20240905 CDTL Chuyen Di Ruoc Giac Aug 15 va 21 1961 Ho Chi Minh
***
Lưu ý: Tài liệu được phiên dịch từ Google
vì thế những cấu trúc của ngữ phạm không được chính xác lắm.
Tài liệu nầy bao gồm hai ngày 15 và 21 tháng Tám 1961
cho thấy những việc làm của cộng sản giặc Hồ chẳng có liên quan gì đến sự
an nguy hay lợi ích cho quốc gia, dân tộc Việt-Nam, nó chỉ là chuyện bao đồng.
Còn mang cả ý nghỉa thà mất nước, thà triệt tiêu
dân tộc hơn là mất đảng cộng sản giặc Hồ.
Nếu ai hiểu được chủ nghỉa Maxist chỉ là
công cụ dùng để đi cướp nước, cướp của cho những tài phiệt thế giới sẽ hiểu
được việc làm của cộng sản giặc Hồ.
***
English version Google translated
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/86908/download
August 15, 1961
Telegram from the Enver Hoxha to Ho
Chi Minh via Gac Mazi, the Albanian Ambassador to Moscow
This is a telegram from the 1st Secretary of the Party of Labor of
Albania Enver Hoxha to President Ho Chi Minh delivered via the Albanian
Ambassador to Moscow Gac Mazi. This telegram discusses the possible visit of Ho
Chi Minh to Tirana. Hoxha orders Mazi to contact Ho Chi Minh urgently and
deliver a copy of the telegram to him. Enver Hoxha believes that the disputes
between the various leaders of the socialist countries in Europe and the Party
of Labor in Albania are serious and cannot be resolved simply or immediately.
Ngày 15 tháng 8 năm 1961
Điện tín từ Enver Hoxha gửi Hồ Chí Minh
qua Gac Mazi, Đại sứ Albania tại Moscow
Đây là điện tín từ Bí thư thứ nhất của Đảng Lao động Albania Enver
Hoxha gửi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua Đại sứ Albania tại
Moscow Gac Mazi. Điện tín này thảo luận về chuyến thăm có thể có của Hồ Chí
Minh tới Tirana. Hoxha ra lệnh cho Mazi liên lạc khẩn cấp
với Hồ Chí Minh và chuyển một bản sao điện tín cho ông. Enver
Hoxha tin rằng những bất đồng giữa các nhà lãnh đạo khác nhau
của các nước xã hội chủ nghĩa ở châu Âu và Đảng Lao động Albania là nghiêm
trọng và không thể giải quyết một cách đơn giản hoặc ngay lập tức.
He assigns the blame for these disputes to the leaders of the other
socialist countries. Hoxha asks Ho Chi Minh to talk to these leaders about
these disputes before coming to Tirana. The reason for this is that other
European communist leaders have begun denigrating the Party of Labor of
Albania, the Albanian government, and the Albanian people. Hoxha writes that
the Albanian leadership is still carefully analyzing the causes of the
disputes. Lastly, he informs Ho Chi Minh that he will be ready to discuss the
Tirana trip further in the second half of November of 1961.
Author(s):
Ông đổ lỗi cho các nhà lãnh đạo của các nước xã hội chủ nghĩa khác về
những tranh chấp này. Hoxha yêu cầu Hồ Chí
Minh nói chuyện với các nhà lãnh đạo này về những tranh chấp này trước khi
đến Tirana. Lý do cho việc này là các nhà lãnh đạo cộng sản châu Âu khác đã bắt
đầu hạ thấp Đảng Lao động Albania, chính phủ Albania và người dân Albania. Hoxha viết rằng giới lãnh
đạo Albania vẫn đang phân tích cẩn thận các nguyên nhân gây ra tranh chấp. Cuối
cùng, ông thông báo với Hồ Chí Minh rằng ông sẽ sẵn sàng thảo luận thêm
về chuyến đi Tirana vào nửa cuối tháng 11 năm 1961.
Tác giả:
• Hoxha, Enver
English version Google translated
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/86908/download
English version Google Translated
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/101105/download
August 21, 1961
Record of Conversation between
Premier Zhou Enlai and Comrade Foreign Minister Ung Van Khiem
This document was made possible with support from Henry Luce Foundation
Return after Reading
Top Secret Document 559
Foreign Ministry File
Record of Conversation between Premier Zhou Enlai and Comrade Foreign
Minister Ung Van Khiem
On Chairman Ho Chi Minh Mediating the Controversy between the Soviet
Union and Albania
(Premier has yet to review and approve)
Time: 5:30 p.m., 21 August 1961
Place: Xihua Hall
Accompanying person: Vice Minister Ji Pengfei
Interpreter: Zheng
[illegible]
Recorder: Ni Liyu
Ngày 21 tháng 8 năm 1961
Biên bản cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Chu Ân Lai và Đồng chí Bộ
trưởng Ngoại giao Ung Văn Khiêm
Tài liệu này được thực hiện với sự hỗ trợ của Quỹ Henry Luce
Quay lại sau khi đọc
Tài liệu tuyệt mật 559
Hồ sơ Bộ Ngoại giao
Biên bản cuộc hội đàm giữa Thủ tướng Chu Ân Lai và Đồng chí Bộ trưởng
Ngoại giao Ung Văn Khiêm
Về việc Chủ tịch Hồ Chí Minh làm trung gian hòa giải cuộc tranh
cãi giữa Liên Xô và Albania
(Thủ tướng vẫn chưa xem xét và phê duyệt)
Thời gian: 5:30 chiều, ngày 21 tháng 8 năm 1961
Địa điểm: Hội trường Xihua
Người đi cùng: Thứ trưởng Ji Pengfei
Phiên dịch: Zheng [không rõ]
Người ghi âm: Ni Liyu
Premier Zhou: Did you see Chairman Ho in the Soviet Union? He went to
Sochi.
Ung Van Khiem: I returned from Geneva via several fraternal countries. I
saw several embassies and in Moscow saw Chairman Ho.
Premier Zhou: When did Chairman Ho go to Sochi?
Ung Van Khiem: He went five days ago.
Premier Zhou: Did you set out from Moscow the evening before yesterday?
Ung Van Khiem: I set out from the Soviet Union on the 19th and arrived
here in Beijing yesterday at 3 o'clock in the afternoon.
Premier Zhou: Did you leave Geneva after Comrade Hoang Van Hoan arrived
there?
Ung Van Khiem: We met in Moscow. Comrade Xuan Thuy at present has gone
from Geneva to Moscow to convalesce. Is Comrade Chen Yi well?
Premier Zhou: He is fine. He is now in Shanghai and may return here
tomorrow. Are you leaving tomorrow?
Ung Van Khiem: I will not be able to see him. Chairman Ho went to Sochi
after arriving in Moscow. He originally had planned to go to Tirana and later
did not go.
Thủ tướng Chu: Ông có gặp Chủ tịch Hồ ở Liên Xô không? Ông ấy
đã đến Sochi.
Ung Văn Khiêm: Tôi đã trở về từ Geneva qua một số nước anh em. Tôi
đã đến một số đại sứ quán và gặp Chủ tịch Hồ ở Moscow.
Thủ tướng Chu: Chủ tịch Hồ đã đến Sochi khi nào?
Ung Văn Khiêm: Ông ấy đã đi cách đây năm ngày.
Thủ tướng Chu: Ông đã khởi hành từ Moscow vào tối hôm kia phải
không?
Ung Văn Khiêm: Tôi đã khởi hành từ Liên Xô vào ngày 19 và đến Bắc
Kinh vào lúc 3 giờ chiều hôm qua.
Thủ tướng Chu: Ông đã rời Geneva
sau khi đồng chí Hoàng Văn Hoan đến đó phải không?
Ung Văn Khiêm: Chúng ta đã gặp nhau ở Moscow. Hiện tại, đồng chí Xuân
Thủy đã từ Geneva đến Moscow để dưỡng bệnh. Đồng chí Trần Nghị có
khỏe không?
Thủ tướng Chu: Ông ấy khỏe. Hiện ông ấy đang ở Thượng Hải và có thể
sẽ trở lại đây vào ngày mai. Ngày mai ông sẽ rời đi chứ?
