20241202 CDTL Chuyen Di Ruoc Giac Aug 3 1964 Tran Tu Binh
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/people
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/94575/download
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/119074
August 3, 1964
Comrade Zhou Enlai, Comrade Peng
Zhen Receive Tran Tu Binh, Vietnam’s Ambassador to China; Nesti Nase, Albania’s
Ambassador to China; and Pak Se-chang, Korea’s Ambassador to China
This document was made possible with support from Henry Luce Foundation
Foreign Ministry Top Secret File
Comrade Zhou Enlai, Comrade Peng Zhen Receive Tran Tu Binh, Vietnam’s
Ambassador to China; Nesti Nase, Albania’s Ambassador to China; and Pak
Se-chang, Korea’s Ambassador to China
(Premier has yet to review and approve.)
Ngày 3 tháng 8 năm 1964
Đồng chí Chu Ân Lai, Đồng chí Bành Chân tiếp đón Trần Tử
Bình, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc; Nesti Nase, Đại sứ Albania tại
Trung Quốc; và Pak Se-chang, Đại sứ Hàn Quốc tại Trung Quốc
Tài liệu này được thực hiện với sự hỗ trợ của Quỹ Henry Luce
Hồ sơ tuyệt mật của Bộ Ngoại giao
Đồng chí Chu Ân Lai, Đồng chí Bành Chân tiếp đón Trần Tử
Bình, Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc; Nesti Nase, Đại sứ Albania tại
Trung Quốc; và Pak Se-chang, Đại sứ Hàn Quốc tại Trung Quốc
(Thủ tướng vẫn chưa xem xét và phê duyệt.)
Time: 4:30 pm, 3 August 1964
Place: Fujian Hall, Great Hall of the People
Those attending the meeting: Comrade Zhao Yimin, Comrade Zeng Yongquan
Interpreters: Liang Feng, Fan Chengzuo, Li Xiangwen
Recorder: Tao Bingwei
Thời gian: 4:30 pm, 3 August 1964
Nơi: Fujian Đại Sảnhl, Great Hall of the People
Những người tham dự: Đồng chí Zhao Yimin, Đồng chí Zeng
Yongquan
Phiên dịch: Liang Feng, Fan Chengzuo, Li
Xiangwen
Ghi chú: Tao Bingwei
Summary
1. The Premier introduced to the three ambassadors to China his
conversation with the Romanian ambassador in mid-July about our three ways of
supporting Romania in opposing Khrushchev’s revisionism: sending a
party-government delegation to participate in the twentieth anniversary of
Romania’s liberation; expanding economic and trade relations between China and
Romania; and our providing Romania with military aid.
Tóm tắt
1. Thủ tướng đã giới thiệu với ba đại sứ tại Trung Quốc về cuộc trò
chuyện của ông với đại sứ Romania vào giữa tháng 7 về
ba cách chúng ta hỗ trợ Romania phản đối chủ nghĩa xét lại của Khrushchev: cử một phái đoàn
đảng-chính phủ tham dự lễ kỷ niệm 20 năm giải phóng
Romania; mở rộng quan hệ kinh tế và thương mại giữa Trung Quốc và Romania; và
chúng ta cung cấp viện trợ quân sự cho Romania.
2. [The Premier] introduced the situation of Stoica and Maurer leading
successive delegations to the Soviet Union for talks, Romania’s disagreement
with Khrushchev’s revisionist attitude on convening an international
conference, the Khrushchev-Tito talks in Leningrad, the border meeting between
Gheorghiu-Dej and Tito, and the situation regarding Podgorny’s visit to Romania
to apply pressure.
2. [Thủ tướng] giới thiệu tình hình Stoica và Maurer dẫn đầu các phái
đoàn liên tiếp đến Liên Xô để đàm phán, sự bất đồng của Romania với thái độ xét
lại của Khrushchev về việc triệu tập một hội nghị quốc
tế, các cuộc đàm phán Khrushchev-Tito ở Leningrad, cuộc gặp ở biên
giới giữa Gheorghiu-Dej và Tito, và tình hình liên
quan đến chuyến thăm Romania của Podgorny để gây áp
lực.
3. Our several leftist countries and parties all have to work on Romania.
Romania wants us to understand its also having invited Yugoslavia to send a
party-government delegation. I intend to send Comrade Li Xiannian at the head
of a party-government delegation to Romania. I hope that Albania, Korea,
Vietnam also have responsible comrades lead party-government delegations there.
3. Một số nước và đảng cánh tả của chúng ta đều phải làm việc với
Romania. Romania muốn chúng ta hiểu rằng họ cũng đã mời Nam Tư cử một phái đoàn đảng-chính
phủ. Tôi dự định cử đồng chí Lý Tiên Niệm làm trưởng đoàn đại
biểu đảng-chính phủ đến Romania. Tôi hy vọng rằng Albania, Hàn Quốc, Việt Nam
cũng có những đồng chí có trách nhiệm dẫn đầu các phái đoàn đảng-chính phủ ở
đó.
Zhou (to the Korean ambassador): In regard to Comrade Kim Il Sung’s
visiting Indonesia, the Indonesian Communist Party is paying great attention to
it, as are progressive overseas Chinese. There is much work to be done in the
area of security work. Ambassador Yao Zhongming this morning is leaving to
return to Indonesia. We are having him and Korea’s ambassador to Indonesia meet
to discuss matters. We do not know the preparatory work. They keep in close
contact in Jakarta.
Chu (nói với đại sứ Hàn Quốc): Về chuyến thăm Indonesia của đồng chí Kim Nhật
Thành, Đảng Cộng sản Indonesia đang rất quan tâm, cũng như những người Hoa ở
nước ngoài tiến bộ. Có rất nhiều việc phải làm trong lĩnh vực công tác an ninh.
Đại sứ Diêu Trọng Minh sáng nay sẽ lên
đường trở về Indonesia. Chúng tôi sẽ họp với đại sứ Hàn Quốc tại Indonesia để
thảo luận các vấn đề. Chúng tôi không biết công tác chuẩn bị. Họ vẫn giữ liên
lạc chặt chẽ ở Jakarta.
According to what our ambassador to Burma said on his return, Premier Kim
intends on his trip to Indonesia to visit Burma on his return to Korea.
The Burmese side has not yet responded, but our understanding is that the
internal response is not bad. If the Burmese side decides to extend an
invitation, we are ready to have Ambassador Geng Biao return a little early and
help do the preparatory work. The overseas Chinese also can help us understand
the situation. Burma’s situation is relatively complicated, but Ne Win still is
in firm control.
(To the Vietnamese Ambassador) When will Comrade Truong Chinh go to
Indonesia?
Theo lời đại sứ của chúng tôi tại Miến Điện nói khi trở về, Thủ
tướng Kim có ý định sẽ đi Indonesia thăm Miến Điện khi
trở về Hàn Quốc.
Phía Miến Điện vẫn chưa phản hồi, nhưng chúng tôi hiểu rằng phản ứng nội
bộ không tệ. Nếu phía Miến Điện quyết định gửi lời mời, chúng tôi sẵn sàng để
Đại sứ Cảnh Bưu trở về sớm một chút
và giúp làm công tác chuẩn bị. Người Hoa ở nước ngoài cũng có thể giúp chúng
tôi hiểu tình hình. Tình hình Miến Điện tương đối phức tạp, nhưng Ne Win vẫn nắm quyền kiểm
soát chặt chẽ.
(Gửi Đại sứ Việt Nam) Khi nào đồng chí Trường Chinh sẽ đi Indonesia?
Vietnamese Ambassador: I have not yet received any information.
Zhou: We have already prepared an airplane and will fly from Kunming.
Today I have asked you three comrade ambassadors to come here and discuss an
issue of common interest to us. This is the issue of Romania. Last time
Ambassador Nase and Comrade Peng Zhen discussed the great contradiction between
Romania and Soviet revisionists and the Albanian Labor Party Central
Committee’s proposal to the Communist Party of China (CPC) Central Committee
that both countries do some work on the side of Romania.
Đại sứ Việt Nam: Tôi vẫn chưa nhận được thông tin nào.
Chu: Chúng tôi đã chuẩn bị máy bay và sẽ bay từ Côn Minh. Hôm nay tôi đã yêu
cầu ba đồng chí đại sứ đến đây và thảo luận về một vấn đề mà chúng ta cùng quan
tâm. Đây là vấn đề Romania. Lần trước Đại sứ Nase và Đồng chí Bành Chân đã thảo luận về mâu
thuẫn lớn giữa Romania và những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô và đề xuất
của Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Albania gửi đến Ủy ban Trung ương Đảng Cộng
sản Trung Quốc (CPC) rằng cả hai nước nên làm một số công việc về phía
Romania.
At that time Comrade Peng Zhen indicated that we can work separately,
then leave it to the Albanian ambassador to Romania to talk with Romanian
leaders while we talk with the Romanian ambassador to China.
