20200414 Ban tin bien Dong
3 types of the CCP virus are spreading; Chinese
province plans to add 52,000 quarantine rooms
Descent into Hell: Life of the Chinese Under the
Chinese Communist Party (Part Two) | NTD
Exclusive: China’s Gestapo” Exposed in Leaked Document,
China tech companies threat national security
1st documentary movie on the origin of CCP virus.
Tracking Down the Origin of the Wuhan Coronavirus
The CCP makes profits from the coronavirus pandemic. Ending
lockdowns in Wuhan? |CCP Virus|Crossroads
[CCP Virus] Virus Test Kits Contaminated with Virus;
China Folds in Narrative War|Coronavirus update
[CCP Virus] China Sends the World Faulty Medical
Supplies; Propaganda Agents Exposed | Crossroads
China Suppresses News on CCP Virus; Second Wave
Outbreak Possible | Crossroads by The Epoch Times
What the coronavirus hasn't stopped: Beijing's buildup
in the South China Sea
20200414 BTBD 01
A 2017 photo shows an airstrip and other structures on
China's man-made Subi Reef in the Spratly Islands in the South China Sea.
(Bullit Marquez / Associated Press)
20200414 BTBD 02
A 2016 satellite image shows what is claimed to be an
under-construction airstrip at Chinese-controlled Fiery Cross Reef in the
Spratly Islands. (DigitalGlobe)
Wuhan is open and infections are down, but China's
coronavirus numbers can't be trusted
Recovered coronavirus patients test positive again in
blow to immunity hopes
New Chinese Assault Carrier Catches Fire
Một Lần Nghe Thái Thanh Hát Ở Sài Gòn
Sau 1975
23/03/2020
·
Hội Ca Cầm năm 1982. Tác giả Thân Nguyễn
hàng ngồi, thứ nhì từ bên trái. Nhà báo Trần Đại Lộc ngồi bìa phải
Sự ra đi của nữ ca sĩ Thái Thanh mới đây đã để lại bao nhiêu thương tiếc trong giới yêu âm nhạc cả trong nước Việt Nam lẫn ở hải ngoại. Càng đáng tiếc hơn khi tang lễ của cô diễn ra trong thời điểm Cali có lệnh cấm tụ tập để ngăn ngừa sự lây lan dịch cúm COVID-19. Nhiều người ái mộ sẽ không được viếng cô lần cuối.
Nhiều người biết rằng
sau 1975, trong thời gian 10 năm ở lại Sài Gòn trước khi đoàn tụ gia đình tại
Mỹ, Thái Thanh không bao giờ hát trở lại trước công chúng. Vậy mà tôi là một
trong những người có vinh dự được nghe cô hát ở Việt Nam trong một lần hiếm
hoi, tại tư gia của nhà văn Doãn Quốc Sỹ. Năm đó là vào khoảng đầu năm 1982.
Tôi là một thành viên trong nhóm thân hữu có tên là Hội Ca Cầm. Chúng tôi
bao gồm đủ thành phần xã hội: công nhân, giáo viên, lao động tự do, bác sĩ, cựu
viên chức- sĩ quan VNCH mới đi học tập về… nhưng có cùng một sở thích: yêu âm
nhạc, và vẫn muốn hát với nhau những bài hát trước 1975. Hội Ca Cầm được thành
lập bởi anh Trần Đại Lộc (cựu nhà báo của Nhật Báo Người Việt). Nhóm chúng tôi
họp nhau khá thường xuyên để ca hát, đặc biệt là sau khi bác Doãn Quốc Sỹ được
trả tự do lần đầu vào năm 1980. Nhiều ca nhạc sĩ chuyên nghiệp như Tâm Vấn, Anh
Ngọc, Duy Trác, Thái Hiền, Trần Quang Lộc, Nguyễn Quyết Thắng, Phan Ni Tấn…
từng tham gia những buổi văn nghệ của Hội Ca Cầm.
