacific power. [Page 866]
The reason that we had a role as a Pacific power (and our motivation was different from that of certain other countries in the region) was not because of any desire for domination or economic or colonialist exploitation, but because we believed that each nation had to be able to defend and maintain its independence in the area surrounding the heartland of Asia, China, and that was essential to peace in Asia. If Japan, the Philippines, Indonesia, Thailand, or Southeast Asia were to be swallowed up by their big neighbor, that would not serve the interests of those peoples, who wanted to be independent, nor would it serve the interests of peace.
We wanted good relations with the People’s Republic of China, the President continued, but we wanted to maintain our commitments to the neighboring countries in that area. That was not meant in an aggressive or belligerent way or as a threat, but because the existence of many free Asian nations would provide a better opportunity for peace in the future than an Asia dominated solely by one country, regardless of which country that was.
The Prime Minister thanked the President for those assurances, which was what he had come for. He added that he thought that a rapprochement or talks with China could certainly help to arrive at a positive solution to the problem of world peace in general, and of peace in Southeast Asia in particular.
President Nixon then asked the Prime Minister to convey his best regards to the Chief of State, Cheng Heng, and to His Excellency Lon Nol.
As Dr. Kissinger well knew, the President had the most pleasant memories of his trip to Cambodia 18 years ago. He took away with him the remembrance of a peaceful, hospitable, and good people, a people who had the right to be free. That was why he had continued to support our economic and military assistance programs in Cambodia, many times over the strenuous objections of members of the United States Congress. He wished to assure the Prime Minister that he would continue, to the best of his ability, to support Cambodia’s efforts to defend itself against the aggressors, not only because it served the interests of peace but because the Cambodian people had a special place in his heart as a result of his visit there.
The Prime Minister thanked the President for his kind words and promised to convey his greetings to his Chief of State and Marshal Lon Nol.
He assured the President that Cambodia recognized that it was a key element in the problem of Southeast Asia and that it had to make every effort to help itself with, of course, the assistance of friends such as President Nixon. The Cambodians were resolved to regain their territorial integrity and freedom. And in that connection, the Prime Minister had one parting wish to express on behalf of all his people: If [Page 867] peace negotiations were to eventuate, they would want to go back to the formula of the Indochina Conference, of the Geneva Agreements. The Agreements were something they could rely upon; they were valid international agreements which gave Cambodia its territorial integrity and freedom and offered the country guarantees. It was for that reason that Cambodia had taken a cautious attitude with respect to the People’s Republic of China and had not committed itself diplomatically to Taiwan, knowing the PRC to be a signatory of the Geneva Agreements.3
Google Translated
242. Biên bản ghi nhớ cuộc hội đàm
Washington, ngày 10 tháng 8 năm 1971, 12 giờ trưa - 1 giờ chiều
THÀNH VIÊN THAM DỰ
Trung tướng Sisowath Sirik Matak, Đại diện Thủ tướng Cộng hòa Khmer
Tổng thống
Tiến sĩ Kissinger, Trợ lý Đặc biệt của Tổng thống về An ninh Quốc gia
Bà Porson, Phiên dịch
Thủ tướng cảm ơn Tổng thống về tất cả lòng tốt mà ông đã dành cho mình trong chuyến thăm Hoa Kỳ, và bày tỏ lòng vinh dự và vui mừng khi được gặp lại Tổng thống. Ông chuyển đến Tổng thống những lời chúc tốt đẹp và sự ngưỡng mộ của Quốc trưởng Cheng Heng và Thống chế Lon Nol. [Trang 861]
Tổng thống nói rằng chúng tôi, những người ở Hoa Kỳ, vô cùng ngưỡng mộ lòng dũng cảm của nhân dân Campuchia. Vào thời điểm cuộc xâm lược bắt đầu, hầu như ngày nào trên truyền hình và báo chí cũng có nhiều người dự đoán rằng Campuchia sẽ thất thủ (đặc biệt là phóng viên AP tại Phnom Penh). Nhưng họ không tính đến 7.000.000 người dân Campuchia, mặc dù là những người dân hiền hòa, nhưng họ sẵn sàng hy sinh và chiến đấu vì nền độc lập của mình.
Tổng thống tin rằng Campuchia chỉ có thể được cứu bởi chính người dân Campuchia. Không một quốc gia nào có thể được cứu nếu không có sự hy sinh cao cả của người dân. Ông cho rằng Campuchia là tấm gương sáng cho thế giới noi theo - tấm gương của một dân tộc yêu chuộng hòa bình, quyết tâm xây dựng năng lực quân sự để tự vệ và đương đầu với những thách thức đặt ra.
Thủ tướng cảm ơn Tổng thống về những lời lẽ tốt đẹp. Ông khẳng định rằng người dân Campuchia thực sự quyết tâm; xét cho cùng, Campuchia đã bị thu hẹp lại thành một lãnh thổ đơn giản nhất. Campuchia, một quốc gia có lịch sử lâu đời, giờ đây thấy mình có ít lãnh thổ hơn bao giờ hết. Nhân dân Campuchia không thể để những kẻ xâm lược nước ngoài chiếm lấy lãnh thổ đó.
Như Tổng thống đã biết, Thủ tướng tiếp tục, vào thời điểm bắt đầu cuộc xâm lược của Cộng sản Bắc Việt và Việt Cộng, Quân đội Campuchia gần như không có gì. Quân tình nguyện ra mặt trận gần như tay không, và một số người ra trận mà chưa từng bắn một phát súng trường nào.
Tổng thống nhận xét rằng ông nhớ đã từng chứng kiến những người lính Campuchia luyện tập súng trường bằng súng gỗ vào năm 1953.
Thủ tướng cho biết Hoàng thân Sihanouk, dưới thời chế độ cũ, chưa bao giờ làm bất cứ điều gì để Quân đội có đủ năng lực bảo vệ đất nước. Sihanouk theo đuổi chính sách trung lập mà ông nghĩ sẽ giúp ông duy trì hòa bình và ổn định ở Campuchia. Tuy nhiên, đáng tiếc là trong những năm sau đó, ông đã không thể theo đuổi con đường mà nhân dân Khmer mong muốn, một con đường trung dung, chủ động và trung lập. Trong những năm cuối của chế độ Sihanouk, đã có sự cấu kết với những người Cộng sản, tạo điều kiện cho quân đội nước ngoài ở lại lãnh thổ Campuchia và phát triển các khu bảo tồn, vốn là nơi ẩn náu cho những kẻ xâm lược ngay trên chính quê hương Campuchia.
Tổng thống hỏi về tinh thần của người dân; bao nhiêu phần trăm trong số 7.000.000 người dân ủng hộ chính phủ, và bao nhiêu phần trăm nghiêng về phía lực lượng mà những người Cộng sản và các thành phần chống chính phủ đang cố gắng xây dựng?