Around the time of the last conversation with Ambassador Nase, Romania’s
Comrade Gheorghiu-Dej invited our ambassador to Romania for a long talk. I
discussed this situation in general terms not long ago with Comrade Ho Chi Minh
and Comrade Kim Il Sung when I went in secret to Hanoi and Pyongyang.
Vào thời điểm đó, Đồng chí Bành Chân đã chỉ ra rằng chúng
ta có thể làm việc riêng rẽ, sau đó để Đại sứ Albania tại Romania nói chuyện
với các nhà lãnh đạo Romania trong khi chúng ta nói chuyện với Đại sứ Romania
tại Trung Quốc.
Vào khoảng thời gian cuộc trò chuyện cuối cùng với Đại sứ Nase, Đồng chí Gheorghiu-Dej của Romania đã mời
đại sứ của chúng ta tại Romania đến để nói chuyện lâu. Tôi đã thảo luận về tình
hình này một cách tổng quát cách đây không lâu với Đồng chí Hồ Chí Minh
và Đồng chí Kim Nhật Thành khi tôi bí mật đến
Hà Nội và Bình Nhưỡng.
Afterwards, in the middle of July, three of us—Comrade Peng Zhen, Comrade
Chen Yi, and I—invited the Romanian ambassador to China here for a talk. As for
discussion of the situation, Comrade Wu Xiuquan has already told Comrade
Ambassador Nase, and I also told Comrade Kim Il Sung. The substance of our talk
with Romania’s ambassador to China primarily is this: We well understand and
sympathize with Romania’s difficult situation, encircled by the Eastern
European revisionism that Khrushchev has incited; we appreciated the statement
that the Romanian Party issued, disapproving of convening on one’s own the
international communist movement conference behind the back of China’s Party.
If one wants to hold a conference, then everyone holds it together.
Sau đó, vào giữa tháng 7, ba người
chúng tôi—Đồng chí Bành Chân, Đồng chí Trần Nghị và tôi—đã mời đại sứ
Romania tại Trung Quốc đến đây để nói chuyện. Về việc thảo luận tình hình, Đồng
chí Ngô Tú Toàn đã nói với Đồng chí
Đại sứ Nase, và tôi cũng đã nói với Đồng chí Kim Nhật
Thành. Nội dung cuộc nói chuyện của chúng tôi với đại sứ Romania tại Trung
Quốc chủ yếu là: Chúng tôi hiểu rõ và thông cảm với tình hình khó khăn của
Romania, bị bao vây bởi chủ nghĩa xét lại Đông Âu mà Khrushchev đã kích động; chúng
tôi đánh giá cao tuyên bố mà Đảng Romania đưa ra, phản đối việc tự mình triệu
tập hội nghị phong trào cộng sản quốc tế sau lưng Đảng Trung Quốc. Nếu ai đó
muốn tổ chức một hội nghị, thì mọi người hãy cùng nhau tổ chức.
We particularly appreciate the attitude of Romania’s Party at Poland’s
Party Conference, that is to say, not joining Khrushchev and Gomulka in their
inciting attacks against the CPC and other leftist parties. We also indicated
that we support Romania’s Party in their struggle to oppose Khrushchev and
resist Khrushchev’s putting pressure on Romania. We mentioned that the Soviet
Union for many years in the Council for Mutual Economic Assistance (CMEA) [aka
COMECON] has wanted to regard each country of Eastern Europe as its dependent
state and colony and attempted completely to control these countries, even
openly proposing the partition of Romania’s territory. Valev proposed in a
journal of Moscow University to set up some “inter-state integrated body,” calling
on Romania to provide half the country (including Bucharest).
Chúng tôi đặc biệt đánh giá cao thái độ của Đảng Romania tại Hội nghị
Đảng Ba Lan, tức là không tham gia cùng Khrushchev và Gomulka trong các cuộc tấn
công kích động của họ vào CPC và các đảng cánh tả
khác. Chúng tôi cũng chỉ ra rằng chúng tôi ủng hộ Đảng Romania trong cuộc đấu
tranh chống lại Khrushchev và chống lại việc Khrushchev gây sức ép lên
Romania. Chúng tôi đã đề cập rằng Liên Xô trong nhiều năm trong Hội đồng Tương
trợ Kinh tế (CMEA) [hay còn gọi là COMECON] đã muốn coi mỗi
quốc gia Đông Âu là quốc gia phụ thuộc và thuộc địa của mình và đã cố gắng kiểm
soát hoàn toàn các quốc gia này, thậm chí còn công khai đề xuất phân chia lãnh
thổ của Romania. Valev đã đề xuất trong một tạp chí của Đại
học Moscow thành lập một số "cơ quan tích hợp liên quốc gia", kêu gọi Romania cung cấp một nửa
đất nước (bao gồm cả Bucharest).
This not only is great-power chauvinism, but also colonialism in its
entirety. Against this Romania has gone on the counterattack, we have expressed
our sympathies, and will announce them in the newspaper. We have already
published the issue, and the three comrade ambassadors must see it. We said to
him that we assess that henceforth Soviet revisionists will put even greater
pressure on Romania and will even mobilize such countries as Hungary, Poland,
and Bulgaria to attack from all sides; that we not only sympathize with Romania
but must do our utmost to support it in the struggle against Khrushchev’s
revisionism. We propose three ways:
Đây không chỉ là chủ nghĩa sô vanh của các cường quốc, mà còn là chủ
nghĩa thực dân nói chung. Romania đã phản công lại, chúng tôi đã bày tỏ sự đồng
cảm và sẽ công bố trên báo. Chúng tôi đã công bố vấn đề này và ba đồng chí đại
sứ phải xem. Chúng tôi đã nói với ông ấy rằng chúng tôi đánh giá rằng từ nay
những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô sẽ gây áp lực lớn hơn nữa lên Romania và thậm chí sẽ huy
động các nước như Hungary, Ba Lan và Bulgaria tấn công từ mọi
phía; rằng chúng tôi không chỉ đồng cảm với Romania mà còn phải làm hết sức
mình để ủng hộ nước này trong cuộc đấu tranh chống lại chủ nghĩa xét lại của Khrushchev. Chúng tôi đề xuất
ba cách:
(1) On 28 August this year it will be the twentieth anniversary of
Romania’s National Day. This is the day that the Romanian people with their own
weapons liberated Bucharest. The Soviet army went there only after that. But at
present the Soviet revisionists does not recognize this point, saying that the
Romanian people could not have achieved liberation without the Soviet Union. (Regarding
Korea, the Soviet Union has also given this interpretation. In fact the Korean
people also relied on their own strength. At the time the Romanian ambassador
said that if one does not rely on one’s own people and one’s own party, there
is no use in the troops of another country coming. The Soviet army occupied
Finland and Austria, political power still fell into the hands of others, and
in the end they had to withdraw.) We support the twentieth anniversary of
Romania’s National Day, we must send a delegation to go participate in National
Day activities, and we hope that Romania will still be able to invite
delegations of other fraternal countries.
(1) Ngày 28 tháng 8 năm nay là kỷ niệm 20 năm Ngày Quốc khánh Romania. Đây là ngày mà
nhân dân Romania bằng vũ khí của chính mình đã giải phóng Bucharest. Quân đội
Liên Xô chỉ đến đó sau đó. Nhưng hiện tại những người theo chủ nghĩa xét lại
Liên Xô không công nhận điểm này, họ nói rằng nhân dân Romania không thể đạt
được sự giải phóng nếu không có Liên Xô. (Liên quan đến Triều Tiên, Liên Xô cũng đã
đưa ra cách giải thích này. Trên thực tế, nhân dân Triều Tiên cũng dựa vào sức
mạnh của chính mình. Vào thời điểm đó, đại sứ Romania đã nói rằng nếu một người
không dựa vào nhân dân và đảng của chính mình, thì việc quân đội của một quốc
gia khác đến cũng vô ích. Quân đội Liên Xô đã chiếm đóng Phần Lan và Áo, quyền
lực chính trị vẫn rơi vào tay những người khác và cuối cùng họ phải rút lui.)
Chúng tôi ủng hộ kỷ niệm 20 năm Ngày Quốc khánh Romania, chúng tôi phải cử một
phái đoàn đến tham gia các hoạt động Ngày Quốc khánh và chúng tôi hy vọng rằng
Romania vẫn có thể mời các phái đoàn của các quốc gia anh em khác.
(2) We must develop economic and trade relations with Romania, supply it
with all the materials it needs, and help Romania to break free of the control
of Soviet revisionists. The main substance of what we three said to the
Romanian ambassador was this. In our discussion, we did not bring up relations
between Romania and Yugoslavia, nor did we bring up Romania’s doing business
with the United States and France. This also was due to the suggestion of
Ambassador Nase, so as not to disrupt the main orientation. Khrushchev is
attempting to count Yugoslavia as a partner of his to form a complete
encirclement of Romania. But Tito does not approve of it. Tito has adopted in
regard to Romania another kind of attitude and has already decided with Romania
on the Danube River’s Iron Gate Hydroelectric Power Station and is thinking to
open a breach.