Ung Văn Khiêm: Tôi sẽ không thể gặp ông ấy. Chủ tịch Hồ đã
đến Sochi sau khi đến Moscow. Ban đầu ông dự định đi Tirana nhưng sau đó lại
không đi.
Premier Zhou: I have not yet received any news from Albania. I would like
to ask you to convey what Chairman Ho and I discussed to Comrade Pham Van Dong.
Chairman Ho came very suddenly. We did not know of it in advance. At that time,
Comrade Pham Van Dong arrived in the morning, and Chairman Ho arrived in the
afternoon. We did not expect them to arrive so quickly. Comrade [Liu] Shaoqi
and I talked with him on the 13th. We asked Chairman Ho if it had been him who
had taken the initiative to go to Europe to mediate the dispute between Albania
and the Soviet Union Ho, or had the Soviet Union proposed it.
Thủ tướng Chu: Tôi vẫn chưa nhận được tin tức gì từ Albania. Tôi
muốn nhờ ngài chuyển lời Chủ tịch Hồ và tôi đã thảo luận với đồng chí Phạm
Văn Đồng. Chủ tịch Hồ đến rất đột ngột. Chúng tôi không biết trước.
Lúc đó, đồng chí Phạm Văn Đồng đến vào buổi sáng, và Chủ tịch Hồ
đến vào buổi chiều. Chúng tôi không ngờ họ đến nhanh như vậy. Đồng chí [Lưu]
Thiếu Kỳ và tôi đã nói chuyện với ông ấy vào ngày 13. Chúng tôi
hỏi Chủ tịch Hồ rằng liệu ông ấy có phải là người chủ động đến châu Âu
để làm trung gian cho cuộc tranh chấp giữa Albania và Liên Xô hay là Liên Xô đã
đề xuất.
Chairman Ho said that he had done it on his own initiative. Chairman Ho
said that he had made the proposal and obtained the agreement of the Communist
Party of the Soviet Union (CPSU) Central Committee. At that time, he had not
yet received an answer from the Albanian Labor Party Central Committee. He then
set out. Our view at that time was that Chairman Ho meant well, and at the time
it was necessary to do so, but the method required examination. We also
encountered such an affair last year. Last year relations between China and the
Soviet Union were very unpleasant, and there was a serious controversy over
principles. At that time, Chairman Ho, too, was anxious to mediate. Chairman Ho
at that time sought out Comrade Shaoqi, thinking that it would be good to have
both Comrade Shaoqi and [Nikita] Khrushchev come to him and bring them
together.
Chủ tịch Hồ nói rằng ông đã tự mình làm điều đó. Chủ tịch Hồ
nói rằng ông đã đưa ra đề xuất và có được sự đồng ý của Ban Chấp hành Trung
ương Đảng Cộng sản Liên Xô (CPSU). Vào thời điểm đó, ông vẫn chưa nhận được câu
trả lời từ Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Albania. Sau đó, ông đã lên
đường. Quan điểm của chúng tôi vào thời điểm đó là Chủ tịch Hồ có ý tốt,
và vào thời điểm đó cần phải làm như vậy, nhưng phương pháp cần phải xem xét.
Chúng tôi cũng đã gặp phải một vụ việc như vậy vào năm ngoái. Năm ngoái, quan
hệ giữa Trung Quốc và Liên Xô rất khó chịu và có một cuộc tranh cãi nghiêm
trọng về các nguyên tắc. Vào thời điểm đó, Chủ tịch Hồ cũng rất muốn làm
trung gian. Chủ tịch Hồ vào thời điểm đó đã tìm đến Đồng chí Thiếu Kỳ, nghĩ rằng sẽ tốt
nếu cả Đồng chí Thiếu Kỳ và [Nikita] Khrushchev đến gặp ông và đưa
họ lại với nhau.
We said to him at that time that he had a good heart but that his method
was incorrect. Following a day and a half of controversy, we found a way out.
The Soviet Union in the statement took out three points that we could not
accept. Out of consideration, we talked over the 20th [CPSU] Congress and found
a means of a compromise. As a result, a day and a half later Chinese and Soviet
party delegations met to resolve the issue. That day, Comrade Shaoqi informed
Chairman Ho that his heart was good, but that his method was not appropriate.
The reason was that he understand neither the situation concerning the
controversy between the Chinese and Soviet parties nor the seriousness of the
issue. The two sides later worked out a compromise, achieving a relatively good
result.
Chúng tôi đã nói với ông ấy vào thời điểm đó rằng ông ấy có tấm lòng tốt
nhưng phương pháp của ông ấy không đúng. Sau một ngày rưỡi tranh luận, chúng
tôi đã tìm ra cách thoát ra. Liên Xô trong tuyên bố đã loại bỏ ba điểm mà chúng
tôi không thể chấp nhận. Sau khi cân nhắc, chúng tôi đã thảo luận về Đại hội 20
[CPSU] và tìm ra một biện pháp thỏa hiệp. Kết quả là, một ngày rưỡi sau, các
đoàn đại biểu đảng Trung Quốc và Liên Xô đã họp để giải quyết vấn đề. Ngày hôm
đó, đồng chí Thiếu Kỳ đã thông báo với Chủ
tịch Hồ rằng ông ấy có tấm lòng tốt, nhưng phương pháp của ông ấy không
phù hợp. Lý do là ông ấy không hiểu tình hình liên quan đến cuộc tranh cãi giữa
hai đảng Trung Quốc và Liên Xô cũng như tính nghiêm trọng của vấn đề. Sau đó,
hai bên đã đưa ra một sự thỏa hiệp, đạt được kết quả tương đối tốt.
Chairman Ho this time asked us our views. We said again that his heart
was good but that this matter was more serious than the Sino-Soviet issue and
that mediation was very difficult. At that time, we felt that Chairman Ho did
not listen to our view. Chairman Ho and I have known each other for 40 years. I
said that if a young man and woman do not want to fall in love, if you insist
on bringing them together in a room, is it possible that this is then marriage?
This is feudal. It is necessary first to understand the situation and, after
making preparations, only then can one have some results. Chairman Ho
understands less about the Albanian-Soviet situation than he does about that
between China and the Soviet Union. This is the first issue.
Chủ tịch Hồ lần này hỏi ý kiến của chúng tôi. Chúng tôi lại nói
rằng ông ấy có lòng tốt nhưng vấn đề này nghiêm trọng hơn vấn đề Trung-Xô và
việc hòa giải rất khó khăn. Lúc đó, chúng tôi cảm thấy Chủ tịch Hồ không
lắng nghe ý kiến của chúng tôi. Chủ tịch Hồ và tôi đã biết nhau 40
năm. Tôi nói rằng nếu một chàng trai và một cô gái trẻ không muốn yêu nhau, nếu
bạn nhất quyết đưa họ vào một phòng, thì liệu đây có phải là hôn nhân không?
Đây là chế độ phong kiến. Trước tiên cần phải hiểu tình hình và sau khi chuẩn
bị, chỉ khi đó mới có thể có một số kết quả. Chủ tịch Hồ hiểu ít về tình
hình Albania-Xô hơn là về tình hình giữa Trung Quốc và Liên Xô. Đây là vấn đề
đầu tiên.
The second issue is that one must understand that the controversy between
Albania and the Soviet Union is even more difficult to resolve than that
between China and the Soviet Union. Because the CPSU and the Communist Party of
China are two large parties, and China and the Soviet Union are both large
countries, the issue of one fearing the other does not arise. Everything is a
controversy over principles. One can always find a means to a solution. The
relationship between the Soviet Union and Albania historically is that of a
large party versus a small one and a party relationship of father and son, with
the CPSU laying down the law. In the past two years the Albanian Party has not
been listening and the CPSU has been very dissatisfied and so wants to punish
it.
Vấn đề thứ hai là người ta phải hiểu rằng tranh chấp giữa Albania và Liên
Xô thậm chí còn khó giải quyết hơn tranh chấp giữa Trung Quốc và Liên Xô. Bởi
vì Đảng Cộng sản Liên Xô và Đảng Cộng sản Trung Quốc là hai đảng lớn, và Trung
Quốc và Liên Xô đều là những nước lớn, nên vấn đề bên này sợ bên kia không phát
sinh. Mọi thứ đều là tranh chấp về nguyên tắc. Người ta luôn có thể tìm ra cách
giải quyết. Mối quan hệ giữa Liên Xô và Albania về mặt lịch sử là mối quan hệ
giữa một đảng lớn đấu với một đảng nhỏ và mối quan hệ cha con, với việc Đảng
Cộng sản Liên Xô đặt ra luật lệ. Trong hai năm qua, Đảng Albania đã không lắng
nghe và Đảng Cộng sản Liên Xô rất bất mãn và vì vậy muốn trừng phạt.