Thủ tướng trả lời rằng chính phủ của ông đã có một kế hoạch phòng thủ, theo đó có một đường ranh giới chia cắt Campuchia làm đôi. Chính phủ đã quyết định giữ nguyên hiện trạng các khu vực phía bắc và đông bắc của đất nước. Trước cuộc xâm lược, dân số [Trang 862] của khu vực đó chỉ khoảng 300.000 người. Chính phủ đã thiết lập đường ranh giới phòng thủ để bảo vệ khu vực đông dân cư và giàu có hơn nhiều của đất nước. Và, ông báo cáo, tình hình quân sự đã được cải thiện rất nhiều.
Tổng thống lại hỏi về những người dân dưới sự kiểm soát của chính phủ; bao nhiêu phần trăm ủng hộ chính phủ, và bao nhiêu phần trăm có thể là những kẻ lật đổ chính phủ?
Thủ tướng trả lời rằng có hai yếu tố cần xem xét. Thứ nhất, có một khu vực vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Cộng sản, nơi người dân không ủng hộ Bắc Việt Nam nhưng đơn giản là không thể rời đi. Thủ tướng ước tính rằng họ chiếm khoảng 30% dân số. Số còn lại đã tìm nơi ẩn náu tại các thành phố lớn. Ví dụ, trước cuộc xâm lược, Phnom Penh có dân số 600.000 người; hiện tại, con số này là 2.000.000 người. Điều này, tất nhiên, đã đặt ra nhiều vấn đề như chỗ ở, nước sạch, điện và lương thực.
Tổng thống hỏi Thủ tướng nhìn nhận triển vọng của năm tới như thế nào. Liệu chính phủ của ông có thể chống lại quân xâm lược Bắc Việt Nam hay không, hay liệu có nguy cơ lớn, trung bình hoặc tối thiểu rằng Bắc Việt Nam có thể phát động một cuộc tấn công có thể đánh bại lực lượng Campuchia?
Thủ tướng trả lời rằng chính phủ và nhân dân ông vừa trải qua giai đoạn khó khăn nhất, mùa khô. Sẽ rất khó khăn cho địch tái tổ chức trong mùa mưa sắp tới. Hơn nữa, ông ước tính quân số Bắc Việt hiện có tại Campuchia là 55.000-60.000 quân. Khi cuộc xâm lược bắt đầu, quân số là 60.000. Hai tháng sau, thêm 60.000 quân nữa được đưa vào, nâng tổng số quân lên 120.000, được trang bị tốt, vũ khí hiện đại và dày dạn kinh nghiệm. Giờ đây, quân số đã trở lại con số đã đưa ra. Hiện tại có bốn sư đoàn Bắc Việt tại Campuchia, bao gồm cả Sư đoàn 1 ở phía Nam. Tuy nhiên, sư đoàn này rất mệt mỏi và hoàn toàn mất tổ chức, như người Campuchia đã phát hiện ra trong chiến dịch liên quan đến Quốc lộ 4.
Tổng thống hỏi liệu người dân Phnom Penh có tự tin hay lo sợ về tương lai. Tinh thần của họ như thế nào? Báo chí Mỹ đưa tin (mặc dù chưa đầy sáu tháng trước) rằng người dân Phnom Penh lo sợ rằng quân Bắc Việt chắc chắn sẽ tràn vào đất nước. Mặt khác, người ta cũng nghe nói rằng người dân Campuchia đang lấy lại niềm tin nhờ những sự kiện diễn ra trong vài tháng qua. Họ tự tin đến mức nào? Họ nghĩ rằng chiến tranh sẽ thắng lợi và Campuchia sẽ giữ được độc lập, hay họ tin rằng quân Bắc Việt sẽ tiếp quản hoàn toàn?
Thủ tướng trả lời rằng đồng bào của ông rất tự tin - rằng tất cả họ đều tin rằng chiến tranh sẽ thắng lợi. Quả thực, người Campuchia [Trang 863] sẽ không để thua cuộc chiến; họ muốn giành lại vùng lãnh thổ bị bỏ hoang ở phía bắc và đông bắc.
Tổng thống hỏi việc quân đội Hoa Kỳ rút khỏi Việt Nam sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tinh thần của người Campuchia. Liệu việc rút quân đó có bị hiểu ở Campuchia và các nơi khác là việc Hoa Kỳ rút khỏi châu Á, và do đó sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến tinh thần của người dân không? Ông đã xin ý kiến chân thành của Thủ tướng.
Thủ tướng nói rằng đây là chủ đề mà ông muốn thảo luận với Tổng thống. Người dân đồng bào của ông rất quan tâm, thực sự rất quan tâm, về việc quân đội Hoa Kỳ rút khỏi Nam Việt Nam, vì hai lý do. Thứ nhất, Quân đội Campuchia, mà chính phủ đang trong quá trình phát triển, tổ chức, huấn luyện và trang bị, vẫn chưa thể tự mình hoạt động. Do đó, họ vẫn cần sự hỗ trợ trên không của lực lượng Hoa Kỳ. Nếu việc Hoa Kỳ rút quân kéo theo việc rút quân hỗ trợ trên không của Hoa Kỳ - điều mà Campuchia cần hàng ngày - thì điều đó có thể làm gián đoạn công việc của quân đội Campuchia.
Lý do thứ hai mà Thủ tướng đưa ra được đánh giá là rất quan trọng và nghiêm túc, đó là vấn đề hợp tác của quân đội Nam Việt Nam tại Campuchia. Mặc dù quân đội Nam Việt Nam đã đến giúp đỡ Campuchia, nhưng khi họ bắt đầu chiến dịch, họ đã gây ra rất nhiều tổn hại cho người dân. Thủ tướng tin chắc rằng đây không phải là mong muốn hay ý định của Chính phủ Nam Việt Nam, mà chính ở cấp dưới đã có những hành vi đáng lên án chống lại nhân dân Campuchia.
Do đó, việc Hoa Kỳ rút quân là một vấn đề rất được người dân và chính phủ Campuchia quan tâm.
Tổng thống hỏi Thủ tướng liệu ông có đồng tình với quan điểm của một số người châu Á rằng Học thuyết Nixon chỉ là một vỏ bọc ngụy trang để Hoa Kỳ rút khỏi châu Á và để mặc châu Á cho Trung Quốc, Nga hoặc Nhật Bản thao túng hay không. Ông hỏi câu hỏi này với tư cách là một kẻ biện hộ cho quỷ dữ, bởi vì đó là điều một số người đang nói, mặc dù đó tất nhiên không phải là mục đích của Học thuyết Nixon. Ông hỏi Thủ tướng liệu ông và các đồng nghiệp ở châu Á có nghĩ rằng việc rời khỏi Việt Nam đồng nghĩa với việc Hoa Kỳ bỏ mặc châu Á cho số phận của mình và sẽ không còn đóng vai trò giúp đỡ các nước như Campuchia hay không.
Thủ tướng cho biết, từ những gì ông nghe được, dư luận về Học thuyết Nixon rất chia rẽ. Về phần mình và thay mặt nhân dân Campuchia, ông đã nói và muốn nhắc lại rằng họ tin tưởng và rất ngưỡng mộ lòng dũng cảm của Tổng thống Nixon trong việc tìm kiếm sự hòa giải và đối thoại giữa Trung Quốc Cộng sản và Hoa Kỳ.