(2) Chúng ta phải phát triển quan hệ kinh tế và thương mại với Romania,
cung cấp cho Romania mọi vật liệu cần thiết và giúp Romania thoát khỏi sự kiểm
soát của những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô. Nội dung chính của những
gì ba chúng tôi đã nói với đại sứ Romania là như thế này. Trong cuộc thảo luận
của chúng tôi, chúng tôi đã không đưa ra mối quan hệ giữa Romania và Nam Tư,
chúng tôi cũng không đưa ra vấn đề Romania làm ăn với Hoa Kỳ
và Pháp. Điều này cũng là do gợi ý của Đại sứ Nase, để không làm gián
đoạn định hướng chính. Khrushchev đang cố gắng coi
Nam Tư là đối tác của mình để hình thành một vòng vây hoàn toàn đối với
Romania. Nhưng Tito không chấp thuận điều đó. Tito đã áp dụng một thái độ
khác đối với Romania và đã quyết định với Romania về Nhà máy thủy điện Iron
Gate trên sông Danube và đang nghĩ đến việc mở một cuộc đột phá.
Romania’s comrade leader in his thinking is somewhat close to Tito. We at
present are not bringing this up. As long as Romania’s comrade leader firmly
opposes and resists Khrushchev’s great-power chauvinism and national egoism,
his Marxist-Leninist thought will improve. Not long after speaking with Comrade
Ambassador Nase, Albania’s ambassador to Romania told our ambassador to Romania
that he had already spoken with Romania’s leader and had had a good discussion.
After we three and Romania’s ambassador to China finished our discussion, he
right away wrote a report and sent it back (no cable was sent).
Đồng chí lãnh đạo Romania có tư tưởng khá
giống Tito. Hiện tại chúng tôi không nêu vấn đề này ra. Miễn là đồng chí lãnh
đạo Romania kiên quyết phản đối và chống lại chủ nghĩa sô vanh cường quốc và
chủ nghĩa vị kỷ dân tộc của Khrushchev, tư tưởng Marxist-Leninist của ông sẽ được cải
thiện. Không lâu sau khi nói chuyện với Đồng chí Đại sứ Nase, đại sứ Albania tại
Romania đã nói với đại sứ của chúng tôi tại Romania rằng ông đã nói chuyện với
nhà lãnh đạo Romania và đã có một cuộc thảo luận tốt đẹp. Sau khi ba chúng tôi
và đại sứ Romania tại Trung Quốc kết thúc cuộc thảo luận, ông ấy đã ngay lập tức
viết một báo cáo và gửi lại (không có bức điện nào được gửi đi).
On 28 July, our ambassador to Romania reported back that two members of
Romanian Party’s Politburo, Apostol and Bodnaras, arranged to have a talk with
our ambassador. They spoke for quite a long time, and their discussion was
quite sincere and amicable. They first indicated that they were pleased with
everything that we three comrades had discussed with their ambassador. They
said that, after seeing the report of Romania’s ambassador to China, the
Politburo had a meeting and had them represent the Politburo in discussions
with our ambassador (Gheorghiu-Dej, on vacation on the shore of the Black Sea,
expressly had them hurry back to Bucharest from the holiday camp). They agreed
to our three suggestions and will take steps for them. In the talks, they
described the situation in which the Romanian Party’s Central Committee and
Soviet revisionists in the last two months engaged ceaselessly in intense and
sharp struggle. In these past two months, Soviet revisionists have said much
about Romania being anti-Soviet and have put out many rumors.
Ngày 28 tháng 7, đại sứ của chúng tôi tại
Romania đã báo cáo lại rằng hai thành viên của Bộ Chính trị Đảng Romania, Apostol và Bodnaras, đã sắp xếp để nói
chuyện với đại sứ của chúng tôi. Họ đã nói chuyện khá lâu và cuộc thảo luận của
họ khá chân thành và thân thiện. Đầu tiên, họ cho biết họ hài lòng với mọi thứ
mà ba đồng chí chúng tôi đã thảo luận với đại sứ của họ. Họ nói rằng, sau khi
xem báo cáo của đại sứ Romania tại Trung Quốc, Bộ Chính trị đã họp và cử họ đại
diện cho Bộ Chính trị thảo luận với đại sứ của chúng tôi (Gheorghiu-Dej, đang đi nghỉ ở bờ
Biển Đen, đã yêu cầu họ nhanh chóng trở về Bucharest từ trại nghỉ
dưỡng). Họ đồng ý với ba đề xuất của chúng tôi và sẽ thực hiện các bước cho
chúng. Trong các cuộc đàm phán, họ đã mô tả tình hình mà Ủy ban Trung ương Đảng
Romania và những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô trong hai tháng qua đã
không ngừng đấu tranh dữ dội và gay gắt. Trong hai tháng qua, những người theo
chủ nghĩa xét lại Liên Xô đã nói nhiều về việc Romania chống Liên Xô và đã đưa
ra nhiều tin đồn.
Because of this, the Romanian Party Central Committee in early June sent
Stoica to the Soviet Union to look into it. The Communist Party of the Soviet
Union's Central Committee brought up against Stoica a great many rumors,
denouncing Romania as anti-Soviet. Stoica, acting under orders, only listened
and did not speak, then returned home with what he had learned. In this period,
Tito had just then concluded a tour of Northern Europe and was passing through
Leningrad. Khrushchev then went and had three hours of talks with Tito. They
discussed two issues. One was with regard to convening an international
communist movement conference, an anti-Chinese, anti-leftist party issue. The
other issue was to have Tito oppose Romania. At the time, through Yugoslavia’s
ambassador to the Soviet Union, Tito told Romania’s ambassador to the Soviet
Union that he did not agree with Khrushchev’s view of Romania.
Vì lý do này, vào đầu tháng 6, Ủy ban Trung ương
Đảng Romania đã cử Stoica đến Liên Xô để điều tra. Ủy ban Trung ương Đảng Cộng
sản Liên Xô đã đưa ra rất nhiều tin đồn chống lại Stoica, lên án Romania là
chống Liên Xô. Stoica, hành động theo lệnh, chỉ lắng nghe
và không nói, sau đó trở về nhà với những gì ông đã học được. Vào thời điểm đó,
Tito vừa kết thúc chuyến công du Bắc Âu và đang đi qua Leningrad. Sau đó, Khrushchev đã đến và có ba giờ
đàm phán với Tito. Họ đã thảo luận về hai vấn đề. Một là về việc triệu tập một
hội nghị phong trào cộng sản quốc tế, một vấn đề chống Trung Quốc, chống đảng
cánh tả. Vấn đề còn lại là để Tito phản đối Romania. Vào thời điểm đó, thông
qua đại sứ Nam Tư tại Liên Xô, Tito đã nói với đại sứ
Romania tại Liên Xô rằng ông không đồng ý với quan điểm của Khrushchev về Romania.
In order to clarify the overall situation of Tito’s conversation with
Khrushchev, Comrade Gheorghiu-Dej asked for a meeting with Tito. Because of
this, the two then met on the border for talks and spoke for three hours. This
time Tito spoke in greater detail. With regard to Khrushchev wanting to convene
a communist movement conference in opposition to China and leftist parties,
Tito disagreed on going behind the backs of China’s Party and leftist parties
to hold such a conference, saying that it was inappropriate. For the present,
what Tito told Gheorghiu-Dej is credible. Why do I say this? Because we
recently received a letter from the CPSU (your Party Central Committees
possibly also have received it), which wants to hold such a conference. Our
letter to the CPSU Central Committee was delivered on 28 July, and the CPSU
letter was sent on 30 July.
Để làm rõ tình hình chung của cuộc nói chuyện giữa Tito và Khrushchev, đồng chí Gheorghiu-Dej đã yêu cầu được gặp Tito. Vì lý do này, hai
người sau đó đã gặp nhau ở biên giới để đàm phán và nói chuyện trong ba giờ.
Lần này, Tito đã nói chi tiết hơn. Về việc Khrushchev muốn triệu tập một hội
nghị của phong trào cộng sản để phản đối Trung Quốc và các đảng cánh tả, Tito không đồng ý tổ
chức một hội nghị như vậy sau lưng Đảng Trung Quốc và các đảng cánh tả, nói
rằng điều đó không phù hợp. Hiện tại, những gì Tito nói với Gheorghiu-Dej là đáng tin cậy. Tại
sao tôi nói điều này? Bởi vì gần đây chúng tôi đã nhận được một lá thư từ CPSU (có thể các Ủy ban
Trung ương Đảng của các ngài cũng đã nhận được), muốn tổ chức một hội nghị như
vậy. Lá thư của chúng tôi gửi cho Ủy ban Trung ương CPSU đã được chuyển vào
ngày 28 tháng 7 và lá thư của CPSU đã được gửi
vào ngày 30 tháng 7.