We have difficulty imagining that such a large party as that of the
Soviet Union would be modest towards such a small party as that of Albania and
would think of gently resolving the issue. On the contrary, Khrushchev may use
Chairman Ho’s going to Europe to give him another ticket and, further, ask to
punish Albania. At the last meeting in Moscow of the Warsaw Pact, the CPSU
wanted to expel the Albanian Labor Party and gained the support of the six
[other] European countries and Mongolia. We are very concerned about this
situation. They are thinking to use Uncle Ho to put pressure on Albania. I am
afraid that it will be very difficult to resolve the relations between the
Soviet Union and Albania.
Chúng ta khó có thể tưởng tượng được một đảng lớn như Liên Xô lại khiêm
tốn với một đảng nhỏ như Albania và sẽ nghĩ đến việc giải quyết vấn đề một cách
nhẹ nhàng. Ngược lại, Khrushchev có thể lợi dụng
việc Chủ tịch Hồ sang châu Âu để trao cho ông ta một tấm vé khác và hơn
nữa, yêu cầu trừng phạt Albania. Tại cuộc họp gần đây nhất ở Moscow của Khối
Hiệp ước Warsaw, Đảng Cộng sản Liên Xô muốn trục xuất Đảng Lao động Albania và
giành được sự ủng hộ của sáu nước châu Âu [khác] và Mông Cổ. Chúng ta rất quan
ngại về tình hình này. Họ đang nghĩ đến việc lợi dụng Bác Hồ để gây sức
ép với Albania. Tôi e rằng sẽ rất khó để giải quyết mối quan hệ giữa Liên Xô và
Albania.
The third issue is the side on which lies the major responsibility for
such tension in Soviet-Albanian relations. We feel that the major
responsibility lies with the Soviet Union, not with Albania. As for why one
would say this, there are two issues that can prove it. First, in the past the
Soviet Union criticized Albania, saying that Albania caused the tensions in
relations between Albania and the Soviet Union. We feel that tensions in the
relations are an issue of attitude, dealings, and work. These issues all are on
both sides, not on one. This is an issue of contradiction among the people. It
can be resolved by talking things over and can be discussed internally.
Vấn đề thứ ba là bên nào chịu trách nhiệm chính cho sự căng thẳng như vậy
trong quan hệ Xô Viết-Albania. Chúng tôi cảm thấy rằng trách nhiệm chính nằm ở
Liên Xô, không phải ở Albania. Về lý do tại sao người ta lại nói như vậy, có
hai vấn đề có thể chứng minh điều đó. Đầu tiên, trong quá khứ, Liên Xô đã chỉ
trích Albania, nói rằng Albania gây ra căng thẳng trong quan hệ giữa Albania và
Liên Xô. Chúng tôi cảm thấy rằng căng thẳng trong quan hệ là vấn đề về thái độ,
cách ứng xử và công việc. Tất cả những vấn đề này đều nằm ở cả hai bên, không
phải ở một bên. Đây là vấn đề mâu thuẫn trong nhân dân. Nó có thể được giải
quyết bằng cách nói chuyện và có thể được thảo luận nội bộ.
However, two things that the Soviet Union did in regard to Albania are
not an issue of normal relations but a serious and cardinal issue of right and
wrong. (1) The Soviet Union withdrew eight submarines stationed in Albania from
the Dardanelles Strait and withdrew Soviet experts from Albania, including
general experts and military experts. This has weakened the force struggling
against the enemy. This is because Albania is a member country of the Warsaw
Pact. The Soviet Union has the responsibility of deploying forces in
Mediterranean seaports. At present the enemy knows that the Soviet Union has
withdrawn the submarines.
Tuy nhiên, hai điều mà Liên Xô đã làm đối với Albania không phải là vấn
đề quan hệ bình thường mà là vấn đề nghiêm trọng và cốt yếu về đúng sai. (1)
Liên Xô đã rút tám tàu ngầm đồn trú tại Albania khỏi eo biển Dardanelles
và rút các chuyên gia Liên Xô khỏi Albania, bao gồm các chuyên gia chung và
chuyên gia quân sự. Điều này đã làm suy yếu lực lượng đang đấu tranh chống lại
kẻ thù. Điều này là do Albania là một quốc gia thành viên của Khối hiệp ước
Warsaw. Liên Xô có trách nhiệm triển khai lực lượng tại các cảng biển Địa Trung
Hải. Hiện tại, kẻ thù biết rằng Liên Xô đã rút các tàu ngầm.
Relations between Albania and the Soviet Union are not normal, which
makes the enemy happy and the comrades distressed. Regarding this matter, we
tried to persuade the Soviet Union not to withdraw, but to no effect. (2) This
time, at the meeting in Moscow of Warsaw Pact country first secretaries,
Albania sent a Politburo member to participate. They expelled Albania, saying
that it was not qualified to participate. We, attending as an observer,
protested this. I assume that you already knew this. We feel that, regardless
of whether or not Albania has made a thousand or ten thousand errors in
Albanian-Soviet relations, it is all an issue of relations.
Quan hệ giữa Albania và Liên Xô không bình thường, điều này khiến kẻ thù
vui mừng và các đồng chí đau khổ. Về vấn đề này, chúng tôi đã cố gắng thuyết
phục Liên Xô không rút quân, nhưng không có hiệu quả. (2) Lần này, tại cuộc họp
ở Moscow của các bí thư thứ nhất các nước Khối Hiệp ước Warsaw, Albania đã cử
một thành viên Bộ Chính trị tham gia. Họ trục xuất Albania, nói rằng Albania
không đủ tư cách tham gia. Chúng tôi, với tư cách là người quan sát, đã phản
đối điều này. Tôi cho rằng các bạn đã biết điều này. Chúng tôi cảm thấy rằng,
bất kể Albania có phạm một nghìn hay mười nghìn lỗi trong quan hệ Albania-Xô
viết hay không, thì tất cả đều là vấn đề quan hệ.
But the two aforementioned steps taken are both cardinal issues of right
and wrong. The first issue has already been divulged. If the second issue is
divulged, it would break apart our own forces and weaken the struggle against
the enemy, as well as make the enemy happy and the comrades distressed. Seen
from these two points, the main responsibility for the error lies with the
Soviet Union, not with Albania. Furthermore, the issues that arose at this
meeting of Warsaw Pact countries also can prove who is afraid of whom. One
cannot imagine that the Soviet Union fears Albania or that Albania’s opposing
Khrushchev undermines him. But [Enver] Hoxha and [Mehmet] Shehu are very much
afraid that the CPSU wants to pressure them and isolate Albania.
Nhưng cả hai bước đã nêu ở trên đều là những vấn đề cốt lõi về đúng và
sai. Vấn đề đầu tiên đã được tiết lộ. Nếu vấn đề thứ hai được tiết lộ, nó sẽ
làm tan rã lực lượng của chúng ta và làm suy yếu cuộc đấu tranh chống lại kẻ
thù, cũng như làm cho kẻ thù vui mừng và các đồng chí đau khổ. Nhìn từ hai điểm
này, trách nhiệm chính về sai lầm nằm ở Liên Xô, không phải ở Albania. Hơn nữa,
các vấn đề phát sinh tại cuộc họp này của các nước Khối Hiệp ước Warsaw cũng có
thể chứng minh ai sợ ai. Người ta không thể tưởng tượng rằng Liên Xô sợ Albania
hoặc Khrushchev đối lập của Albania làm suy yếu ông
ta. Nhưng [Enver] Hoxha và [Mehmet]
Shehu rất sợ rằng CPSU muốn gây áp lực với họ và cô lập
Albania.
Seven of the fraternal countries oppose them. Once the people know,
tensions will arise. The seven fraternal countries are not friendly to them.