Nói cách khác, Tổng thống hỏi, ý tưởng về một cuộc đối thoại không làm Thủ tướng lo lắng. [Trang 864]
Ngược lại, Thủ tướng trả lời. Ông và nhân dân ông ủng hộ tính phổ quát. Hơn nữa, ông là một quốc gia châu Á, bị buộc phải ở lại châu Á, gần một Trung Quốc với 750.000.000 dân.
Sau đó, Tổng thống Nixon hỏi liệu điều đó có nghĩa là Thủ tướng không chia sẻ mối lo ngại của một số người rằng cuộc gặp giữa các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ và Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ dẫn đến việc Hoa Kỳ bán đứng bạn bè của mình.
Thủ tướng nói rằng rất khó để ông và đồng bào dự đoán tương lai, nhưng ông hỏi, chẳng phải Tổng thống đã nói rằng ông sẽ không bao giờ bỏ rơi bạn bè của Mỹ, tất cả các quốc gia khao khát tự do và độc lập hay sao?
Tổng thống Nixon nói đúng như vậy.
Rõ ràng, Thủ tướng nói, ông "rất nhỏ bé" và không thể dự đoán kết quả các cuộc đàm phán của Tổng thống với Chu Ân Lai hay Mao Trạch Đông. Nhưng ông biết, với hai năm làm Đại sứ tại Bắc Kinh, người Trung Quốc cảm thấy thất vọng. Họ là một dân tộc nghĩ rằng họ có quyền được hưởng một điều gì đó ở châu Á và trên thế giới. Ví dụ, trong vấn đề hòa bình ở Đông Nam Á, người Trung Quốc đã nói về "châu Á hóa" mà không hề nhắc đến Hiệp định Geneva. Nếu lối suy nghĩ đó vẫn tiếp tục, thì điều đó sẽ rất đáng lo ngại cho người Campuchia.
Tổng thống hỏi rằng "Châu Á hóa" có nghĩa là sự thống trị của Trung Quốc; Thủ tướng trả lời "đúng vậy".
Sau đó, Tổng thống hỏi liệu Hoa Kỳ có nhất thiết phải tiếp tục là một cường quốc Thái Bình Dương hay không. Vậy Hoa Kỳ có nhất thiết phải tiếp tục duy trì sự hiện diện vật chất ở châu Á không?
"Đúng vậy", Thủ tướng trả lời, và đó không chỉ là quan điểm của ông mà còn là quan điểm của tất cả các dân tộc châu Á tự do.
Tổng thống hỏi liệu Thủ tướng có nghĩ rằng chúng ta chỉ cần có sức mạnh hải quân và không quân ở đó là đủ, hay chúng ta cần phải có lực lượng bộ binh đáng kể ở châu Á?
Thủ tướng cảm thấy rằng ông không thể trả lời ngay lập tức, nhưng ông có thể nói rằng người Campuchia muốn có cả sức mạnh hải quân và không quân của Hoa Kỳ, một mặt, và sức mạnh bộ binh, mặt khác. Mặc dù sẽ không có sự can thiệp nào, và biết rõ những khó khăn với Quốc hội Hoa Kỳ, người Campuchia không muốn lính Mỹ giúp đỡ, nhưng họ vẫn cần sự hỗ trợ của quân đội Hoa Kỳ. Theo những gì Thủ tướng nghe được, đây cũng là mối quan ngại chung của một số nước láng giềng của Campuchia và các quốc gia châu Á khác.
Tiếp theo, Tổng thống hỏi về tình hình Nhật Bản. Liệu có lo ngại về vai trò tương lai của Nhật Bản, hay hiện tại Nhật Bản đã được chào đón ở Đông Nam Á như một cường quốc hòa bình? [Trang 865]
Thủ tướng trả lời rằng Nhật Bản hiện đã được chấp nhận là một cường quốc kinh tế và trong tương lai có thể được chấp nhận là một cường quốc lãnh đạo trên các phương diện khác. Người Campuchia tin rằng Nhật Bản phải đóng một vai trò thực sự ở Đông Nam Á.
Tổng thống hỏi, từ góc nhìn của Campuchia, một quốc gia rất quan trọng nhưng tương đối nhỏ, Thủ tướng lo sợ điều gì nhất: khả năng bị Trung Quốc thống trị hoặc xâm lược, hay khả năng bị Nhật Bản thống trị hoặc xâm lược?
Thủ tướng hoàn toàn bác bỏ mọi lo ngại về Nhật Bản. Mặc dù Nhật Bản có tiếng là quân phiệt và đã thực hiện các hành động xâm lược ở châu Á, nhưng họ đã phát triển kể từ Thế chiến II. Mặt khác, Trung Quốc là một mối đe dọa thường trực ở châu Á.
Tổng thống nói thêm rằng ông cũng nên đề cập đến Bắc Việt Nam, và Thủ tướng trả lời rằng Bắc Việt Nam thực sự còn sợ Trung Quốc hơn cả Campuchia; xét cho cùng, Bắc Việt Nam gần Trung Quốc hơn.
Tổng thống hỏi liệu người Campuchia có sợ Liên Xô không. Thủ tướng nói rằng mặc dù Liên Xô đã giúp đỡ Bắc Việt Nam trong chiến tranh, nhưng ông nghĩ rằng người Nga cũng sợ Trung Quốc.
Sau đó, Tổng thống đưa ra những đảm bảo với Thủ tướng như sau:
1. Hoa Kỳ sẽ không rút khỏi châu Á; Hoa Kỳ sẽ duy trì sự hiện diện ở những khu vực thích hợp. Ông ấy đang nói về sự hiện diện của hải quân, không quân và bộ binh.
2. Các quốc gia phi Cộng sản ở châu Á bị các nước láng giềng đe dọa cần phải gánh vác trọng trách tự vệ, như Campuchia đang làm. Đó là Học thuyết Nixon. Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ về kinh tế và quân sự, nhưng trách nhiệm chính phải thuộc về những người liên quan.
3. Về hành động của chúng tôi liên quan đến Việt Nam, việc Hoa Kỳ rút quân không nên bị hiểu sai. Chúng tôi đã phân chia giai đoạn rút quân theo cách mà khi chúng tôi rời đi, người Nam Việt Nam sẽ có thể tự vệ.