They wrote this letter earlier. Once our letter was delivered to them,
they right away made a telephone call and reciprocated by immediately sending
their letter, dated 30 July. In the letter of 30 July, they proposed convening
in December a meeting of the 26-country drafting committee of 1960. In the
letter they openly said that, as there are some countries not up to it, they
would have to hold the meeting. Yugoslavia is not among these 26 parties. The
letter also says that it is necessary to hold a meeting of the 81 parties of
1960. That meeting would also not have Yugoslavia’s participation. Because
Yugoslavia does not agree to hold such a meeting, this time they do not want
Yugoslavia. In the past there was no mention of 81 parties. Originally, they only
said they needed to hold a meeting of the fraternal parties that participated
in the 1957 and 1960 conferences. This time what they definitely proposed is
1960’s 81 parties.
Họ đã viết lá thư này trước đó. Sau khi lá thư của chúng tôi được chuyển
đến họ, họ đã ngay lập tức gọi điện thoại và đáp lại bằng cách gửi ngay lá thư
của họ, có ngày 30 tháng 7. Trong lá thư ngày 30 tháng
7, họ đề xuất triệu tập một cuộc họp của ủy ban soạn thảo 26 quốc gia năm 1960 vào tháng 12. Trong thư, họ công khai nói rằng, vì có một số
quốc gia không đủ khả năng, họ sẽ phải tổ chức cuộc họp. Nam Tư không nằm trong
số 26 bên này. Lá thư cũng nói rằng cần phải tổ chức một cuộc họp của 81 bên
năm 1960. Cuộc họp đó cũng sẽ không có sự tham gia của Nam Tư.
Vì Nam Tư không đồng ý tổ chức một cuộc họp như vậy, nên lần này họ không muốn
Nam Tư. Trước đây không có đề cập đến 81 bên. Ban đầu, họ chỉ nói rằng họ cần
tổ chức một cuộc họp của các bên anh em đã tham gia các hội nghị năm 1957 và 1960. Lần này, những gì
họ đề xuất chắc chắn là 81 bên của những năm 1960.
Then there is Tito telling Gheorghiu-Dej that Khrushchev says how
anti-Soviet Romania is and Tito saying that he does not believe it. On this
issue, the distance between them is greater. The Romanian side told us about
their meeting. Since this meeting, Moscow has continued to put out rumors about
Romania being anti-Soviet, saying that Romania wants to recover Bessarabia and
Northern Bukovina, and so on. The Romanian side's Party, grasping that this
situation could not continue, sent Comrade Maurer at the head of a Politburo
delegation, which on 6 July went to the Soviet Union for talks. Comrade
Bodnaras was also a member of the delegation. On the Soviet side was Mikoyan,
Podgorny, Andropov, and Kosygin. The Soviet side believed that the Romanians
would talk first, but the Romanians first called on them to speak, asking the
Soviet Union what was their dissatisfaction with them. As a result, the Soviet
side spoke of a bunch of rumors.
Sau đó, Tito nói với Gheorghiu-Dej rằng Khrushchev nói Romania chống
Liên Xô như thế nào và Tito nói rằng ông không
tin điều đó. Về vấn đề này, khoảng cách giữa họ lớn hơn. Phía Romania đã kể với
chúng tôi về cuộc gặp của họ. Kể từ cuộc gặp này, Moscow tiếp tục đưa ra những
tin đồn về việc Romania chống Liên Xô, nói rằng Romania muốn giành lại
Bessarabia và Bắc Bukovina, v.v. Đảng của phía Romania, nắm bắt được rằng tình
hình này không thể tiếp diễn, đã cử Đồng chí Maurer đứng đầu một phái
đoàn Bộ Chính trị, phái đoàn này đã đến Liên Xô để đàm phán vào ngày 6 tháng 7. Đồng chí Bodnaras cũng là một thành viên
của phái đoàn. Về phía Liên Xô có Mikoyan, Podgorny, Andropov và Kosygin. Phía Liên Xô tin
rằng người Romania sẽ nói trước, nhưng người Romania đã gọi họ lên nói trước,
hỏi Liên Xô về sự không hài lòng của họ đối với họ. Kết quả là, phía Liên Xô đã
nói về một loạt tin đồn.
These talks went on a long time; almost all the issues were laid on the
table (we will send you a summary of the situation). They kept talking about
the Soviet-Romanian joint ventures. The Romanian side said that all the joint
ventures were unfair and such. At the same time they mentioned that the Soviets
had intelligence organizations in Romania that to the present still had not
been eliminated. (The Soviet Union also runs joint ventures in our country and
also has intelligence organizations. He asked the Vietnamese ambassador: Could
it be that there are no joint ventures in your country? The Vietnamese
ambassador replied: There are.) The Romanian side also brought up the Soviet
Union’s always saying that it was the Soviet Union that liberated Romania, completely
ignoring the Romanian people’s armed struggle for liberation.
Các cuộc đàm phán này kéo dài rất lâu; hầu như mọi vấn đề đều được đưa ra
thảo luận (chúng tôi sẽ gửi cho bạn bản tóm tắt tình hình). Họ liên tục nói về
các liên doanh Liên Xô-Rumani. Phía Rumani nói rằng tất cả các liên doanh đều
không công bằng và đại loại như vậy. Đồng thời họ cũng đề cập rằng Liên Xô có
các tổ chức tình báo ở Rumani mà cho đến nay vẫn chưa bị xóa bỏ. (Liên Xô cũng
điều hành các liên doanh ở nước ta và cũng có các tổ chức tình báo. Ông hỏi đại
sứ Việt Nam: Có phải là không có liên doanh nào ở nước các ông không? Đại sứ
Việt Nam trả lời: Có. Phía Rumani cũng nêu ra việc Liên Xô luôn nói rằng chính
Liên Xô đã giải phóng Rumani, hoàn toàn phớt lờ cuộc đấu tranh vũ trang giành
độc lập của nhân dân Rumani.
When speaking of Bessarabia and Northern Bukovina, the Romanian side
said, the Romanian people knew how these two areas were taken by the Soviet
Union, but we are not going to raise the issue at present in order to avoid
giving rise to nationalist sentiment. The Romanian side also said of this issue
that it is not the Romanian side that has spoken of it, but Soviet leaders
themselves who have mentioned it. Such talk is rumor. Khrushchev previously
said that if you want withdrawal, then hold a referendum. The Romanian side
said how would we hold a referendum? Earlier you moved Romanians from there.
How would we have a referendum? Originally there were three million persons
there, of which two million were Romanians. In regard to this talk of
referendum, it was after a Romanian Party delegation visited China and Korea,
on their return to Romania, that Khrushchev spoke to them of it.
Khi nói về Bessarabia và Bắc Bukovina, phía Romania cho
biết, nhân dân Romania biết hai khu vực này đã bị Liên Xô chiếm giữ như thế
nào, nhưng chúng tôi sẽ không nêu vấn đề này vào lúc này để tránh làm nảy sinh
tình cảm dân tộc chủ nghĩa. Phía Romania cũng cho biết về vấn đề này rằng không
phải phía Romania đã nói về nó, mà chính các nhà lãnh đạo Liên Xô đã đề cập đến
nó. Những lời đồn đại như vậy chỉ là tin đồn. Khrushchev trước đây đã nói rằng
nếu các bạn muốn rút lui, hãy tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý. Phía Romania đã
nói rằng chúng tôi sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý như thế nào? Trước đó
các bạn đã di chuyển người Romania khỏi đó. Chúng tôi sẽ tổ chức một cuộc trưng
cầu dân ý như thế nào? Ban đầu có ba triệu người ở đó, trong đó có hai triệu người
là người Romania. Về cuộc nói chuyện về cuộc trưng cầu dân ý này, sau khi một
phái đoàn Đảng Romania đến thăm Trung Quốc và Hàn Quốc, khi họ trở về Romania, Khrushchev đã nói chuyện với họ về vấn đề
này.
The Romanian side said that at that time they were on their way back from
China and Korea. The Soviet Union suddenly proposed: If you want these two
areas, then hold a referendum. The Soviet side subsequently disavowed it,
saying that what Khrushchev said at the time would cause another problem. The
Romanian side asked what the problem was. They replied that it is only because
Comrade Mao Zedong and other Chinese leaders say that the Soviet Union occupied
territories of other countries that Khrushchev spoke this way. The Soviet side
also said that in the records are details about it. In fact, Romania had taken
the records, in which there were no such details.