The enemy, knowing it, will further oppress them. In particular it is
Yugoslavia that further wants to subvert Albania. This time Hoxha and Shehu,
afraid of the Soviet Union, in the end did not dare go to Moscow for the
meeting. This is very easy to understand. Therefore, we must conclude that the
error lies mainly on the side of the Soviet Union and that the error that the
Soviet Union has committed is a cardinal issue of right and wrong. Comrade
Shaoqi has said that even if Albania’s errors are a thousand or ten thousand,
still they cannot equal those two. To repeat, it is Albania that is afraid of
the Soviet Union, not the Soviet Union that is afraid of Albania.
Bảy nước anh em phản đối họ. Một khi nhân dân biết, căng thẳng sẽ nảy
sinh. Bảy nước anh em không thân thiện với họ. Kẻ thù, biết điều đó, sẽ tiếp
tục áp bức họ. Đặc biệt là Nam Tư muốn tiếp tục lật đổ Albania. Lần này Hoxha và Shehu, sợ Liên Xô, cuối
cùng không dám đến Moscow để họp. Điều này rất dễ hiểu. Vì vậy, chúng ta phải
kết luận rằng lỗi chủ yếu nằm ở phía Liên Xô và lỗi mà Liên Xô đã phạm phải là
vấn đề cốt lõi của đúng và sai. Đồng chí Thiếu Kỳ đã nói rằng ngay cả
khi lỗi của Albania là một nghìn hay mười nghìn, họ vẫn không thể bằng hai
người đó. Xin nhắc lại, Albania sợ Liên Xô, chứ không phải Liên Xô sợ
Albania.
The fourth issue is, as we said to Chairman Ho, in going this time to
Europe he absolutely could not allow Khrushchev to use the prestige of Uncle Ho
to pressure Albania and force Hoxha and Shehu to go to the Soviet Union to
apologize. This is absolutely impermissible. If he did this, it would turn into
Vietnam taking the place of Khrushchev to put pressure on Albania. This should
not be something that Uncle Ho does. At that time, Chairman Ho, somewhat moved,
seems to have listened and gone. At present, according to what the Albanian
Party has made known to us, this is not the case for Chairman Ho, so please
report this situation to the Workers Party of Vietnam (WPV) Central Committee.
Vấn đề thứ tư là, như chúng tôi đã nói với Chủ tịch Hồ, lần này đi
châu Âu, Người tuyệt đối không thể để Khrushchev lợi dụng uy tín của
Bác Hồ để gây sức ép với Albania và buộc Hoxha và Shehu phải sang Liên Xô
để xin lỗi. Điều này là hoàn toàn không thể chấp nhận được. Nếu Người làm như
vậy, thì sẽ biến thành Việt Nam thay thế Khrushchev gây sức ép với
Albania. Đây không phải là việc mà Bác Hồ nên làm. Lúc đó, Chủ tịch Hồ
có phần cảm động, dường như đã nghe theo và đi. Hiện nay, theo những gì Đảng
Albania đã thông báo với chúng tôi, thì Chủ tịch Hồ không làm như vậy,
vậy xin hãy báo cáo tình hình này lên Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động
Việt Nam (WPV).
The Albanian Labor Party Central Committee’s telegram to the WPV was sent
on the 13th. Before Ho went to Moscow, Albania agreed to mediation and said
that after mid-November it would again invite Chairman Ho to visit Tirana. Ho,
arriving on the 14th in Moscow, saw this telegram, sought out Albania’s envoy
to the Soviet Union, and said that he would go and that he first would go to
Tirana. He also said that resolution of the issue was on the Albanian side. If
so, then the responsibility is put on Albania. At that time Albania, very
nervous, quickly responded by telegram that it did not want Chairman Ho to
visit.
Bức điện tín của Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Albania gửi WPV được gửi
vào ngày 13. Trước khi Hồ sang Mátxcơva, Albania đã đồng ý làm trung gian và
nói rằng sau giữa tháng 11, họ sẽ lại mời Chủ tịch Hồ sang thăm Tirana. Hồ,
đến Mátxcơva vào ngày 14, đã nhìn thấy bức điện tín này, tìm đến phái viên của
Albania tại Liên Xô và nói rằng ông sẽ đi và trước tiên sẽ đến Tirana. Ông cũng
nói rằng việc giải quyết vấn đề này là ở phía Albania. Nếu vậy, thì trách nhiệm
thuộc về Albania. Vào thời điểm đó, Albania, rất lo lắng, đã nhanh chóng trả
lời bằng điện tín rằng họ không muốn Chủ tịch Hồ sang thăm.
Ho, having received the second telegram and unable to go to Tirana, went
to Sochi. We feel that Chairman Ho did not listen to what we discussed in
Beijing. Uncle Ho pressured Albania with his own prestige. We feel sorry for
Chairman Ho. Albania is a small party. How can it bully the Soviet Union?
Albania is weak and the Soviet Union is strong. How can the weak bully the
strong? According to the reaction of the Albanian Party, they already feel that
Chairman Ho’s going to Tirana would be to ask Hoxha and Shehu to go to the
Soviet Union to admit their error and request punishment. How can they do that?
Hồ, sau khi nhận được bức điện tín thứ hai và không thể đến Tirana, đã đến
Sochi. Chúng tôi cảm thấy rằng Chủ tịch Hồ đã không lắng nghe những gì
chúng tôi đã thảo luận ở Bắc Kinh. Bác Hồ đã gây áp lực lên Albania bằng
uy tín của mình. Chúng tôi cảm thấy tiếc cho Chủ tịch Hồ. Albania là một
đảng nhỏ. Làm sao họ có thể bắt nạt Liên Xô? Albania yếu và Liên Xô mạnh. Làm
sao kẻ yếu có thể bắt nạt kẻ mạnh? Theo phản ứng của Đảng Albania, họ đã cảm
thấy rằng Chủ tịch Hồ đến Tirana sẽ là yêu cầu Hoxha và Shehu đến Liên Xô để thừa
nhận lỗi lầm của họ và yêu cầu trừng phạt. Họ có thể làm như vậy bằng cách nào?
At that time, we in Beijing said that if Khrushchev wanted Chairman Ho to
go to Tirana to request that Hoxha and Shehu go to the Soviet Union or to
another European fraternal country for a meeting, he could not go and that it
would be best to refuse. Khrushchev would thus not readily exert pressure on
Albania. We do not know whether this is the situation for Chairman Ho or not,
whether or not he wants to go to Tirana and say that the responsibility lies
with Albania. We do not know whether or not it is true. If true, we feel very
sad.
Vào thời điểm đó, chúng tôi ở Bắc Kinh đã nói rằng nếu Khrushchev muốn Chủ tịch Hồ
đến Tirana để yêu cầu Hoxha và Shehu đến Liên Xô hoặc
một quốc gia anh em châu Âu khác để họp, ông ấy không thể đi và tốt nhất là nên
từ chối. Do đó, Khrushchev sẽ không dễ dàng gây áp lực lên
Albania. Chúng tôi không biết liệu đây có phải là tình huống của Chủ tịch Hồ
hay không, liệu ông ấy có muốn đến Tirana và nói rằng trách nhiệm thuộc về
Albania hay không. Chúng tôi không biết điều đó có đúng hay không. Nếu đúng,
chúng tôi cảm thấy rất buồn.
Ung Van Khiem: It is not at all like that. When in Moscow, Chairman Ho
and I talked with Vietnam’s ambassador to the Soviet Union about this issue. I
can speak a bit about this situation. Chairman Ho has a good heart. When
leaving Vietnam, he first examined the issue at the WPV Politburo. Some
Politburo comrades agreed with his going but also thought it very difficult. Ho
said that he could go speak as an old comrade, that he wanted to speak of both
“sentiment” and “reason,” and that he would speak mainly of “sentiment.” That
is because both sides were reasonable and unreasonable. In light of the
situation last time, “sentiment” also played a role.
Premier Zhou: Is it a controversy between China and the Soviet Union? It
is not the same as a situation between China and the Soviet Union.