Có một số người ở Hoa Kỳ nói rằng chúng ta phải rút khỏi Việt Nam và sau đó là rời khỏi châu Á. Đó không phải là quan điểm của Tổng thống, và ông không đồng tình với suy nghĩ đó. Hoa Kỳ đã không mất 45.000 quân để rồi sau đó quay lưng và ngừng đóng vai trò là một cường quốc Thái Bình Dương. [Trang 866]
Lý do chúng ta có vai trò là một cường quốc Thái Bình Dương (và động lực của chúng ta khác với một số quốc gia khác trong khu vực) không phải vì tham vọng thống trị, bóc lột kinh tế hay thực dân, mà bởi vì chúng ta tin rằng mỗi quốc gia phải có khả năng bảo vệ và duy trì nền độc lập của mình trong khu vực xung quanh trung tâm châu Á, Trung Quốc, và điều đó là thiết yếu cho hòa bình ở châu Á. Nếu Nhật Bản, Philippines, Indonesia, Thái Lan hay Đông Nam Á bị nuốt chửng bởi người hàng xóm lớn của họ, điều đó sẽ không phục vụ lợi ích của những dân tộc mong muốn độc lập, cũng không phục vụ lợi ích của hòa bình.
Chúng ta muốn có quan hệ tốt đẹp với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Tổng thống tiếp tục, nhưng chúng ta muốn duy trì các cam kết của mình với các nước láng giềng trong khu vực đó. Điều đó không có nghĩa là hung hăng, hiếu chiến hay đe dọa, mà bởi vì sự tồn tại của nhiều quốc gia châu Á tự do sẽ mang lại cơ hội tốt hơn cho hòa bình trong tương lai so với một châu Á chỉ do một quốc gia thống trị, bất kể đó là quốc gia nào.
Thủ tướng cảm ơn Tổng thống về những lời đảm bảo đó, đó chính là lý do ông đến đây. Ông nói thêm rằng ông nghĩ rằng việc xích lại gần nhau hoặc đàm phán với Trung Quốc chắc chắn có thể giúp đạt được một giải pháp tích cực cho vấn đề hòa bình thế giới nói chung, và hòa bình ở Đông Nam Á nói riêng.
Sau đó, Tổng thống Nixon đề nghị Thủ tướng chuyển lời chào trân trọng nhất tới Quốc trưởng Cheng Heng và Ngài Lon Nol.
Như Tiến sĩ Kissinger đã biết rõ, Tổng thống đã có những kỷ niệm đẹp nhất trong chuyến thăm Campuchia 18 năm trước. Ông mang theo mình hình ảnh về một dân tộc hòa bình, hiếu khách và tốt bụng, một dân tộc có quyền được tự do. Đó là lý do tại sao ông tiếp tục ủng hộ các chương trình viện trợ kinh tế và quân sự của chúng ta tại Campuchia, nhiều lần bất chấp sự phản đối kịch liệt của các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ. Ông mong muốn đảm bảo với Thủ tướng rằng ông sẽ tiếp tục, trong khả năng tốt nhất của mình, ủng hộ những nỗ lực của Campuchia trong việc tự vệ trước những kẻ xâm lược, không chỉ vì điều này phục vụ lợi ích hòa bình mà còn vì nhân dân Campuchia có một vị trí đặc biệt trong trái tim ông sau chuyến thăm này.
Thủ tướng cảm ơn Tổng thống về những lời tốt đẹp và hứa sẽ chuyển lời chào đến Quốc trưởng, Nguyên soái Lon Nol.
Ông cam đoan với Tổng thống rằng Campuchia thừa nhận mình là một yếu tố then chốt trong vấn đề Đông Nam Á và rằng họ phải nỗ lực hết sức để tự cứu mình, tất nhiên là với sự hỗ trợ của những người bạn như Tổng thống Nixon. Người Campuchia quyết tâm giành lại toàn vẹn lãnh thổ và tự do. Và liên quan đến điều đó, Thủ tướng có một điều ước chia tay thay mặt toàn thể nhân dân: Nếu các cuộc đàm phán hòa bình có thể diễn ra, họ sẽ muốn quay trở lại công thức của Hội nghị Đông Dương, của Hiệp định Geneva. Các Hiệp định này là điều họ có thể tin cậy; chúng là những hiệp định quốc tế có hiệu lực, mang lại cho Campuchia toàn vẹn lãnh thổ và tự do, đồng thời đưa ra những bảo đảm cho đất nước. Chính vì lý do đó mà Campuchia đã có thái độ thận trọng đối với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và không cam kết ngoại giao với Đài Loan, mặc dù biết rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là một bên ký kết Hiệp định Geneva.
Thân thế (các) nhân vật/
Vice President of the United States from January 20, 1969, until October 10, 1973
https://en.wikipedia.org/wiki/Spiro_Agnew
https://www.nga.org/governor/spiro-theodore-agnew/
https://bioguide.congress.gov/search/bio/a000059
https://www.senate.gov/art-artifacts/fine-art/sculpture/22_00043_000.htm
https://firstamendment.mtsu.edu/article/spiro-t-agnew/
Cheng Heng,
Acting Head of State, Cambodia, March–October 1970, afterward Head of State
Chou En-lai, (Zhou Enlai)
Premier of the People’s Republic of China; member, Standing Committee of the Chinese Communist Party’s Political Bureau
https://en.wikipedia.org/wiki/Zhou_Enlai
https://en.wikipedia.org/wiki/Premier_of_the_People%27s_Republic_of_China
https://en.wikipedia.org/wiki/Minister_of_Foreign_Affairs_of_the_People%27s_Republic_of_China
https://en.wikipedia.org/wiki/Vice_Chairman_of_the_Chinese_Communist_Party
https://en.wikipedia.org/wiki/Vice_Chairman_of_the_Chinese_Communist_Party
https://en.wikipedia.org/wiki/Chairman_of_the_Chinese_People%27s_Political_Consultative_Conference
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v17/d139
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/zhou-enlai-talking-ho-chi-minh
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/search?f[0]=topics:86538&fo[0]=86538
Tài liệu Chu Ân Lai yêu cầu Hoa Kỳ loại bỏ Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu củng như dùng Dương Văn Minh để lật đổ hai nền Đệ I và Đệ II VNCH.
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/discussion-between-zhou-enlai-and-le-duc-tho
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/89367/download
Henry A Kissinger
Assistant to the President for National Security Affairs until November 3, 1975; also Secretary of State from September 21, 1973
https://www.theguardian.com/world/2023/may/20/bilderberg-meeting-group-lisbon-kissinger
https://www.theguardian.com/world/bilderberg
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76ve13/summary
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip
https://china.usc.edu/catalog/documents/us-china
http://www.archives.gov/press/press-releases/2001/nr01-47.html
https://china.usc.edu/talking-points-july-22-august-3-2011
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip#meetings
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip#nixon-announcement
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip#chinese-accept
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip#signals
https://china.usc.edu/getting-beijing-henry-kissingers-secret-1971-trip#the_aim
http://www.foreignaffairs.com/articles/23927/richard-m-nixon/asia-after-viet-nam
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v17/d4
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v17/d12
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v17/d13
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v17/d141
https://2001-2009.state.gov/documents/organization/100324.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Kissinger_and_the_Vietnam_War
Lesson in Vietnam from Kissinger to Nixon: “when we made it “our war” we would not let the South Vietnamese fight it; when it again became “their war”, we would not help them fight it.”