Phía Romania nói rằng lúc đó họ đang trên đường trở về từ Trung Quốc và
Triều Tiên. Liên Xô đột nhiên đề xuất: Nếu các ông muốn hai khu vực này thì hãy
tổ chức trưng cầu dân ý. Sau đó, phía Liên Xô đã phủ nhận, nói rằng những gì Khrushchev nói lúc đó sẽ gây
ra một vấn đề khác. Phía Romania hỏi vấn đề là gì. Họ trả lời rằng chỉ vì đồng
chí Mao Trạch Đông và các nhà lãnh đạo
Trung Quốc khác nói rằng Liên Xô chiếm đóng lãnh thổ của các nước khác nên
Khrushchev mới nói như vậy. Phía Liên Xô cũng nói rằng trong hồ sơ có ghi chép
chi tiết về việc này. Trên thực tế, Romania đã lấy hồ sơ, trong đó không có chi
tiết nào như vậy.
Particularly important was that the Romanian Party delegation had made
its trip in March. At that time Comrade Mao Zedong did not talk at all about
the issue of borders. It was in July that Comrade Mao Zedong spoke of it to
members of the Japan Socialist Party. I raised the border issue in 1956 and
1957. When Soviet revisionists saw what Comrade Mao Zedong had said, they
thought to frame us by planting stolen goods on us. Later the Romanian side
asked Russian staff handling the records (they were quite experienced): How did
you come to have such details in the records? A staff member replied, I
recorded it according to the facts. There were no such details, but others
changed it.
Đặc biệt quan trọng là phái đoàn Đảng Romania đã thực hiện chuyến đi vào
tháng 3. Vào thời điểm đó, Đồng chí Mao Trạch
Đông không hề nói về vấn đề biên giới. Vào tháng 7, Đồng chí Mao Trạch Đông đã nói về vấn đề này
với các thành viên của Đảng Xã hội Nhật Bản. Tôi đã nêu vấn đề biên giới vào
năm 1956 và 1957. Khi những người
theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô thấy những gì Đồng chí Mao Trạch
Đông đã nói, họ đã nghĩ đến việc gài bẫy chúng tôi bằng cách
gài hàng hóa đánh cắp vào chúng tôi. Sau đó, phía Romania đã hỏi các nhân viên
người Nga xử lý hồ sơ (họ khá có kinh nghiệm): Làm thế nào mà các ông lại có
những chi tiết như vậy trong hồ sơ? Một nhân viên trả lời, Tôi đã ghi lại theo
sự thật. Không có chi tiết nào như vậy, nhưng những người khác đã thay đổi
nó.
For several days, from early July until the middle of July, the two
issues over which they argued most intensely were the CMEA and the
international movement conference. As I just said, Soviet revisionists want to
take half of Romania and include it in an economic cooperation zone. The Soviet
Union has had this idea for some time. In March last year, Khrushchev had
written to the Danube River basin countries a letter to the effect that it
wanted to establish an economic cooperation zone that would include Hungary,
Yugoslavia, Bulgaria, Romania, and the Soviet Union. Tito did not approve of it
then. Romania, of course, also opposed it. So, Tito then sought out Romania to
build together the Iron Gate Hydroelectric Power Station.
Trong nhiều ngày, từ đầu tháng 7 đến giữa
tháng 7, hai vấn đề mà họ tranh luận gay gắt nhất
là CMEA và hội nghị phong trào quốc tế. Như tôi vừa nói, những
người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô muốn chiếm một nửa Romania và đưa vào một
khu vực hợp tác kinh tế. Liên Xô đã có ý tưởng này từ lâu. Vào tháng 3 năm ngoái, Khrushchev đã viết thư cho các
nước lưu vực sông Danube với nội dung muốn thành lập một khu vực hợp tác kinh
tế bao gồm Hungary, Nam Tư, Bulgaria, Romania và Liên Xô. Khi đó Tito không chấp thuận.
Tất nhiên, Romania cũng phản đối. Vì vậy, Tito sau đó đã tìm đến Romania để
cùng nhau xây dựng Nhà máy thủy điện Iron Gate.
Khrushchev is quite unhappy about this and from the start has wanted to
wreck it. In fact, this is to hinder Khrushchev’s policy of encircling Romania.
The Soviet side asked the Romanian side why they went public with the argument
over the CMEA, the Romanian side said that it was the Soviet side that first
went public with it, so only then did the Romanian side go public with it.
Moreover, the Romanian side also pointed out that Khrushchev earlier in a
public speech criticized Romania for having nationalist tendencies. In short,
there has been unceasing debate on this issue. Another issue is that of holding
an international movement conference.
Khrushchev khá không hài lòng về điều này và
ngay từ đầu đã muốn phá hỏng nó. Trên thực tế, điều này là để cản trở chính
sách bao vây Romania của Khrushchev. Phía Liên Xô hỏi phía Romania tại sao họ
công khai lập luận về CMEA, phía Romania nói
rằng chính phía Liên Xô đã công khai trước, vì vậy chỉ sau đó phía Romania mới
công khai. Hơn nữa, phía Romania cũng chỉ ra rằng Khrushchev trước đó trong một
bài phát biểu trước công chúng đã chỉ trích Romania vì có khuynh hướng dân tộc
chủ nghĩa. Tóm lại, đã có cuộc tranh luận không ngừng về vấn đề này. Một vấn đề
khác là tổ chức một hội nghị phong trào quốc tế.
The Romanian side indicated that if China’s Party and other fraternal
parties do not agree, then we cannot hold the conference, that we need to reach
a consensus, and that we can only hold a conference when everyone agrees to
hold one. The Soviet side rebuked the Romanian side for putting the Chinese and
Soviet sides in a parallel position when it issued a statement and for not
listening to the Soviet Union. That statement is not good enough, from our
point of view, but the Soviet Union is still dissatisfied. Kosygin went so far
as to threaten: You do not support the Soviet Union, but you know the economic
relations between the Soviet Union and Romania and know what acting this way
means. The Romanian side replied: We understand. You want to make us suffer.
Phía Romania chỉ ra rằng nếu Đảng Trung Quốc và các đảng anh em khác
không nhất trí, thì chúng ta không thể tổ chức hội nghị, rằng chúng ta cần đạt
được sự đồng thuận và chúng ta chỉ có thể tổ chức hội nghị khi mọi người đồng ý
tổ chức. Phía Liên Xô khiển trách phía Romania vì đã đặt phía Trung Quốc và
Liên Xô vào vị trí song song khi đưa ra tuyên bố và không lắng nghe Liên Xô.
Tuyên bố đó là không đủ tốt, theo quan điểm của chúng tôi, nhưng Liên Xô vẫn
không hài lòng. Kosygin thậm chí còn đe dọa: Các ông không
ủng hộ Liên Xô, nhưng các ông biết mối quan hệ kinh tế giữa Liên Xô và Romania
và biết hành động theo cách này có nghĩa là gì. Phía Romania trả lời: Chúng tôi
hiểu. Các ông muốn làm chúng tôi đau khổ.
On the last day, Khrushchev met Maurer and invited his delegation to a
meal. With regard to Khrushchev inviting them to a meal, we four parties all
have experience with this: the beginning is chilly, later there is quarreling,
and people part on bad terms. After this meeting, as the Soviet revisionists
were anxious to hold a meeting, in the end they could not bear it. They rushed
Podgorny to the shore of the Black Sea to meet Comrade Gheorghiu-Dej (Comrade
Peng Zhen interjected: They were very tense.). After talking with Podgorny,
several comrades of the Romanian Party Politburo held a meeting and on the same
day sent Apostol and Bodnaras to Bucharest to see our ambassador.
Vào ngày cuối cùng, Khrushchev đã gặp Maurer và mời phái đoàn
của ông ta đến dùng bữa. Về việc Khrushchev mời họ đến dùng
bữa, bốn bên chúng tôi đều có kinh nghiệm với điều này: ban đầu thì lạnh nhạt,
sau đó là cãi vã, và mọi người chia tay trong điều kiện không tốt. Sau cuộc họp
này, vì những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô rất muốn tổ chức một cuộc họp,
cuối cùng họ không thể chịu đựng được. Họ vội vã đưa Podgorny đến bờ Biển Đen để
gặp Đồng chí Gheorghiu-Dej (Đồng chí Bành Chân xen vào: Họ rất căng
thẳng.). Sau khi nói chuyện với Podgorny, một số đồng chí
của Bộ Chính trị Đảng Romania đã tổ chức một cuộc họp và cùng ngày đã cử Apostol và Bodnaras đến Bucharest để gặp đại sứ của
chúng tôi.
Podgorny spoke only of a single issue, that of wanting Romania to
participate in the meeting of the drafting committee and oppose us leftist
parties. The Romanian side also was firm, retorting: The drafting committee is
from 1960, and you want to hold it again. We need all the parties to talk it
over well. In electing a committee, how can we use the one from 1960? With
regard to the international movement conference, the Romania comrades said that
if some do not participate, then we should not hold it. Podgorny surely applied
pressure, and Romania resolutely rejected it. Podgorny began by threatening: we
can also hold this meeting without you. Then, feeling he had been too fierce,
he said: If you do not participate, we will regret it.