Ung Văn Khiêm: Hoàn toàn không phải như vậy. Khi ở Mátxcơva, Chủ
tịch Hồ và tôi đã trao đổi với Đại sứ Việt Nam tại Liên Xô về vấn đề
này. Tôi có thể nói đôi chút về tình hình này. Chủ tịch Hồ là người tốt
bụng. Khi rời Việt Nam, trước tiên ông đã xem xét vấn đề này tại Bộ Chính trị
Đảng Lao động Việt Nam. Một số đồng chí trong Bộ Chính trị đồng ý với việc ông
đi nhưng cũng cho rằng rất khó. Hồ nói rằng ông có thể đi phát biểu với
tư cách là một đồng chí cũ, rằng ông muốn nói về cả “tình cảm” và “lý trí”, và
rằng ông sẽ nói chủ yếu về “tình cảm”. Đó là vì cả hai bên đều có lý và không
có lý. Xét theo tình hình lần trước, “tình cảm” cũng đóng một vai trò.
Thủ tướng Chu: Đây có phải là một cuộc tranh cãi giữa Trung Quốc và
Liên Xô không? Nó không giống như tình hình giữa Trung Quốc và Liên Xô.
Ung Van Khiem: Later, Chairman Ho decided to go do it and the Politburo
agreed. The WPV Central Committee sent a telegram to the embassy in Moscow to
ask the Soviet view. The Soviet Union agreed. At that time, we sent a telegram
to Albania. There was no reply from Albania. Chairman Ho assessed that Albania
would not refuse and was very anxious to depart Vietnam. His intent was not to
go first to Tirana but to go first to seek out Khrushchev. His view from start
to finish was this. When Chairman Ho went to Moscow, he still had not received
Albania's reply to Vietnam's telegram. At that time, Vietnam’s ambassador had
already gone to see Albania’s charge d’affaires. The next day, we finally
received Tirana’s reply to Vietnam’s telegram.
Ung Văn Khiêm: Sau đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định đi và
Bộ Chính trị đồng ý. Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã gửi điện tín
đến đại sứ quán ở Moskva để hỏi ý kiến Liên Xô. Liên Xô đồng ý. Lúc đó, chúng
tôi đã gửi điện tín cho Albania. Albania không trả lời. Chủ tịch Hồ Chí Minh
đánh giá rằng Albania sẽ không từ chối và rất muốn rời khỏi Việt Nam. Ý định
của ông không phải là đến Tirana trước mà là đi tìm Khrushchev trước. Quan điểm
của ông từ đầu đến cuối là như vậy. Khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Moskva,
ông vẫn chưa nhận được trả lời của Albania cho điện tín của Việt Nam. Lúc đó,
đại sứ Việt Nam đã đi gặp đại biện lâm thời Albania. Ngày hôm sau, cuối cùng
chúng tôi cũng nhận được trả lời của Tirana cho điện tín của Việt Nam.
It said that the Soviet Union’s attitude was not a Marxist-Leninist one,
that relations between the parties, the countries, and the peoples of Albania
and the Soviet Union were not good, and that the responsibility lay with the
Soviet Union. It recommended that Chairman Ho lead a Vietnamese party and
government delegation to Albania in November. At that time, Chairman Ho did not
intend to go first to Tirana. Ho went to Sochi with the intention of seeing
Khrushchev and talking with him for several days. At that time he did not
intend to request that Hoxha and Shehu go to the Soviet Union or another
European country.
Nó nói rằng thái độ của Liên Xô không phải là thái độ Marxist-Leninist,
rằng mối quan hệ giữa các đảng phái, các quốc gia và nhân dân Albania và Liên
Xô không tốt, và rằng trách nhiệm thuộc về Liên Xô. Nó khuyến nghị Chủ tịch Hồ
dẫn đầu một phái đoàn đảng và chính phủ Việt Nam đến Albania vào tháng 11. Vào
thời điểm đó, Chủ tịch Hồ không có ý định đến Tirana trước. Hồ
đến Sochi với ý định gặp Khrushchev và nói chuyện với ông
ta trong nhiều ngày. Vào thời điểm đó, ông không có ý định yêu cầu Hoxha và Shehu đến Liên Xô hoặc
một quốc gia châu Âu khác.
Premier Zhou: This is what we say. We assess that Khrushchev will make
such a demand. The Albanian Party says that if Chairman Ho goes to Albania, he
will ask Hoxha and Shehu to go to Moscow.
Ung Van Khiem: After receiving Albania’s telegram, Chairman Ho asked
Albania’s charge d’affaires to come to his residence and informed Albania’s
charge d’affaires what he meant. Chairman Ho wrote another telegram, asking
whether or not he could go to Tirana. The next day, the Albanian Party
reiterated that it would invite Chairman Ho in November. It also suggested that
Chairman Ho, before going to Tirana, first talk to the fraternal parties of
Eastern Europe and then go. Chairman Ho went the next day to see Khrushchev.
Thủ tướng Chu: Đây là những gì chúng tôi nói. Chúng tôi đánh giá
rằng Khrushchev sẽ đưa ra yêu cầu như vậy. Đảng
Albania nói rằng nếu Chủ tịch Hồ đến Albania, ông sẽ yêu cầu Hoxha và Shehu đến Moscow.
Ung Văn Khiêm: Sau khi nhận được điện tín của Albania, Chủ tịch Hồ
đã yêu cầu đại biện lâm thời của Albania đến nơi ở của mình và thông báo cho
đại biện lâm thời của Albania về ý định của mình. Chủ tịch Hồ đã viết
một bức điện tín khác, hỏi liệu ông có thể đến Tirana hay không. Ngày hôm sau,
Đảng Albania nhắc lại rằng họ sẽ mời Chủ tịch Hồ vào tháng 11. Họ cũng
đề xuất rằng Chủ tịch Hồ, trước khi đến Tirana, trước tiên hãy nói
chuyện với các đảng anh em ở Đông Âu và sau đó sẽ đi. Chủ tịch Hồ đã đến
gặp Khrushchev vào ngày hôm sau.
I said at the time that I wondered whether or not it was necessary for
the ambassador to go. He said that it was not diplomacy and that it would be
better for one person to talk. I said that I wanted to accompany him. He did
not want that. He would go alone. As far as I know, Ho went to Sochi to see
Khrushchev twice, stay there for five days, then return to Moscow or Beijing.
He still has not returned to Moscow. Perhaps he will return in the next few
days, because he needs to return to Vietnam before National Day. The character
of Chairman Ho’s trip this time lays particular stress on ties of friendship.
He has no intention of asking Albania to confess guilt.
Lúc đó tôi đã nói rằng tôi tự hỏi liệu đại sứ có cần phải đi hay không.
Ông ấy nói rằng đó không phải là ngoại giao và tốt hơn là chỉ cần một người nói
chuyện. Tôi nói rằng tôi muốn đi cùng ông ấy. Ông ấy không muốn như vậy. Ông ấy
sẽ đi một mình. Theo như tôi biết, Hồ đã đến Sochi để gặp Khrushchev hai lần, ở đó năm
ngày, sau đó trở về Moscow hoặc Bắc Kinh. Ông ấy vẫn chưa trở về Moscow. Có lẽ
ông ấy sẽ trở về trong vài ngày tới, vì ông ấy cần phải trở về Việt Nam trước
Ngày Quốc khánh. Tính chất chuyến đi của Chủ tịch Hồ lần này đặc biệt
nhấn mạnh đến mối quan hệ hữu nghị. Ông ấy không có ý định yêu cầu Albania thú
nhận tội lỗi.
It may be that in passing on the message, there arose a misunderstanding
in the issue of where he would go first and go later. When Prime Minister Pham
Van Dong saw Chairman Ho this time, he also discussed this issue. Pham said
that when he saw Khrushchev, Khrushchev spent more than half the time talking
about Albania. Prime Minister Pham feels that resolving the controversy between
Albania and the Soviet Union is very difficult.
Có thể là trong quá trình truyền đạt thông điệp, đã nảy sinh sự hiểu lầm
về vấn đề ông sẽ đi đâu trước và đi đâu sau. Khi Thủ tướng Phạm Văn Đồng
gặp Chủ tịch Hồ lần này, ông cũng đã thảo luận về vấn đề này. Phạm
nói rằng khi gặp Khrushchev, Khrushchev đã dành hơn một nửa
thời gian để nói về Albania. Thủ tướng Phạm cảm thấy rằng việc giải
quyết tranh chấp giữa Albania và Liên Xô là rất khó khăn.