(We also had trouble with excesses here: when we made it “our war” we would not let the South Vietnamese fight it; when it again became “their war,” we would not help them fight it. Ironically, we prepared the South Vietnamese for main force warfare after 1954 (anticipating another Korean-type attack), and they faced a political war; they had prepared themselves for political warfare after 1973 only to be faced with a main force invasion 20 years after it had been expected.)
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v10/d280
Lesson of Vietnam May 12 1975 by Henry A. Kissinger
https://www.fordlibrarymuseum.gov/library/exhibits/vietnam/032400091-002.pdf
https://thebattleofkontum.com/extras/kissinger.html
“Richard M. Nixon and Kissinger on 3 August 1972,” Conversation 760-006, Presidential Recordings Digital Edition [Fatal Politics, ed. Ken Huges] (Charlottesville: University of Virginia Press, 2014-). URL:https://prde.upress.virginia.edu/conversations/4006748
https://player.vimeo.com/video/889937807?h=e44572c8f3&color=e57200&title=0&byline=0&portrait=0
https://player.vimeo.com/video/889937807?h=e44572c8f3&color=e57200&title=0&byline=0&portrait=0
Discover the Truth at:
https://www.theblackvault.com/documentarchive/the-cias-vietnam-document-cd-rom/
General, Cambodian Prime Minister and Minister of National Defense, June 1969; led coup that deposed Prince Norodom Sihanouk in March 1970; Prime Minister and Minister of National Defense after March 18, 1970; President of Khmer Republic from 1972 until 1975
Mao Tse-tung (Mao Zedong),
Chairman of the Central Committee of the People’s Republic of China
https://en.wikipedia.org/wiki/Mao_Zedong
https://en.wikipedia.org/wiki/Chairman_of_the_Communist_Party_of_China
https://en.wikipedia.org/wiki/Chairman_of_the_People%27s_Republic_of_China
https://en.wikipedia.org/wiki/Chairman_of_the_Central_Military_Commission_(China)
https://www.biography.com/political-figures/mao-tse-tung
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Mao_Zedong
https://en.wikipedia.org/wiki/Red_Guards
Nixon Richard M.,
Vice President of the United States
https://www.history.com/topics/us-presidents/richard-m-nixon
https://www.britannica.com/event/Watergate-Scandal
https://soundcloud.com/the-miller-center-at-uva/14-nov-68-lbj-and-nixon
https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Nixon
https://soundcloud.com/the-miller-center-at-uva
https://www.britannica.com/event/Vietnam-War
https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Nixon
http://www.pbs.org/wgbh/amex/honor/peopleevents/e_paris.html
https://www.britannica.com/event/Vietnam-War
http://www.nytimes.com/2016/12/31/opinion/sunday/nixons-vietnam-treachery.html
http://www.nytimes.com/interactive/2016/12/31/opinion/sunday/haldeman-notes.html
http://www.bbc.com/news/magazine-21768668
https://www.nixonlibrary.gov/index.php
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1964-68v07/ch5
https://www.lovethetruth.com/books/13_bloodlines/bundy.htm
https://www.lovethetruth.com/books/13_bloodlines/toc.htm
Nixon, Richard M.,
President of the United States
https://2001-2009.state.gov/documents/organization/100324.pdf
https://www.history.com/topics/us-presidents/richard-m-nixon
https://www.britannica.com/event/Watergate-Scandal
https://soundcloud.com/the-miller-center-at-uva/14-nov-68-lbj-and-nixon
https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Nixon
https://soundcloud.com/the-miller-center-at-uva
https://www.britannica.com/event/Vietnam-War
https://en.wikipedia.org/wiki/Richard_Nixon
http://www.pbs.org/wgbh/amex/honor/peopleevents/e_paris.html
https://www.britannica.com/event/Vietnam-War
http://www.nytimes.com/2016/12/31/opinion/sunday/nixons-vietnam-treachery.html
http://www.nytimes.com/interactive/2016/12/31/opinion/sunday/haldeman-notes.html
http://www.bbc.com/news/magazine-21768668
https://www.nixonlibrary.gov/index.php
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1964-68v07/ch5
https://www.lovethetruth.com/books/13_bloodlines/bundy.htm
https://www.lovethetruth.com/books/13_bloodlines/toc.htm
Nixon had a Trip to China from February 21 to 28 1972,
https://www.nixonlibrary.gov/nixons-trip-china
http://www.presidentialtimeline.org/
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-656-10a.pdf
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-656-10b.pdf
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-92-1a.pdf
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-92-1b.pdf
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-21-56.pdf
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-656-10a.mp3
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-656-10b.mp3
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-92-1a.mp3
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-92-1b.mp3
https://www.nixonlibrary.gov/sites/default/files/virtuallibrary/tapeexcerpts/china-21-56.mp3
https://nsarchive.gwu.edu/briefing-book/nuclear-vault-vietnam/2023-03-24/movement-and-madman
The Vietnam War Johnson and Nixon Administrations Videos
March 2, 2016 Last Aired May 5, 2016
https://www.c-span.org/program/the-presidency/reflections-on-richard-nixon/431130
July 16, 1973 Last Aired July 22, 2013
Senate Watergate Committee Testimony
https://www.c-span.org/program/vignette/senate-watergate-committee-testimony/316346
April 26, 2016 Last Aired June 5, 2016
Vietnam War Commander in Chief
https://www.c-span.org/program/american-history-tv/vietnam-war-commanders-in-chief/439971
June 12, 2008 Last Aired July 22, 2013
Alexander Butterfield Oral History Interview, Part 2
June 12, 2008 Last Aired July 15, 2013
Alexander Butterfield Oral History Interview, Part 1
January 27, 2012 Last Aired June 11, 2012
President Nixon's Secret White House Tapes
https://www.c-span.org/program/american-history-tv/president-nixons-secret-white-house-tapes/277123
July 25, 1994 Last Aired June 20, 2008
Watergate: Corruption of American Politics
https://www.c-span.org/program/public-affairs-event/watergate-corruption-of-american-politics/119480
February 16, 2003 Last Aired December 25, 2003
Presidential Tapes: Taping Systems History
https://www.c-span.org/program/public-affairs-event/presidential-tapes-taping-systems-history/122572
Alexander Butterfield: The 60 Minutes Watergate Interview (1975)
https://www.youtube.com/watch?v=ss9AkLUmM4g
Watergate Hearing: Alexander Butterfield Testimony
Alexander Butterfield Was ‘Worried To Death’ Testifying Against Nixon
https://www.youtube.com/watch?v=c52oIe3Gj6w