Podgorny chỉ nói về một vấn đề duy nhất, đó là
muốn Romania tham gia cuộc họp của ủy ban soạn thảo và phản đối chúng tôi,
những đảng cánh tả. Phía Romania cũng kiên quyết đáp trả: Ủy ban soạn thảo có
từ năm 1960, và các ông muốn tổ chức lại. Chúng tôi cần tất cả các
đảng thảo luận kỹ lưỡng. Khi bầu ra một ủy ban, làm sao chúng ta có thể sử dụng
ủy ban từ năm 1960? Về hội nghị phong trào quốc tế, các đồng chí Romania
nói rằng nếu một số người không tham gia, thì chúng ta không nên tổ chức. Podgorny chắc chắn đã gây áp
lực, và Romania kiên quyết từ chối. Podgorny bắt đầu bằng cách
đe dọa: chúng tôi cũng có thể tổ chức cuộc họp này mà không có các ông. Sau đó,
cảm thấy mình đã quá hung hăng, ông nói: Nếu các ông không tham gia, chúng tôi
sẽ hối hận.
With regard to this application of pressure, several comrades of
Romania’s Politburo held a meeting and discussed it (Maurer was in France). At
the time, they received a report concerning my conversation with the Romanian
ambassador to China. Then, they discussed the entire situation with our
ambassador. We have already received a letter in return recording the
conversation between the Romanian side and our ambassador. I have already read
this record. The attitude of the two comrades of the Romanian Politburo was
sincere and amicable, and they told us the main details about the course of the
two fights. As one can see from this talk, the Romanian Party is advancing in
opposition to Khrushchev’s great-power chauvinism and national egoism and in
opposition to Khrushchev’s pressure.
Về việc áp dụng áp lực này, một số đồng chí của Bộ Chính trị Romania đã
họp và thảo luận về vấn đề này (Maurer đang ở Pháp). Vào
thời điểm đó, họ đã nhận được báo cáo về cuộc trò chuyện của tôi với đại sứ
Romania tại Trung Quốc. Sau đó, họ đã thảo luận toàn bộ tình hình với đại sứ
của chúng tôi. Chúng tôi đã nhận được một lá thư phản hồi ghi lại cuộc trò
chuyện giữa phía Romania và đại sứ của chúng tôi. Tôi đã đọc biên bản này. Thái
độ của hai đồng chí của Bộ Chính trị Romania là chân thành và thân thiện, và họ
đã kể cho chúng tôi những chi tiết chính về diễn biến của hai cuộc chiến. Như
người ta có thể thấy từ cuộc nói chuyện này, Đảng Romania đang tiến lên chống
lại chủ nghĩa sô vanh cường quốc và chủ nghĩa vị kỷ dân tộc của Khrushchev và chống lại áp lực
của Khrushchev.
Because of this, the proposal of the Albanian comrades is realistic. In
order to make our three fraternal parties and fraternal countries understand
the whole situation, we are ready to extract the main contents of the talks we
had three times with the Romanian comrades and the Romanian comrades had with
us, and send them to you three comrade ambassadors to see. In addition, we
would also send it separately to leading comrades of the three fraternal
parties via our ambassadors. Comrades of the Romanian Party’s Central Committee
also know that our four parties are not going to participate in that meeting.
We all agree. No matter whether it is a plenary session or a drafting
committee, none of us will participate. I have already told this to the
Romanian ambassador.
Vì vậy, đề xuất của các đồng chí Albania là thực tế. Để ba đảng anh em và
các nước anh em của chúng ta hiểu được toàn bộ tình hình, chúng tôi sẵn sàng
trích xuất nội dung chính của các cuộc đàm phán mà chúng tôi đã có ba lần với
các đồng chí Romania và các đồng chí Romania đã có với chúng tôi, và gửi chúng
cho ba đồng chí đại sứ để xem. Ngoài ra, chúng tôi cũng sẽ gửi riêng cho các
đồng chí lãnh đạo của ba đảng anh em thông qua các đại sứ của chúng tôi. Các
đồng chí của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Romania cũng biết rằng bốn đảng của
chúng tôi sẽ không tham gia vào cuộc họp đó. Tất cả chúng tôi đều đồng ý. Bất
kể đó là phiên họp toàn thể hay ủy ban soạn thảo, không ai trong chúng tôi sẽ
tham gia. Tôi đã nói điều này với đại sứ Romania rồi.
Looking back at present, Romania has greatly raised the three issues we
asked. With regard to the first issue, they sent a cable saying that they
understand that the Premier had better not go, because if the Premier went, the
Soviet revisionists would be greatly shocked and imperialism would also sow
dissension. Therefore, they hope that we send a party-government delegation led
by a vice premier (a Politburo member), including trade personnel, general
officers, and scientists. We immediately sent a cable in response,
agreeing to send such a first-class party-government delegation. We have not
yet decided on the specific persons to send.
Nhìn lại hiện tại, Romania đã nêu lên ba vấn đề chúng tôi yêu cầu rất
nhiều. Về vấn đề đầu tiên, họ đã gửi một bức điện nói rằng họ hiểu rằng Thủ
tướng tốt hơn là không nên đi, vì nếu Thủ tướng đi, những người theo chủ nghĩa
xét lại của Liên Xô sẽ bị sốc rất nhiều và chủ nghĩa đế quốc cũng sẽ gieo rắc
bất đồng. Do đó, họ hy vọng rằng chúng tôi sẽ cử một phái đoàn đảng-chính phủ
do một phó thủ tướng (một thành viên Bộ Chính trị) dẫn đầu, bao gồm các nhân
viên thương mại, sĩ quan cấp tướng và các nhà khoa học. Chúng tôi đã ngay lập
tức gửi một bức điện trả lời, đồng ý cử một phái đoàn đảng-chính phủ hạng nhất
như vậy. Chúng tôi vẫn chưa quyết định những người cụ thể sẽ cử.
At present some comrades in the Central Committee comrades envision
Comrade Li Xiannian going, but the Central Committee still has not approved it.
We will first tell the comrades. He handles finance, not military affairs. If
Comrade Chen Yi were to go, he is a marshal, and the Soviet revisionists would
feel even more nervous. The Romanian side wants us to respond is this: If we
agreed, they would invite all the socialist countries. There are some
countries, if the parties of revisionist leaders do not go, they cannot blame
Romania, because Romania will have invited them. If the leftists all go, then
that would be a great support for Romania. If they have a choice, that would be
no good, because they would not be able to learn from Poland and are in a different
situation than that of Poland. We can learn from Poland, which has set a
precedent.
Hiện tại một số đồng chí trong Ủy ban Trung ương hình dung đồng chí Lý Tiên
Niệm sẽ đi, nhưng Ủy ban Trung ương vẫn chưa chấp thuận.
Trước tiên chúng ta sẽ nói với các đồng chí. Ông ấy phụ trách tài chính, không
phải quân sự. Nếu đồng chí Trần Nghị đi, ông ấy là một
nguyên soái, và những người theo chủ nghĩa xét lại Liên Xô sẽ cảm thấy lo lắng
hơn nữa. Phía Romania muốn chúng ta trả lời như thế này: Nếu chúng ta đồng ý,
họ sẽ mời tất cả các nước xã hội chủ nghĩa. Có một số nước, nếu các đảng của các
nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa xét lại không đi, họ không thể đổ lỗi cho Romania,
vì Romania sẽ mời họ. Nếu tất cả những người theo chủ nghĩa cánh tả đều đi, thì
đó sẽ là sự ủng hộ lớn cho Romania. Nếu họ có sự lựa chọn, điều đó sẽ không
tốt, vì họ sẽ không thể học hỏi từ Ba Lan và ở trong một tình huống khác với Ba
Lan. Chúng ta có thể học hỏi từ Ba Lan, nơi đã tạo ra tiền lệ.
There are some to invite and some not to invite. The Romanian side also
hopes that we understand that they want to invite a party-government delegation
from Yugoslavia. It would be better not to hold an international conference. If
it were for, say, National Day, one could invite them to come offer their
congratulations. If we were to hold a meeting on National Day, would not
Yugoslavia’s representative participate as well? (Albania’s Ambassador
interjected: I went to Mongolia to participate in their National Day, and a
delegation from Yugoslavia was also there. Zhou: At present it is hard to say
how strong Mongolia is in comparison to Yugoslavia. Khrushchev is even worse
than Tito, and his bad effect is even greater. Albania’s Ambassador: Khrushchev
is the bandit chief.）
Có người nên mời và có người không nên mời. Phía Romania cũng hy vọng
chúng ta hiểu rằng họ muốn mời một phái đoàn đảng-chính phủ từ Nam Tư. Tốt hơn
là không nên tổ chức một hội nghị quốc tế. Nếu là vào Ngày Quốc khánh, chẳng
hạn, người ta có thể mời họ đến để chúc mừng. Nếu chúng ta tổ chức một cuộc họp
vào Ngày Quốc khánh, thì đại diện của Nam Tư cũng sẽ không tham gia sao? (Đại
sứ Albania xen vào: Tôi đã đến Mông Cổ để tham gia Ngày
Quốc khánh của họ và một phái đoàn từ Nam Tư cũng có mặt ở đó. Chu: Hiện tại, khó có
thể nói Mông Cổ mạnh đến mức nào so với Nam Tư. Khrushchev thậm chí còn tệ hơn
Tito và tác động xấu của ông ta còn lớn hơn. Đại sứ
Albania: Khrushchev là thủ lĩnh của bọn cướp.)