Cuối năm 1981, ca sĩ
Duy Trác (cũng là cựu luật sư văn phòng phủ tổng thống) đi tù cải tạo về, đến
thăm bác Sỹ, và cũng bắt đầu tham gia sinh hoạt văn nghệ với chúng tôi. Chú
Trác nói thích không khí văn nghệ của nhóm. Chú có quen cô Thái Thanh và
sẽ thử mời cô Thái Thanh đến để vừa thăm bác Sỹ, vừa dự một “đêm văn nghệ bỏ
túi”. Và Cô Thái (tên gọi thân mật của nhóm chúng tôi dành cho cô Thái Thanh)
đã nhận lời. Chúng tôi vô cùng hào hứng, vì biết Cô Thái rất kín tiếng, ít tiếp
xúc đám đông trong thời gian đó. Và rất nhiều người trong chúng tôi chưa bao
giờ được hân hạnh nghe cô hát “live” bao giờ. Trước 1975, làm gì có tiền mà vào
phòng trà Đêm Màu Hồng nghe Thái Thanh hát!
Tôi nhớ hôm đó Cô Thái
đến với một cô con gái. Gia đình chú Duy Trác và toàn nhóm Hội Ca Cầm có mặt để
chào đón sự kiện đặc biệt này. Chúng tôi không dám rủ đông bạn bè, vì sợ Cô
Thái ngại. Vậy mà căn phòng khách nhỏ xíu của nhà bác Sỹ cũng chứa gần 30
người. Ban đầu Cô Thái ngồi nói chuyện với hai bác Sỹ, cô chú Duy Trác, chúng
tôi ngồi nghe. Rồi anh Trần Đại Lộc bắt đầu dẫn vào chương trình văn nghệ một
cách tự nhiên, nhẹ nhàng. Dĩ nhiên là “tiên chủ, hậu khách” để “hâm nóng” không
khí văn nghệ. Chúng tôi dù không chuyên nghiệp nhưng mê hát, và hát cũng không
tệ. Hôm đó tôi hát bài Em Tôi của Lê Trạch Lựu, và một bài của anh Trần Đại
Lộc. Bác sĩ Trương Minh Cường hát bài Đợi Anh Về, và một bài do ông sáng tác.
Chú Duy Trác hát hai bài chú sáng tác trong tù cải tạo. Rồi Thanh Hương- con
gái út của bác Sỹ, hát một bài của người anh trai, và bài “Sáng Nay Mùa Xuân”
của anh Lộc sáng tác nhân dịp đón bác Doãn Quốc Sỹ từ tù cải tạo về.
Đến lúc đó thì Cô Thái
đã bắt được nguồn cảm hứng âm nhạc, và cảm nhận được không khí yêu văn nghệ của
chúng tôi. Cô bắt đầu đứng dậy, chỉ Thanh Hương cách phát âm sao cho mạnh và
rõ. Cô nói nhớ lấy hơi từ bụng.
Rồi giây phút mọi
người chờ đợi cũng đến, Cô Thái bắt đầu hát. Cô xin phép được đứng hát,
vì cô không quen “hát ngồi” như chú Duy Trác. Cô yêu cầu cô con gái ngồi vào
piano, đệm đàn cho mình. Hình như cô bắt đầu bằng bài Paris Có Gì Lạ Không Em
của Ngô Thụy Miên. Mọi người ngẩn ngơ, vì sau bao nhiêu năm lặng tiếng, hôm nay
tiếng hát Thái Thanh vẫn tuyệt diệu như ngày nào. Sau đó, cô hát Tuổi 13 (cũng
của Ngô Thụy Miên). Đến đây, cô không thể đứng yên, mà phải bắt đầu nhún nhẩy
như trình diễn. Cô còn nói là phải “uốn éo” một chút thì mới có hứng được!