How Nixon’s Invasion of Cambodia Triggered a Check on Presidential Power
Vietnam War Cambodia and Laos
https://www.history.com/articles/nixon-war-powers-act-vietnam-war-cambodia
Secretary of State from January 21, 1969
https://en.wikipedia.org/wiki/William_P._Rogers
https://history.state.gov/departmenthistory/people/rogers-william-pierce
https://www.justice.gov/ag/bio/rogers-william-pierce
https://millercenter.org/president/nixon/essays/rogers-1969-secretary-of-state
https://simple.wikipedia.org/wiki/William_P._Rogers
Norodom Sihanouk,
King of Cambodia to March 1955, thereafter Prince of Cambodia; Prime Minister and Foreign Minister, October 1955–January 1956; Prime Minister, Foreign Minister, and Minister of the Interior, March–April 1956; Prime Minister, September–October 1956; Prime Minister, Foreign Minister, Minister of Plans, and Minister of the Interior, April–July 1957
Cambodian Head of State until March 1970; thereafter, leader of Cambodian Government in exile in Beijing
Prince, Head of State of Cambodia until March 18, 1970; thereafter, leader of the Cambodian government-in-exile in Beijing (GRUNK)
4/11/75 - Phnom Penh Evacuation
Sirik Matak (Sisowath Sirik Matak, sometimes Sivik),
Prince and cousin of Norodom Sihanouk; Cambodian Deputy Prime Minister, then member of the High Political Council until 1974
Cố Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh 31 March 1931 2 May 1970
TRINH SÁT 11 MỘT THỜI ĐỂ NHỚ | Hồi Ký Miền Nam VN
https://www.youtube.com/watch?v=4-VYR61whrI&t=1633s
Danh tính vợ con tướng Nguyễn Viết Thanh VNCH - Được lòng dân khiến Mỹ ngỡ ngàng | TN Lịch Sử
https://www.youtube.com/watch?v=8m5AzTrn-ZI
Hưng Việt Cố Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh
https://hung-viet.org/p22826a30597/co-trung-tuong-nguyen-viet-thanh
Dấu Chân Binh Lữa Trung tướng Nguyễn Viết Thanh
https://daubinhlua.blogspot.com/2012/05/trung-tuong-nguyen-viet-thanh.html
https://dongsongcu.wordpress.com/2024/12/02/co-trung-tuongnguyen-viet-thanh-nguyen-minh-thanh/
DANH NHÂN NƯỚC VIỆT: Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh
https://vietnamvanhien.org/TrungTuongNguyenVietThanh.pdf
Điện Thần Việt Thần tướng Nguyễn Viết Thanh (1930 - 1971)
Wordpress Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh
https://linhvnch.wordpress.com/tr-tuong-nguyen-viet-thanh/
HonViet CoUk Cố Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh
https://hon-viet.co.uk/NguyenMinhThanh_TrungTuongNguyenVietThanh.htm
Cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí chết khi hành quân ngày February 23, 1971
How Did the Death of ARVN General Do Cao Tri Affect the ARVN?
https://www.youtube.com/watch?v=tXBr_WOuaVU
Chiến Dịch Bình Tây Hành Quân Kampuchia 1970
https://dongsongcu.wordpress.com/2016/05/24/chien-dich-binh-tay-hanh-quan-kampuchia-1970/
Hồi Ký Miền Nam | Chiến Dịch Bình Tây (Full)
https://www.youtube.com/watch?v=pmrua__EZQw
TD 8 TQLC Trận Cam Bốt 1969 1970
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td8-hq-cambodia.htm
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-hanhquan-cambodia.htm
Tiểu Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td4-hq-cambodia.htm
Lữ Đoàn B - Vượt biên qua Kampuchia
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-ldb-hq-cambodia.htm
LỮ ÐOÀN B/TQLC HÀNH QUÂN VƯỢT BIÊN QUA KAMPUCHEA NĂM 1970
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-ldb-hq-cambodia.htm
Những ngày đầu của Tiểu Đoàn 7 Thủy Quân Lục Chiến
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td7-nhungngaydau.htm
29. Chiến Dịch Bình Tây (Từ ngày 27-3-1970)
https://nhayduwdc.org/ls/qsnd/2016/ndwdc_ls_qsnd_2016_bcnd20nChiensu_B_28_32_2016JUL30.htm#B29
30. Hành Quân Toàn Thắng 42 (29/4 – 22-7-1970)
https://nhayduwdc.org/ls/qsnd/2016/ndwdc_ls_qsnd_2016_bcnd20nChiensu_B_28_32_2016JUL30.htm#B30
31. Hành Quân Toàn Thắng 43 (1/5– 30-6-1970)
https://nhayduwdc.org/ls/qsnd/2016/ndwdc_ls_qsnd_2016_bcnd20nChiensu_B_28_32_2016JUL30.htm#B31
32. Hành Quân Toàn Thắng 45 (6/5 – 30-6-1970)
https://nhayduwdc.org/ls/qsnd/2016/ndwdc_ls_qsnd_2016_bcnd20nChiensu_B_28_32_2016JUL30.htm#B32
SOUTH VIETNAM: GENERAL TRI INTERVIEWED (1968)
https://www.britishpathe.com/asset/121940/
https://www.britishpathe.com/asset/121940/#
https://www.youtube.com/watch?v=5J1zKwT2sN8
General Do Cao Tri - Vietnam War Tướng Đỗ Cao Trí trả lời phỏng vấn về vấn đề Campuchia năm 1970
https://www.youtube.com/watch?v=nHEdSxUZpiw
Phỏng vấn tướng Đỗ Cao Trí
https://www.youtube.com/watch?v=Sb2YCSeKR5E
SYND27/02/71 FUNERAL OF SOUTH VIETNAMESE GENERAL DO CAO TRI
https://www.youtube.com/watch?v=XAw_3QiB5as
Trung tướng Đỗ Cao Trí thị sát các đơn vị tại Campuchia năm 1970
https://www.youtube.com/shorts/J6L6mMjdjMI
Đỗ Cao Trí
https://valor.militarytimes.com/recipient/recipient-24907/
ĐẠI TƯỚNG ĐỖ CAO TRÍ VÀ TÔI || Hồi Ký Miền Nam VN
https://www.youtube.com/watch?v=TYXrAwPrHFI
http://batkhuat.net/tl-tuong-dct-va-toi.htm
The Cambodian Incursion by Brig. Gen. Tran Dinh Tho
https://apps.dtic.mil/sti/tr/pdf/ADA324718.pdf
Do Cao Tri born 1929 died on February 23 1971
https://valor.militarytimes.com/recipient/recipient-24907/
https://time.com/archive/6838606/the-world-the-death-of-a-fighting-general/
https://www.youtube.com/watch?v=5J1zKwT2sN8
https://www.youtube.com/watch?v=nHEdSxUZpiw
https://www.youtube.com/watch?v=Sb2YCSeKR5E
https://www.youtube.com/watch?v=XAw_3QiB5as
https://www.youtube.com/shorts/J6L6mMjdjMI
https://valor.militarytimes.com/recipient/recipient-24907/
https://www.youtube.com/watch?v=TYXrAwPrHFI
U.S. Command Is Seeking Cause of Copter Crash That Killed Saigon General and Newsweek Man
The Patton of the Parrot’s Beak
The Death of a Fighting General
Two Fighting Generals. General Do Cao Tri and Nguyen Viet Thanh
https://web.archive.org/web/20130703132313/http://www.generalhieu.com/trithanh.htm
Vinh danh Cố Đại tướng Đỗ Cao Trí
https://www.youtube.com/watch?v=O3uQcy6ok7s
Chân Trời Tím - Nguyên Khang, Ngọc Hạ I ST: Trần Thiện Thanh
https://www.youtube.com/watch?v=vtMNfru9vPE
https://www.youtube.com/watch?v=n5x2KPzhcaE
https://www.youtube.com/watch?v=v-BOVRPuVYg
Declassified CIA documents on the Vietnam War
https://library.usask.ca/vietnam/index.php?state=browse&descriptor=DO+CAO+TRI
https://www.cia.gov/readingroom/docs/CIA-RDP79T00975A018300090002-8.pdf
20180529 Cái Chết Của Tướng Đổ Cao Trí
https://bachvietnhan.blogspot.com/2018/05/20180529-cai-chet-cua-tuong-o-cao-tri.html
Đại Tướng Đỗ Cao Trí - tác giả Trương Văn Quang (Úc)
https://www.youtube.com/watch?v=WHU7c0g0Qh0
D175 corruption in SVN Saigon, January 31, 1970, 1140Z.