The Romanian comrades also want us to try to persuade the Albanian
comrades to go participate in their National Day, and they hope that we explain
it to the Korean and Vietnamese comrades. They know that the Korean and
Vietnamese comrades would easily go, because China would go, and our three
countries are Asian countries. As Albania has the issue of Yugoslavia, I
particularly hope that we can explain it to the Albanian comrades. They
particularly proposed that, in future seating arrangements, Albania and Yugoslavia
not be seated together and that China and the Soviet Union not be seated
together. As we see it, we can all go, because this would support them in
opposing Khrushchev’s revisionism. Of course, at present we still cannot see
Romania’s leading group as leftist like us.
Các đồng chí Rumani cũng muốn chúng ta cố gắng thuyết phục các đồng chí
Albania đi tham gia Ngày Quốc khánh của họ, và họ hy vọng rằng chúng ta giải
thích điều đó với các đồng chí Hàn Quốc và Việt Nam. Họ biết rằng các đồng chí
Hàn Quốc và Việt Nam sẽ dễ dàng đi, vì Trung Quốc sẽ đi, và ba nước chúng ta là
các nước châu Á. Vì Albania có vấn đề Nam Tư, tôi đặc biệt hy vọng rằng chúng
ta có thể giải thích điều đó với các đồng chí Albania. Họ đặc biệt đề xuất
rằng, trong các sắp xếp chỗ ngồi trong tương lai, Albania và Nam Tư không được
ngồi cùng nhau và Trung Quốc và Liên Xô không được ngồi cùng nhau. Theo chúng
ta thấy, tất cả chúng ta đều có thể đi, vì điều này sẽ hỗ trợ họ trong việc
phản đối chủ nghĩa xét lại của Khrushchev. Tất nhiên, hiện
tại chúng ta vẫn không thể coi nhóm lãnh đạo của Romania là cánh tả như chúng
ta.
But their general trend is to the left, not to the right. Through
practical struggle, they will see things more clearly. This is the most
important thing I wanted to discuss today. I believe that once our cable is
sent, they very quickly will issue invitations. The reason is that the date is
drawing near. The delegations that they will invite this time will not be many.
Other than party-government delegations of fraternal countries, it is still not
clear to us whether they will or will not invite other fraternal parties of
capitalist countries. As for democratic countries, it would be better that they
not invite them, because it would not occur to others that we would be willing
to go.
Nhưng xu hướng chung của họ là sang cánh tả, không phải cánh hữu. Thông
qua đấu tranh thực tế, họ sẽ nhìn nhận mọi thứ rõ ràng hơn. Đây là điều quan
trọng nhất mà tôi muốn thảo luận hôm nay. Tôi tin rằng sau khi bức điện của
chúng ta được gửi đi, họ sẽ rất nhanh chóng gửi lời mời. Lý do là vì ngày đó
đang đến gần. Các đoàn đại biểu mà họ sẽ mời lần này sẽ không nhiều. Ngoài các
đoàn đại biểu đảng-chính phủ của các nước anh em, chúng ta vẫn chưa rõ liệu họ
có mời các đảng anh em khác của các nước tư bản hay không. Đối với các nước dân
chủ, tốt hơn là họ không nên mời, vì những nước khác sẽ không nghĩ rằng chúng
ta sẽ sẵn lòng đi.
If the leftist fraternal countries were to go, then the revisionist
countries would be in a difficult position: to go or not to go. Moreover, they
also could not think to do as they did in Warsaw, using Poland’s National Day
to hold a small conference. This time is not the Bucharest of four years ago.
The situation’s appearance has changed enormously. This is a major issue.
Please report it to your party and government. Not long after that will be the
fifteenth anniversary of our National Day. We must choose to invite leftist
countries, leftist parties, leftist organizations, and leftist elements to
participate in our National Day. When I was in Pyongyang, Premier Kim said to
me: Afterwards we had better handle it.
Nếu các nước anh em cánh tả ra đi, thì các nước xét lại sẽ ở thế khó: đi
hay không đi. Hơn nữa, họ cũng không thể nghĩ đến việc làm như họ đã làm ở
Warsaw, lợi dụng Ngày Quốc khánh Ba Lan để tổ chức một hội nghị nhỏ. Lần này
không phải là Bucharest của bốn năm trước. Tình hình đã thay đổi rất nhiều. Đây
là vấn đề lớn. Xin hãy báo cáo với đảng và chính phủ của các vị. Không lâu sau
đó sẽ là kỷ niệm 15 năm Ngày Quốc khánh của chúng ta. Chúng ta phải lựa chọn
mời các nước cánh tả, các đảng cánh tả, các tổ chức cánh tả và các thành phần
cánh tả tham gia Ngày Quốc khánh của chúng ta. Khi tôi ở Bình Nhưỡng, Thủ tướng
Kim đã nói với tôi: Sau đó chúng ta nên xử lý tốt hơn.
Poland started it. We will hold a party conference in the future, and we
can choose whom to invite. This matter conforms to our way of doing things. He
first takes a step, and we then take a step. He takes a step, and we follow
with a step. He strikes first, and we then strike. With regard to the issues of
economic and trade development and military aid, they said that they would send
people later for talks, and they thanked us for our kindness, saying that they
understood the difficulties. In this matter first we must give credit to the
proposal of the Albanian Labor Party. It is you who pushed us forward. Please,
Comrade Ambassador Nase, convey our thanks to Comrade Hoxha, Comrade Shehu, and
other Albanian leading comrades. (Albania's Ambassador: This is our common
struggle.)
Ba Lan đã bắt đầu. Chúng ta sẽ tổ chức một hội nghị đảng trong tương lai,
và chúng ta có thể chọn người để mời. Vấn đề này phù hợp với cách làm việc của
chúng ta. Trước tiên, ông ấy tiến một bước, và sau đó chúng ta cũng tiến một
bước. Ông ấy tiến một bước, và chúng ta cũng tiến một bước. Ông ấy tấn công
trước, và sau đó chúng ta tấn công. Về các vấn đề phát triển kinh tế, thương
mại và viện trợ quân sự, họ nói rằng họ sẽ cử người đến đàm phán sau, và họ cảm
ơn lòng tốt của chúng tôi, nói rằng họ hiểu những khó khăn. Trong vấn đề này,
trước tiên chúng ta phải ghi nhận đề xuất của Đảng Lao động Albania. Chính ông
đã thúc đẩy chúng tôi tiến lên. Xin đồng chí Đại sứ Nase chuyển lời cảm ơn
của chúng tôi đến đồng chí Hoxha, đồng chí Shehu và các đồng chí
lãnh đạo khác của Albania. (Đại sứ Albania: Đây là cuộc đấu tranh chung của
chúng ta.)
With regard to the issue of Romania, I spoke in general terms about it in
Hanoi, and much more in Pyongyang. Today I have spoken more comprehensively.
(Comrade Peng Zhen: When the Premier was in Hanoi, he still had not grasped
much about the situation, so there was not detailed discussion.) Today what I
want to discuss is this. When Premier Kim passes through our country on his
visit to Indonesia, I can still talk with him again. When Comrade Le Duan
returns from Korea (Comrade Le Duan did not publicly go to Korea), in the same
way we can talk in detail. Now, it is you (speaking to the Albanian ambassador)
who is so far away, so there is a geographic difficulty. I hope that you have a
responsible comrade to lead a delegation to Romania. This way, Comrade Li
Xiannian can talk with him.
Về vấn đề Romania, tôi đã nói chung chung ở Hà Nội, và nói nhiều hơn ở
Bình Nhưỡng. Hôm nay tôi đã nói toàn diện hơn. (Đồng chí Bành Chân: Khi Thủ tướng ở Hà
Nội, ông vẫn chưa nắm được nhiều về tình hình, nên không có cuộc thảo luận chi
tiết.) Hôm nay tôi muốn thảo luận về vấn đề này. Khi Thủ tướng Kim đi qua đất nước
chúng ta trong chuyến thăm Indonesia, tôi vẫn có thể nói chuyện với ông ấy một
lần nữa. Khi Đồng chí Lê Duẩn trở về từ Hàn Quốc (Đồng chí Lê Duẩn
không công khai đến Hàn Quốc), chúng ta cũng có thể nói chuyện chi tiết theo
cách tương tự. Bây giờ, chính anh (đang nói với đại sứ Albania) lại ở rất xa,
nên có một khó khăn về mặt địa lý. Tôi hy vọng rằng anh có một đồng chí có
trách nhiệm dẫn đầu một phái đoàn đến Romania. Theo cách này, Đồng chí Lý Tiên
Niệm có thể nói chuyện với ông ấy.