Premier Zhou: They called them all types of names, and in front of us.
Albania said that Khrushchev was opportunistic. Khrushchev then called Hoxha a
pirate and all the people of Albania pirates. He also said that, “Other
fraternal countries will have as much of the Soviet Union’s food as they want.
If Albania wants food, then ask God,” and “There are things that I would give a
dog that I would not give Albania.” It is not in the least reasonable. We
cannot listen. We said to Chairman Ho that mediating this is not easy. You have
a good heart. We originally assessed that Chairman Ho’s going could temporarily
ease relations between the two sides.
Thủ tướng Chu: Họ gọi họ bằng đủ mọi cái tên, và trước mặt chúng
tôi. Albania nói rằng Khrushchev là kẻ cơ hội. Sau
đó Khrushchev gọi Hoxha là cướp biển và tất
cả người dân Albania là cướp biển. Ông ta cũng nói rằng, "Các nước anh em
khác sẽ có bao nhiêu lương thực của Liên Xô tùy thích. Nếu Albania muốn có
lương thực, hãy cầu xin Chúa", và "Có những thứ tôi sẽ cho một con chó
nhưng tôi sẽ không cho Albania". Điều đó hoàn toàn không hợp lý. Chúng tôi
không thể lắng nghe. Chúng tôi đã nói với Chủ tịch Hồ rằng làm trung
gian điều này không dễ. Ông có một trái tim tốt. Chúng tôi ban đầu đánh giá
rằng việc Chủ tịch Hồ ra đi có thể tạm thời làm dịu mối quan hệ giữa hai
bên.
The current international situation requires unity in the face of the
enemy, so let us talk later about who is right. In light of the present
situation, this assessment cannot yet be realized. Therefore, Albania is
suspicious of whether or not the Soviet Union will suggest that it wants
Chairman Ho to go to Tirana and use Chairman Ho’s status to pressure Albania.
This is understandable. For a small country and small party, one is on the
defense at all times. Compared to Asia, you are also a small party and a small
country. If we, a large country, show you not the slightest respect, you will
feel it. Therefore, we have always stressed the need to be alert to our own
large -power chauvinism, no matter what issues you have there. For example,
Vietnam has the small Hai Ba Trung Temple. Your national heroes [the Trung
sisters] are there.
Tình hình quốc tế hiện nay đòi hỏi phải đoàn kết trước kẻ thù, vậy chúng
ta hãy nói sau về việc ai đúng. Xét theo tình hình hiện tại, đánh giá này vẫn
chưa thể thành hiện thực. Do đó, Albania nghi ngờ liệu Liên Xô có gợi ý rằng họ
muốn Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Tirana và sử dụng địa vị của Chủ tịch Hồ
Chí Minh để gây áp lực với Albania hay không. Điều này dễ hiểu. Đối với một
quốc gia nhỏ và một đảng nhỏ, người ta luôn phải phòng thủ. So với châu Á, các
bạn cũng là một đảng nhỏ và một quốc gia nhỏ. Nếu chúng tôi, một quốc gia lớn,
không tỏ ra tôn trọng các bạn một chút nào, các bạn sẽ cảm nhận được điều đó.
Do đó, chúng tôi luôn nhấn mạnh đến nhu cầu phải cảnh giác với chủ nghĩa sô
vanh của cường quốc lớn, bất kể các bạn có vấn đề gì ở đó. Ví dụ, Việt Nam có Đền thờ Hai Bà Trưng
nhỏ. Những anh hùng dân tộc của các bạn [Hai Bà Trưng] đều ở đó.
If I had not at that time gone to lay a wreath, you would not dare say
that they are national heroes. When I went to lay a wreath, I said that Ma
Yuan’s invasion was wrong. I admitted the error to you. Your press has only
begun to vigorously publicize it. This is only one example. This explains that
a large country, a large party, needs at all times to be alert to whether or
not a small country, a small party, respects them. When Chairman Mao sees
Chairman Ho and Comrade Kim Il Sung, he always asks if our specialists have
made some mistakes and hopes that you will point them out. If a large country,
a large party, unaware, says something a little wrong, then it offends people.
Therefore, in these past few years we have constantly opposed large -power
chauvinism.
Nếu lúc đó tôi không đến đặt vòng hoa, các vị sẽ không dám nói rằng họ là
anh hùng dân tộc. Khi tôi đến đặt vòng hoa, tôi đã nói rằng cuộc xâm lược của Mã Viện là sai. Tôi đã thừa
nhận sai lầm với các vị. Báo chí của các vị chỉ mới bắt đầu công khai mạnh mẽ
về điều đó. Đây chỉ là một ví dụ. Điều này giải thích rằng một nước lớn, một
đảng lớn, cần phải luôn cảnh giác xem một nước nhỏ, một đảng nhỏ có tôn trọng họ
hay không. Khi Chủ tịch Mao gặp Chủ tịch Hồ
và Đồng chí Kim Nhật Thành, Người luôn hỏi các chuyên gia của
chúng ta có mắc lỗi nào không và hy vọng các vị sẽ chỉ ra. Nếu một nước lớn,
một đảng lớn, không biết gì, nói điều gì đó hơi sai, thì điều đó sẽ xúc phạm
đến nhân dân. Vì vậy, trong vài năm qua, chúng ta liên tục phản đối chủ nghĩa
sô vanh của các cường quốc lớn.
Lenin, too, mentioned this issue. Then, when a small country makes a
mistake, when a small country is unfriendly towards a large country, the large
one still should rally it. Last year, at the Bucharest Conference, Comrade
[Yumjaagiin] Tsedenbal also made rumors about me. In May last year I visited
Mongolia and signed the Sino-Mongolian Treaty on Friendship and Mutual
Assistance. At that time, he asked me to discuss the international situation. I
discussed international issues and emphasized that opposition to imperialism
and construction first of all requires self-reliance. Later is the time to
strive for foreign aid. Revolution is often cut off, foreign aid does not come,
and one can only rely on oneself.
Lenin cũng đã đề cập đến vấn đề này. Sau
đó, khi một nước nhỏ phạm sai lầm, khi một nước nhỏ không thân thiện với một
nước lớn, nước lớn vẫn nên tập hợp lại. Năm ngoái, tại Hội nghị Bucharest, Đồng
chí [Yumjaagiin] Tsedenbal cũng đã đồn đại về
tôi. Vào tháng 5 năm ngoái, tôi đã đến thăm Mông Cổ và ký Hiệp ước hữu nghị và
tương trợ Trung-Mông. Vào thời điểm đó, anh ấy đã yêu cầu tôi thảo luận về tình
hình quốc tế. Tôi đã thảo luận về các vấn đề quốc tế và nhấn mạnh rằng phản đối
chủ nghĩa đế quốc và xây dựng trước hết đòi hỏi phải tự lực cánh sinh. Sau đó
là thời gian để phấn đấu cho viện trợ nước ngoài. Cách mạng thường bị cắt đứt,
viện trợ nước ngoài không đến và người ta chỉ có thể dựa vào chính mình.
Construction also has this type of situation: when a problem arises and
foreign aid does not arrive, one has to rely on oneself. It is this way not
only for a large country, but for a small country as well. We have also
discussed this point with Vietnam and Korea. At that time we were assisting
Mongolia with many projects and hope that Mongolia gradually will be able to
achieve self-reliance. We are encouraging them. Our help is auxiliary. The
decisive force is the country’s own people. At that time I gave an example,
saying that Albania had been cut off by in Europe by Yugoslavia and would have
to rely mainly on its own efforts. As a result, Tsedenbal said that I wanted to
win over Mongolia and change it into an Albania. This is, of course, starting
rumors.