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v06/d175
HẠ LÀO Lam Sơn 719 February 08, 1971 - April 07, 1971
20190927 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 01
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/09/20190927-tu-chien-ha-lao-1971-01.html
20190928 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 02
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/09/20190928-tu-chien-ha-lao-1971-02.html
20190929 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 03
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/09/20190929-tu-chien-ha-lao-1971-03.html
20190930 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 04
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/09/20190930-tu-chien-ha-lao-1971-04.html
20191002 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 05
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191002-tu-chien-ha-lao-1971-05.html
20191004 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 06
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191004-tu-chien-ha-lao-1971-06.html
20191005 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 07
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191005-tu-chien-ha-lao-1971-07.html
20191007 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 08
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191007-tu-chien-ha-lao-1971-08.html
20191010 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 09
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191010-tu-chien-ha-lao-1971-09.html
20191011 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 10
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191011-tu-chien-ha-lao-1971-10.html
20191012 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 11
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191012-tu-chien-ha-lao-1971-11.html
20191013 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 12
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191013-tu-chien-ha-lao-1971-12.html
20191017 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 13
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191017-tu-chien-ha-lao-1971-13.html
20191018 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 14
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191018-tu-chien-ha-lao-1971-14.html
20191019 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 15
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191019-tu-chien-ha-lao-1971-15.html
20191021 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 16
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191021-tu-chien-ha-lao-1971-16.html
20191022 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 17
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191022-tu-chien-ha-lao-1971-17.html
20191022 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 18
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191022-tu-chien-ha-lao-1971-18.html
20191023 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 19
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191023-tu-chien-ha-lao-1971-19.html
20191023 TỬ CHIẾN HẠ LÀO 1971 20
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/10/20191023-tu-chien-ha-lao-1971-20.html
20191225 ĐỒI 30 HẠ LÀO Trương Duy Hy
https://bachvietnhan.blogspot.com/2019/12/20191225-oi-30-ha-lao-truong-duy-hy.html
SƯ ĐOÀN NHẢY DÙ VIỆT NAM và CUỘC HÀNH QUÂN LAM SƠN 719
http://batkhuat.net/tl-sdnhvn-lamson-719.htm
Hạ Lào Người Lính Không Trở Về – Phan Nhật Nam
https://dongsongcu.wordpress.com/2024/08/15/ha-laonguoi-linh-khong-tro-ve-phan-nhat-nam/
https://www.youtube.com/watch?v=_f86Qus0Xq0
Rồi người lính có về không?
http://nhaydu.com/index_83hg_files/left_files/T-Chien/RoiNguoiLinhCoVeKhong.htm
Hành Quân Lam Sơn 719 (Từ ngày 8/2 – ngày 6/4/1971)
https://nhayduwdc.org/ls/qsnd/2016/ndwdc_ls_qsnd_2016_bcnd20nChiensu_B_33_36_2016JUL30.htm#B33
HÀNH QUÂN LAM SƠN 719 – ĐƯỜNG 9 NAM LÀO NGÀY 8 THÁNG 2 NĂM 1971
LD 1 Biệt Động Quân LS719
http://bietdongquan.org/tailieu/bietdongquan/BDQ719.htm
Phóng Ðồ các trận đánh của Biệt Ðộng Quân
https://doanket.orgfree.com/quansu/ls719map.html
https://doanket.orgfree.com/dkpict/ls719.gif
BDQ Hanh Quan LS719 P01
https://doanket.orgfree.com/quansu/bdqpart1.html
BDQ Hanh Quan LS719 P02
https://doanket.orgfree.com/quansu/bdqpart2.html
BDQ Hanh Quan LS719 P03
https://doanket.orgfree.com/quansu/bdqpart3.html
BDQ Hanh Quan LS719 P04
https://doanket.orgfree.com/quansu/bdqpart4.html
BDQ Hanh Quan LS719 P05
https://doanket.orgfree.com/quansu/bdqpart5.html
TD 3 PB TQLC Tai Can Cu Hoa Luc Hong Ha Ha Lao 1971
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td3pb-hq-lamson719.htm
TĐ4/TQLC - Đêm Hạ Lào! Đêm sao dài quá!
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td4-hq-lamson719.htm
https://bachvietnhan.blogspot.com/2024/01/20240107-dem-ha-lao-dem-sao-dai-qua.html
Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-khoa22-ls719.htm
Hành quân Lam Sơn 719
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-hq-lamson719.htm
TD 1 PB Loi Hoa Sang Lao1971
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-loihoa-sanglao.htm
TQLC Hanh Quan LS719 Ha Lao 1971
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td2-hq-lamson719.htm
TD 3 PB CCHL Hoang Ha 1971
http://tqlcvn.org/chiensu/cs-td3pb-hq-lamson719.htm
Cơn Uất Hạ Lào, Sự Thật Về Hành Quân Lam Sơn 719 - Mũ Đỏ Bùi Đức Lạc
https://quanlucvnchblog.wordpress.com/con-uat-ha-lao/
Cơn Uất Hạ Lào, Sự Thật Về Hành Quân Lam Sơn 719 - Mũ Đỏ Bùi Đức Lạc
https://www.youtube.com/watch?v=SQxeVEYHExA&t=1462s
Cơn Uất Hạ Lào, Sự Thật Về Hành Quân Lam Sơn 719, Phần 2, Mũ đỏ Bùi Đức Lạc.