Không khí đêm văn nghệ
ngày càng trở nên thân tình hơn giữa chúng tôi và người ca sĩ tên tuổi vào bậc
nhất của Sài Gòn trước 1975. Cô Thái sau đó yêu cầu Hưng (con trai của bác Sỹ,
và là tay đàn guitar chính của Hội Ca Cầm) đệm guitar cho cô hát bài Mùa Thu
Không Trở Lại của Phạm Trọng Cầu. Trước đó, Hưng đã đệm cho chú Duy Trác hát,
rất suôn sẻ. Vậy mà khi đệm cho cô Thái Thanh, một phần vì cô hát nhịp rất lơi,
một phần có lẽ vì… khớp, cho nên Hưng không thể theo được nhịp hát của cô. Thật
là bất ngờ, cô Thái Thanh ngồi xuống, giật cây đàn guitar từ tay Hưng, và tự
đệm cho mình hát:
… Ngày… Em… Đi…
Nghe chơi vơi não nề
qua vườn Luxembourg
Sương rơi che phố mờ
Buồn này ai có mua?...
qua vườn Luxembourg
Sương rơi che phố mờ
Buồn này ai có mua?...
Được nghe Thái Thanh
hát “live” sau 1975 đã là hiếm. Nhưng được nhìn Cô Thái tự đệm đàn guitar cho
mình hát thì có lẽ là kỷ niệm có một không hai trong đời. Tất cả chúng tôi đều
tận hưởng giây phút âm nhạc để đời này. Cho đến tận hôm nay, tôi vẫn nhớ như in
kỷ niệm đẹp ngày hôm đó.
Cô Thái sau đó vẫn giữ
mối tình thân với gia đình bác Doãn Quốc Sỹ. Vào năm 1985, trước khi cô đi Mỹ,
cô có đến chào bác Sỹ gái. Lúc này, bác trai đã bị bắt lần thứ hai (tháng
5-1984). Việc đến nhà bác Sỹ dễ bị công an theo dõi. Vậy mà cô không hề ngại.
Cô Thái đem một tấm hình Đức A Di Đà Phật đến tặng bác gái, và bảo rằng: “em
đi, nhờ chị ở lại tiếp tục thờ Đức A Di Đà hộ em…”. Thật là cảm động! Một thời
gian ngắn sau đó, chúng tôi nghe tin cô đã đến Mỹ. Chúng tôi bật đài VOA nghe
lần phỏng vấn đầu tiên ca sĩ Thái Thanh tại ở hải ngoại, nghe cô nhắn nhủ với
những người ở lại (trong đó có chúng tôi): “…Hãy sống lâu hơn những gì mình
không thích…”.
Ngày hôm nay, Cô Thái
đã ra đi “Nghìn Trùng Xa Cách”. K.- người đầu tiên trong nhóm chúng tôi đặt ra
cái tên gọi “Cô Thái”- đã buồn bã viết cho mọi người rằng: “…Ngày buồn! Dấu
chấm hết cho một nền nghệ thuật chính đạo…”. Không thể kể hết những bài được
những người hâm mộ Thái Thanh viết và truyền trên mạng trong những ngày qua.
Tôi chỉ xin góp thêm một điều: Tiếng Chim Thanh đã từng có lần cất lên ở Việt
Nam sau 1975. Và tôi đã từng được nghe tiếng hót của loài chim quí đó, trong
một thời điểm hiếm hoi mà tôi sẽ không bao giờ quên…
Thân Nguyễn
Fri, Apr 10 at 11:24 AM
Date: Thu, Apr 9, 2020
at 5:36 PM
Subject: Người Việt ở Mỹ nghĩ gì về ứng cử viên tổng thống 2020 Joe Biden!
Subject: Người Việt ở Mỹ nghĩ gì về ứng cử viên tổng thống 2020 Joe Biden!
Người
Việt ở Mỹ nghĩ gì khi đọc tin này về ứng cử viên tổng thống 2020 Joe Biden!
ỨNG
CỬ VIÊN 2020 JOE BIDEN .
Một tuần trước Giáng sinh năm 1972 Joe Biden nhận tin vợ và con gái sơ sinh tử nạn giao thông, hai con trai nhỏ nhập viện.
Đầu năm 1973 Joe Biden không tuyên thệ nhận chức ở quốc hội nhưng trong bệnh viện và bên giường bệnh của 2 con.