(Comrade Peng Zhen interjects: Another Bucharest conference!)
Comrade Ambassadors, do you have any views?
Albanian Ambassador: I thank Comrade Zhou Enlai and Comrade Peng Zhen for
their valuable presentations to us. The positions of our two parties are
completely identical. I personally think that Comrade Zhou Enlai’s assessment
is correct. Regarding the talks between our comrade ambassador in Romania and
Gheorghiu-Dej, I have already said to comrades of the International Liaison
Department that we still have not received word of it. Once we do, we will
immediately tell the International Liaison Department. I think the message
could come on the seventh this month. In regard to the situation about which
Comrade Zhou Enlai spoke today, although the materials will be sent to us
later, I will immediately give a report to the Party Central Committee. I will
put particular emphasis on reporting the issue of sending a party-government
delegation to participate in Romania’s National Day. Again, I express my
gratitude.
(Đồng chí Bành Chân xen vào: Một hội
nghị Bucharest nữa!)
Các đồng chí Đại sứ, các đồng chí có ý kiến gì không?
Đại sứ Albania: Tôi cảm ơn đồng chí Chu Ân Lai và đồng chí Bành Chân đã có những bài
thuyết trình giá trị với chúng tôi. Lập trường của hai đảng chúng ta hoàn toàn
giống nhau. Cá nhân tôi cho rằng đánh giá của đồng chí Chu Ân Lai là đúng. Về các cuộc
hội đàm giữa đồng chí đại sứ của chúng ta tại Romania và Gheorghiu-Dej, tôi đã nói với các
đồng chí của Ban Liên lạc Quốc tế rằng chúng tôi vẫn chưa nhận được tin tức gì.
Khi nhận được, chúng tôi sẽ báo cáo ngay cho Ban Liên lạc Quốc tế. Tôi nghĩ
thông điệp có thể đến vào ngày 7 tháng này. Về
tình hình mà đồng chí Chu Ân Lai đã phát biểu hôm
nay, mặc dù tài liệu sẽ được gửi cho chúng tôi sau, nhưng tôi sẽ báo cáo ngay
với Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tôi sẽ đặc biệt nhấn mạnh vào việc báo cáo
vấn đề cử đoàn đại biểu đảng-chính phủ tham dự Ngày Quốc khánh Romania. Một lần
nữa, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn.
(Zhou: You pushed us forward. As Comrade Ambassador Nase says, this is
our common struggle.)
Korean Ambassador: I will report immediately to the Central Committee
what Comrade Zhou Enlai has said. I thank Comrade Zhou Enlai for talking with
us at such length when so fully occupied.
(Zhou: A common struggle. As I see it, the Romanian comrades are even
busier than us, and even more nervous. Albania, too, is busier than us, and at
present it is has become a bit better. Albanian Ambassador: There is no need to
worry.)
Vietnamese Ambassador: What Comrade Zhou Enlai has said today is what he
has discussed somewhat in the past with Chairman Ho.
(Chu: Anh đã thúc đẩy chúng tôi tiến lên. Như đồng chí Đại
sứ Nase đã nói, đây là cuộc đấu tranh chung của chúng ta.)
Đại sứ Hàn Quốc: Tôi sẽ báo cáo ngay với Ủy ban Trung ương những gì đồng
chí Chu Ân Lai đã nói. Tôi cảm ơn
đồng chí Chu Ân Lai đã nói chuyện với
chúng tôi trong thời gian dài như vậy khi chúng tôi quá bận rộn.
(Chu: Một cuộc đấu tranh chung. Theo tôi thấy, các đồng chí
Romania thậm chí còn bận rộn hơn chúng tôi, và thậm chí còn lo lắng hơn.
Albania cũng bận rộn hơn chúng tôi, và hiện tại đã tốt hơn một chút. Đại sứ
Albania: Không cần phải lo lắng.)
Đại sứ Việt Nam: Những gì đồng chí Chu Ân Lai nói hôm nay chính là
những gì ông đã thảo luận phần nào trong quá khứ với Chủ tịch Hồ.
But with the greatest urgency I will immediately report to Hanoi and ask
for the sending of a delegation to participate in Romania’s National Day. The
Romanian Party and people are under siege, as our situation is also one being
under siege. (Zhou: You are in another kind of situation.) Perhaps Comrade Zhou
Enlai already knows about this situation: the Soviet Union does not give us any
of this year’s order for military equipment. At present they speak by daily
broadcasts of the greatness of the Soviet Union’s contribution. To a certain
extent, they want to attack us.
(Zhou: They want money, want you to repay debts. You then stand up to
them. In the event things are no good, we will help you. They are total
gangsters. Albanian ambassador: They are bandits!)
Nhưng với sự cấp bách nhất, tôi sẽ báo cáo ngay với Hà Nội và yêu cầu cử
một phái đoàn tham dự Ngày Quốc khánh Romania. Đảng và nhân dân Romania đang bị
bao vây, vì tình hình của chúng ta cũng đang bị bao vây. (Chu: Ông đang ở trong
một tình huống khác.) Có lẽ đồng chí Chu Ân Lai đã biết về tình hình
này: Liên Xô không cung cấp cho chúng ta bất kỳ đơn đặt hàng thiết bị quân sự
nào trong năm nay. Hiện tại, họ nói trên các chương trình phát thanh hàng ngày
về sự đóng góp to lớn của Liên Xô. Ở một mức độ nào đó, họ muốn tấn công chúng
ta.
(Chu: Họ muốn tiền, muốn các bạn trả nợ. Sau đó, các bạn hãy đứng lên
chống lại họ. Trong trường hợp mọi thứ không ổn, chúng tôi sẽ giúp các bạn. Họ
là những tên côn đồ thực sự. Đại sứ Albania: Họ là những tên cướp!)
CC: Politburo Standing Committee, Secretariat each comrade, [Dong] Biwu,
Chen Yi, He Long, [Nie] Rongzhen, [Chen] Boda, Confidential Affairs Office,
Office of Foreign Affairs (1), Central Propaganda Department (1),
International Liaison Department (5), Investigation Department (1), Military
Intelligence Department (1), Ministry of National Defense (3)
Ministry of Foreign Trade (1), Commission for Economic Relations with
Foreign Countries (1) [Foreign] Ministry leaders, General Office (3), Soviet
and East European Affairs Department (2), 2nd Asian Affairs Department,
Embassies, 4 file copies, 57 copies printed in total
CC: Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, Ban Bí thư các đồng chí, [Đông] Tất Vũ, Trần Nghị, Hạ Long, [Nie] Vinh Chấn, [Chen] Bác Đạt, Văn phòng Cơ mật,
Văn phòng Ngoại giao (1), Ban Tuyên truyền Trung ương (1), Ban Liên lạc
Quốc tế (5), Ban Điều tra (1), Cục Tình báo Quân sự (1), Bộ Quốc phòng (3)
Bộ Ngoại thương (1), Ủy ban Kinh tế Đối ngoại (1) Lãnh đạo Bộ [Ngoại
giao], Văn phòng Tổng hợp (3), Ban Liên Xô và Đông Âu (2), Ban Châu Á 2, Đại sứ
quán, 4 bản lưu, tổng cộng in 57 bản
(Soviet and East European Affairs file copy)
Received on 5 August 1964
Submitted for printing on 5 August 1964
General Office, Ministry of Foreign Affairs
Printed
and distributed on 6 August 1964
The meeting was among leaders from China, Vietnam, North Korea and
Albania in 1964. They discussed Soviet-Romanian relations and plans to support
Romania.
Author(s):
(Bản sao hồ sơ về các vấn đề Liên Xô và Đông Âu)
Nhận ngày 5 tháng 8 năm 1964 Nộp
để in ngày 5 tháng 8 năm 1964
Văn phòng Tổng hợp, Bộ Ngoại giao In
và phát hành ngày 6 tháng 8 năm 1964
Cuộc họp giữa các nhà lãnh đạo Trung Quốc, Việt Nam, Bắc Triều Tiên và
Albania năm 1964. Họ thảo luận về quan hệ Xô-Rumani và kế hoạch hỗ trợ Romania.
Tác giả:
• Nase, Nesti
• Peng, Zhen
• Zhou, Enlai
• Pak, Se-chang
• Tran, Tu Binh
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/people
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/94575/download
https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/119074
No comments:
Post a Comment