https://www.youtube.com/watch?v=LC0-_YpAngw&t=257s
Cuộc Hành quân Lam Sơn 719 Thật Sự Thành Công Hay Thất Bại
https://www.youtube.com/watch?v=Y6bqzqE4_Qw&t=9s
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 1 Trương Duy Hy- Xác Định Một Tọa Độ
https://www.youtube.com/watch?v=waJ1Do8eDPw&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 2 Nhận Lệnh Lên Đường- Trương Duy Hy
https://www.youtube.com/watch?v=A_ASa612P_0&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=2
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 3 Vượt Biên Giới- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=5Tzxf8zJM2I&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=3
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 4 Tác xạ và thiết lập căn cứ hỏa lực 31 và A-Lưới. Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=bXdZofPYlD4&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=4
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 5 Cánh Thư Nhà- Trương Duy Hy- Giọng đọc Thiên Thanh
https://www.youtube.com/watch?v=yEqQwG-2syI&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=5
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 6 Lời Ngợi Khen Của Thượng Cấp- Trương Duy Hy- Thiên Thanh đọc
https://www.youtube.com/watch?v=pOs7F7XHH_E&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=6
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 7 Kỷ Luật Của Tiểu Đoàn 2 Dù- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=mhy6vj14Qk8&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=7
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 8 Khả Năng Pháo Binh Địch- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=qa_mFv_BfqE&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=8
Đồi Hạ Lào- Kỳ 9 Trong Những Ngày Tử Thủ- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=_2seQ2It36I&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=9
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 10 Phút Chót Của Căn Cứ Hỏa Lực 31- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=xUMmPHzmaMI&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=10
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 11 Vĩnh Biệt Đại úy Nguyễn Văn Đương- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=Wr9CVsg0MQs&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=11
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 12 Tử thủ căn cứ Hỏa Lực 30- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=5Djj-UY-Xdw&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=12
Hill 30 Lower Laos - Part 13: Defending Fire Base 30 (continued) - Truong Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=Hf8yRTNsrU0&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=13
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 14 Tử Thủ Căn Cứ Hỏa Lực 30 (tt)- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=f5VyG1Hws5E&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=14
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 15 Tử Thủ Căn Cứ Hỏa Lực 30 tt- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=n04oxfbYR_o&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=15
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 16 Hai lần triệt thoái hai lần đình hoãn- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=lI7lukVZqmc&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=16
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 17 Hai lần triệt thoái hai lần đình hoãn (tt)- Trương Duy Hy.
https://www.youtube.com/watch?v=NHX40anUqTA&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=17
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 18 Trận đánh cuối cùng trước khi rời căn cứ Hỏa Lực 30
https://www.youtube.com/watch?v=3VrubrFZMcc&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=18
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 19 Triệt thoái ra khỏi căn cứ Hỏa Lực 30.
https://www.youtube.com/watch?v=2uLJMWf67eU&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=19
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 20 Sự Mất Tích Đau Thương Bí Ẩn Của Một Binh Sĩ
https://www.youtube.com/watch?v=kHcMoUuIP90&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=20
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 21 Về Khe Sanh sau 23 ngày tử thủ căn cứ Hỏa Lực 30
https://www.youtube.com/watch?v=ijrmEEvsA7o&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=21
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 22 và 23 Trở lại Khe Sanh tiếp tục chiến đấu
https://www.youtube.com/watch?v=DGki9zLUYtM&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=22
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ 24 Đông Hà những ngày tạm trú
https://www.youtube.com/watch?v=tekU-f-ddaE&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=23
Đồi 30 Hạ Lào- Kỳ cuối Cảm Tưởng và kết thúc hành quân Lam Sơn 719
https://www.youtube.com/watch?v=Nrz9XOyD2zc&list=PLTzRMLq3e4FmiOwYWQ0FunrtM4lyfBI08&index=24
163. Memorandum From the President’s Assistant for National Security Affairs (Kissinger) to President Nixon 1
Washington, undated.
SUBJECT
Covert Action Campaign on Lam Son 719
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/d163
Overall ARVN performance was quite impressive and resulted in heavy damage to numerically superior NVA forces.
Tựu chung, khả năng của ARVN rất đáng thán phục đã gây ra thiệt hại nặng nề cho lực lượng NVA có số lượng vượt trội.
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v07/d163
Có Những Người Anh - Hợp Ca Asia (Asia 58)
https://www.youtube.com/watch?v=H_3NlVu0ibc
Giờ Này Anh Ở Đâu | Cát Lynh, Ngọc Anh Vi, Kimberly Trương & Angela Gia Hân | Sáng tác: Khánh Băng
https://www.youtube.com/watch?v=TOF4x0jm5o8
Tôi Nhớ Tên Anh | Trình bày: Ngọc Anh Vi | Sáng tác: Hoàng Thi Thơ | Hoà âm: Trúc Sinh & Trúc Hồ
https://www.youtube.com/watch?v=LDyhlNg1Kl0
Asia 50 | Người Ở Lại Charlie - Lâm Thúy Vân & Lâm Nhật Tiến
https://www.youtube.com/watch?v=qbTYv-PJa8c
Rừng Lá Thấp [Trần Thiện Thanh] - Hoà âm [Trúc Hồ] - Trình bày [Huỳnh Phi Tiễn]
https://www.youtube.com/watch?v=_s-_YxKqfyY
Nhạc Cảnh Anh Không Chết Đâu Anh | Trần Thiện Thanh | Đêm Thắp Nến & Lễ Tưởng Niệm 50 Năm 30/4/1975
https://www.youtube.com/watch?v=Na0TKmbTIhU
https://www.youtube.com/watch?v=Wqed6guXAzI
Thương Anh - Cát Lynh, Cardin (ASIA 72)
https://www.youtube.com/watch?v=M-XyIS8d6yo
https://www.youtube.com/watch?v=yma6UxRwodY
Declassified CIA documents on the Vietnam War
https://library.usask.ca/vietnam/index.php?state=browse&descriptor=DO+CAO+TRI
https://www.cia.gov/readingroom/docs/CIA-RDP79T00975A018300090002-8.pdf
20180529 Cái Chết Của Tướng Đổ Cao Trí
https://bachvietnhan.blogspot.com/2018/05/20180529-cai-chet-cua-tuong-o-cao-tri.html
Đại Tướng Đỗ Cao Trí - tác giả Trương Văn Quang (Úc)
https://www.youtube.com/watch?v=WHU7c0g0Qh0
D175 corruption in SVN Saigon, January 31, 1970, 1140Z.
https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76v06/d175
Richard Nixon and Henry A Kissinger on 15 April 1971
https://prde.upress.virginia.edu/conversations/4001717
Discover the Truth at:
https://www.theblackvault.com/documentarchive/the-cias-vietnam-document-cd-rom/
Ngọn Đồi Vĩnh Biệt Phần 1 - Trung đội trưởng Phan Hội Yên
https://www.youtube.com/watch?v=9CmFFAD7AIA&t=588s
Ngọn Đồi Vĩnh Biệt Phần 2 - Trung úy Phan Hội Yên
https://www.youtube.com/watch?v=q0XPmzqDZns&t=1207s
Ngọn Đồi Vĩnh Biệt Phần 3 - Trung úy Phan Hội Yên
https://www.youtube.com/watch?v=1mK6jK0GjIc
Ngọn Đồi Vình Biệt Phần 4 (hết)- Núi Rừng Bùng Cháy!
/https:/tf-cmsv2-smithsonianmag-media.s3.amazonaws.com/filer/f4/cb/f4cb92c9-4131-4e0f-ae4a-307144393214/nixoncampaigns.jpg){kind=link}
No comments:
Post a Comment