Xây dựng cũng có tình huống này: khi có vấn đề phát sinh và viện trợ nước
ngoài không đến, người ta phải tự lực cánh sinh. Đây không chỉ là cách đối với
một quốc gia lớn mà còn đối với một quốc gia nhỏ. Chúng tôi cũng đã thảo luận
về điểm này với Việt Nam và Hàn Quốc. Vào thời điểm đó, chúng tôi đang hỗ trợ
Mông Cổ trong nhiều dự án và hy vọng rằng Mông Cổ sẽ dần có thể tự lực cánh
sinh. Chúng tôi đang khuyến khích họ. Sự giúp đỡ của chúng tôi là phụ trợ. Lực
lượng quyết định là chính người dân của đất nước. Vào thời điểm đó, tôi đã đưa
ra một ví dụ, nói rằng Albania đã bị Nam Tư cắt đứt ở châu Âu và sẽ phải chủ
yếu dựa vào nỗ lực của chính mình. Kết quả là, Tsedenbal nói rằng tôi muốn
giành được Mông Cổ và biến nó thành một Albania. Tất nhiên, đây chỉ là khởi đầu
cho những tin đồn.
It makes no sense and leaves people unconvinced. Even so, we do not care,
because Tsedenbal has no alternative. He wants to gain benefit from the Soviet
Union. We told Khrushchev that, in spite of Tsedenbal’s unfriendliness towards
us, we did not care. Our aid remains as it has been. We are not withdrawing our
experts. That is, unless it is due to the expiration of worker contracts. For
that, naturally, they have to return. We mean to persuade Khrushchev not to
abruptly withdraw experts and aid from Albania. Because a small country is in a
difficult position, it is necessary to make allowances.
Điều đó chẳng có ý nghĩa gì và khiến mọi người không tin. Mặc dù vậy,
chúng tôi không quan tâm, vì Tsedenbal không có lựa chọn
nào khác. Ông ta muốn hưởng lợi từ Liên Xô. Chúng tôi đã nói với Khrushchev rằng, bất chấp sự
không thân thiện của Tsedenbal đối với chúng tôi, chúng tôi không quan tâm.
Viện trợ của chúng tôi vẫn như cũ. Chúng tôi không rút các chuyên gia của mình.
Nghĩa là, trừ khi đó là do hết hạn hợp đồng lao động. Vì vậy, tất nhiên, họ phải
quay trở lại. Chúng tôi muốn thuyết phục Khrushchev không đột ngột rút các
chuyên gia và viện trợ khỏi Albania. Vì một quốc gia nhỏ đang ở trong tình thế
khó khăn, nên cần phải có sự nhượng bộ.
Ung Van Khiem: Regarding the Tsedenbal affair, I do not know whether or
not it is a language issue.
Premier Zhou: It is not a language issue. Nor is it this matter alone.
This is only an example. He branded us as disgraceful. There is no need to
discuss it here. At the time he came to talk with an attitude of complete
opposition to the Chinese Party and used this example to prove this argument.
Ung Van Khiem: Last year relations between China and the Soviet Union
were tense and the comrades were very concerned. At present, relations between
Albania and the Soviet Union are tense. I do not know what China’s attitude is
or whether they will be allowed to go on as they are now.
Ung Văn Khiêm: Về vụ Tsedenbal, tôi không biết
liệu đó có phải là vấn đề ngôn ngữ hay không.
Thủ tướng Chu: Không phải là vấn đề ngôn ngữ. Cũng không phải chỉ có
vấn đề này. Đây chỉ là một ví dụ. Ông ta đã dán nhãn chúng ta là đáng xấu hổ.
Không cần phải thảo luận ở đây. Vào thời điểm đó, ông ta đến nói chuyện với
thái độ hoàn toàn phản đối Đảng Trung Quốc và sử dụng ví dụ này để chứng minh
cho lập luận này.
Ung Văn Khiêm: Năm ngoái, quan hệ giữa Trung Quốc và Liên Xô rất
căng thẳng và các đồng chí rất lo ngại. Hiện tại, quan hệ giữa Albania và Liên
Xô cũng rất căng thẳng. Tôi không biết thái độ của Trung Quốc là gì hoặc liệu
họ có được phép tiếp tục như hiện tại hay không.
Premier Zhou: At present we cannot rush things. There is still hope for
the original assessment. In light of the present situation, it is still early.
Conditions are not ripe. Let me repeat what I have just said. Please convey to
Comrades Le Duan and Pham Van Dong not to tell many people. It is their
decision. First, Chairman Ho has a good heart, but his manner of working
requires attention. Sometimes having a good heart and an incorrect method will
often make matters worse. Do not make arbitrary use of Uncle Ho’s prestige. Do
not let yourself be dragged down into such a vortex. On this point, Chairman Ho
does not much listen to people’s views. Chairman Ho and I have been old
comrades for 40 years. I have nothing but respect for his views, of which he
speaks frankly.
Thủ tướng Chu: Hiện tại chúng ta không thể vội vàng. Vẫn còn hy vọng
cho đánh giá ban đầu. Xét theo tình hình hiện tại, vẫn còn sớm. Điều kiện chưa
chín muồi. Tôi xin nhắc lại những gì tôi vừa nói. Xin các đồng chí Lê Duẩn
và Phạm Văn Đồng đừng nói với nhiều người. Đó là quyết định của họ. Thứ
nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh có tấm lòng tốt, nhưng cách làm việc của ông
ấy cần phải chú ý. Đôi khi có tấm lòng tốt mà phương pháp không đúng thường sẽ
làm cho mọi việc trở nên tồi tệ hơn. Đừng tùy tiện lợi dụng uy tín của Bác Hồ.
Đừng để mình bị kéo vào vòng xoáy như vậy. Về điểm này, Chủ tịch Hồ Chí Minh
không lắng nghe nhiều ý kiến của mọi người. Chủ tịch Hồ Chí Minh và
tôi là đồng chí cũ trong 40 năm. Tôi không có gì ngoài sự tôn trọng đối với
quan điểm của ông ấy, mà ông ấy nói thẳng thắn.
Second, it is very difficult to mediate relations between the Soviet
Union and Albania. Third, the main responsibility for the error lies with the
Soviet Union, not with Albania. There are two points to prove: 1. Regardless of
whether Albania has made a thousand or ten thousand mistakes, it cannot keep
pace with the Soviet Union's two errors made in fighting the enemy. 2. Albania
fears the Soviet Union; the Soviet Union does not fear Albania. The Soviet
Union wants to undermine Albania's leaders. When relations between China and
the Soviet Union have been tense, they planned to do the same against China.
The Warsaw Conference specified first secretaries to go. Albania did not dare
go, rightly so. The fraternal parties are equal and cannot refuse sending plenipotentiary
delegates.
Thứ hai, rất khó để làm trung gian cho mối quan hệ giữa Liên Xô và
Albania. Thứ ba, trách nhiệm chính về lỗi lầm này thuộc về Liên Xô, không phải
Albania. Có hai điểm cần chứng minh: 1. Bất kể Albania đã phạm một nghìn hay
mười nghìn lỗi lầm, họ cũng không thể theo kịp hai lỗi lầm mà Liên Xô đã mắc
phải khi chiến đấu với kẻ thù. 2. Albania sợ Liên Xô; Liên Xô không sợ Albania.
Liên Xô muốn làm suy yếu các nhà lãnh đạo Albania. Khi quan hệ giữa Trung Quốc
và Liên Xô căng thẳng, họ đã lên kế hoạch làm điều tương tự với Trung Quốc. Hội
nghị Warsaw đã chỉ định các bí thư thứ nhất đi. Albania không dám đi, điều đó
là đúng. Các đảng anh em đều bình đẳng và không thể từ chối cử đại biểu toàn
quyền.
If the Soviet Union convened an international conference and specified
that Chairman Mao go, we would not go. We would be afraid. We would be unable
to go. Our Central Committee would not approve it. It seems as though, if we
need not worry, I would dare to go. There are many people like us. If the
Soviet Union does not recognize this, it will be unable to resolve the issue.
Fourth, the Soviet Union has already put great pressure on Albania. If one goes
to the fraternal parties and says that the Albanian Party is wrong, it would
enhance Khrushchev's prestige and make Albania more afraid, which would be
detrimental to unity. Fifth, at first I hoped that Chairman Ho would be able to
play a moderating role. In light of the present situation, it is still early.
Nếu Liên Xô triệu tập một hội nghị quốc tế và chỉ định Chủ tịch Mao đi, chúng tôi sẽ
không đi. Chúng tôi sẽ sợ. Chúng tôi sẽ không thể đi. Ủy ban Trung ương của
chúng tôi sẽ không chấp thuận. Dường như, nếu chúng tôi không cần lo lắng, tôi
sẽ dám đi. Có rất nhiều người như chúng tôi. Nếu Liên Xô không thừa nhận điều
này, họ sẽ không thể giải quyết vấn đề. Thứ tư, Liên Xô đã gây áp lực rất lớn
lên Albania. Nếu ai đó đến các đảng anh em và nói rằng Đảng Albania sai, điều
đó sẽ làm tăng uy tín của Khrushchev và khiến Albania sợ
hãi hơn, điều này sẽ gây bất lợi cho sự thống nhất. Thứ năm, lúc đầu tôi hy
vọng rằng Chủ tịch Hồ có thể đóng vai trò điều tiết. Xét theo tình hình
hiện tại, vẫn còn sớm.
Just now Comrade Ung Van Khiem asked about prospects for the future. I
see it as deadlocked for a period of time. Because it is a controversy over
principle, it will not be so simple. The form that the Soviet Union has put
forth is not right. Even if it is Albania that is wrong, the Soviet Union
cannot use such a vile manner. It may still be necessary to develop, and
possible to do so. The CPSU is going to hold its 22nd Congress and after that
hold a conference of foreign ministers from socialist countries talk over the
issue of a German peace treaty. The Albanian Party is very worried, fearing
that around October Revolution Day the Soviet Union will make Albania suffer.
There is a basis to the Albanian Party’s worry. The Soviet Union at the
Bucharest Conference made us suffer. It was a sudden attack.
Vừa rồi đồng chí Ung Văn Khiêm có hỏi về triển vọng tương lai. Tôi
thấy bế tắc trong một thời gian. Vì là tranh cãi về nguyên tắc nên không đơn
giản như vậy. Hình thức Liên Xô đưa ra không đúng. Ngay cả khi Albania sai,
Liên Xô cũng không thể dùng cách đê tiện như vậy. Có lẽ vẫn cần phát triển, và
có thể phát triển được. Đảng Cộng sản Liên Xô sẽ họp Đại hội lần thứ 22, sau đó
sẽ họp hội nghị ngoại trưởng các nước xã hội chủ nghĩa để thảo luận về vấn đề
hiệp ước hòa bình với Đức. Đảng Albania rất lo lắng, sợ rằng vào khoảng Ngày
Cách mạng Tháng Mười, Liên Xô sẽ khiến Albania đau khổ. Lo lắng của Đảng
Albania là có cơ sở. Liên Xô tại Hội nghị Bucharest đã khiến chúng ta đau khổ.
Đó là một cuộc tấn công bất ngờ.
We went to Bucharest to congratulate the Romanian Party. No one expected
them to come. Because the Chinese Party is large, we dared to resist and dared
to persevere in the struggle for the goal of unity. It came to an end after six
months of struggle, producing the Moscow Conference Statement. This was good,
and the unity of the socialist countries grew stronger, but the Soviet Union
again has turned to counter Albania. There is also the possibility of such a
thing taking place on October Revolution Day, when the CPSU holds its 22nd
Congress. But also possible is something else to restrain its development. The
struggle against the enemy is now very intense. West Berlin is very tense. The
German peace treaty is going to be signed.
Chúng tôi đã đến Bucharest để chúc mừng Đảng Romania. Không ai mong đợi
họ đến. Vì Đảng Trung Quốc lớn, chúng tôi đã dám chống lại và dám kiên trì đấu
tranh vì mục tiêu thống nhất. Nó đã kết thúc sau sáu tháng đấu tranh, đưa ra
Tuyên bố Hội nghị Moscow. Điều này là tốt, và sự thống nhất của các nước xã hội
chủ nghĩa ngày càng mạnh mẽ hơn, nhưng Liên Xô lại quay sang chống lại Albania.
Cũng có khả năng điều đó sẽ xảy ra vào Ngày Cách mạng Tháng Mười, khi Đảng Cộng
sản Liên Xô tổ chức Đại hội lần thứ 22. Nhưng cũng có thể có điều gì đó khác
kìm hãm sự phát triển của nó. Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù hiện đang rất
căng thẳng. Tây Berlin rất căng thẳng. Hiệp ước hòa bình của Đức sắp được ký
kết.
The United States used the vice president’s visit to West Berlin to bring
in 1,500 troops through the corridor to West Berlin. Other Western countries
also said that they would increase their troops. Such a sharp and intense
situation requires even more unanimity in foreign and domestic affairs. How can
we still quarrel? Berlin is tense. The United States continues to make trouble
in Laos. Taiwan, too, is tense. Japan’s militarization is intense. The United
States wants further control of the Congo. France wants further control of
Algeria and Bizerte. Why do we not unite against them? Therefore, it may also
be that all is not broken. We are all communists and should act according to
Marxism-Leninism. This is how we will try to persuade Albania to be patient and
not make things even more intense. We assess that Albania will do so. However,
it would be very difficult to ask Albania to admit error.
Hoa Kỳ đã lợi dụng chuyến thăm Tây Berlin của phó tổng thống để đưa 1.500
quân qua hành lang đến Tây Berlin. Các nước phương Tây khác cũng nói rằng họ sẽ
tăng quân. Một tình hình gay gắt và căng thẳng như vậy đòi hỏi sự nhất trí hơn
nữa trong các vấn đề đối ngoại và đối nội. Làm sao chúng ta vẫn có thể cãi vã?
Berlin đang căng thẳng. Hoa Kỳ tiếp tục gây rắc rối ở Lào. Đài Loan cũng căng
thẳng. Quân sự hóa của Nhật Bản đang rất mạnh mẽ. Hoa Kỳ muốn kiểm soát Congo
nhiều hơn nữa. Pháp muốn kiểm soát Algeria và Bizerte nhiều hơn nữa. Tại sao
chúng ta không đoàn kết chống lại họ? Do đó, cũng có thể là mọi thứ chưa bị phá
vỡ. Tất cả chúng ta đều là những người cộng sản và nên hành động theo chủ nghĩa
Mác-Lênin. Đây là cách chúng ta sẽ cố gắng thuyết phục Albania kiên nhẫn và
không làm mọi thứ trở nên căng thẳng hơn nữa. Chúng tôi đánh giá rằng Albania
sẽ làm như vậy. Tuy nhiên, sẽ rất khó để yêu cầu Albania thừa nhận lỗi lầm.
Asking Hoxha and Shehu to go to the Soviet Union or another country in
Europe for a conference would also be impossible. A large party, a large
country, has to understand this type of situation and be considerate of a small
party, a small country. Relations between the Chinese and Vietnamese parties
are close, so we have no secrets to keep from one another. Please convey these
views to Comrade Le Duan. When Chairman Ho passes again through Beijing, I may
not be in Beijing. I would like to ask Comrade Chen Yi again to tell him.
Ung Van Khiem: I will certainly convey to Comrade Le Duan and Comrade
Pham Van Dong the several points about which Premier Zhou has just spoken.
Yêu cầu Hoxha và Shehu đến Liên Xô hoặc
một quốc gia khác ở châu Âu để tham dự hội nghị cũng là điều không thể. Một
đảng lớn, một quốc gia lớn, phải hiểu loại tình hình này và phải quan tâm đến
một đảng nhỏ, một quốc gia nhỏ. Mối quan hệ giữa hai đảng Trung Quốc và Việt
Nam rất gần gũi, vì vậy chúng ta không có bí mật nào phải giấu nhau. Xin hãy
chuyển những quan điểm này đến đồng chí Lê Duẩn. Khi Chủ tịch Hồ
lại đi qua Bắc Kinh, tôi có thể không ở Bắc Kinh. Tôi muốn yêu cầu đồng chí Trần
Nghị một lần nữa nói với ông ấy.
Ung Văn Khiêm: Tôi chắc chắn sẽ chuyển đến đồng chí Lê Duẩn
và đồng chí Phạm Văn Đồng một số điểm mà Thủ tướng Chu vừa nói.
On the attempts of Ho Chi Minh to mediate between Albania and the Soviet
Union.
Author(s):
Về những nỗ lực của Hồ Chí Minh nhằm làm trung gian giữa Albania
và Liên Xô.
Tác giả:
• Ung, Van Khiêm
• Zhou, Enlai
English version Google Translated
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/101105/download
No comments:
Post a Comment