Sau khi trở thành nghị viện đại diện cho tiểu bang Delaware , Joe ráo riết vận động quốc hội Mỹ cắt bỏ hoàn toàn quân viện cho miền Nam VN và kết quả là từ hơn 1 tỷ đô xuống còn 300 ngàn đô cho năm 1974 và năm 1975 là chấm dứt quân viện (tức là chấm dứt viện trợ quân sự)
Đầu năm 1975 biết chắc Việt Nam Cộng Hoà sẽ mất , Joe B cùng George McGorven thượng viện tiểu bang South Dakota cùng thống đốc California là Jerry Brown hợp lực để ngăn cản một ngân sách giúp người Việt nam di tản khỏi nước trước khi cộng sản tràn vào .
Joe B lập luận: nước Mỹ không có bổn phận mang theo người Việt Nam qua Mỹ trong khi nước Mỹ đang thất nghiệp.
Tuy vận động của Joe thất bại nhưng Joe không bỏ cuộc .
Sau năm 1975 hơn 130.000 người Việt nam đến Guam và chờ thủ tục vào Mỹ .
Không từ bỏ cơ hội nên Joe cùng George McGovern đã yêu cầu chính phủ Mỹ trả toàn bộ người tỵ nạn Vietnam và Campuchia về nước .
Hành động gian ác này đã bị lên án, nhưng với bản chất gian ác nên sau khi người Việt Nam chuẩn bị đến Mỹ và sẽ hạ cánh tại California thì Joe và thống đốc California là Jerry Brown đã kêu gọi không cho người Việt Nam đến California cũng vì lý do thất nghiệp. Vì hành động của Joe và Jerry quá tàn ác nên tổng thống Jimmy Carter thuộc đảng dân chủ đã ban lệnh người Việt nam được quyền đến và định cư ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Hoa kỳ. Khi luật được ban hành đã chặn đứng âm mưu ám hại người Việt Nam năm 1975.
Tháng 11 - 2020 này mỗi lá phiếu của người Việt bầu cho đảng dân chủ là bầu cho Joe Biden, là trực tiếp bầu cho kẻ đã nhúng tay vào cái chết của Việt Nam cộng hoà 45 năm trước đây.
Một tuần trước Giáng sinh năm 1972 Joe Biden nhận tin vợ và con gái sơ sinh tử nạn giao thông, hai con trai nhỏ nhập viện.
Đầu năm 1973 Joe Biden không tuyên thệ nhận chức ở quốc hội nhưng trong bệnh viện và bên giường bệnh của 2 con.
Sau khi trở thành nghị viện đại diện cho tiểu bang Delaware , Joe ráo riết vận động quốc hội Mỹ cắt bỏ hoàn toàn quân viện cho miền Nam VN và kết quả là từ hơn 1 tỷ đô xuống còn 300 ngàn đô cho năm 1974 và năm 1975 là chấm dứt quân viện (tức là chấm dứt viện trợ quân sự)
Đầu năm 1975 biết chắc Việt Nam Cộng Hoà sẽ mất , Joe B cùng George McGorven thượng viện tiểu bang South Dakota cùng thống đốc California là Jerry Brown hợp lực để ngăn cản một ngân sách giúp người Việt nam di tản khỏi nước trước khi cộng sản tràn vào .
Joe B lập luận: nước Mỹ không có bổn phận mang theo người Việt Nam qua Mỹ trong khi nước Mỹ đang thất nghiệp.
Tuy vận động của Joe thất bại nhưng Joe không bỏ cuộc .
Sau năm 1975 hơn 130.000 người Việt nam đến Guam và chờ thủ tục vào Mỹ .
Không từ bỏ cơ hội nên Joe cùng George McGovern đã yêu cầu chính phủ Mỹ trả toàn bộ người tỵ nạn Vietnam và Campuchia về nước .
Hành động gian ác này đã bị lên án, nhưng với bản chất gian ác nên sau khi người Việt Nam chuẩn bị đến Mỹ và sẽ hạ cánh tại California thì Joe và thống đốc California là Jerry Brown đã kêu gọi không cho người Việt Nam đến California cũng vì lý do thất nghiệp. Vì hành động của Joe và Jerry quá tàn ác nên tổng thống Jimmy Carter thuộc đảng dân chủ đã ban lệnh người Việt nam được quyền đến và định cư ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Hoa kỳ. Khi luật được ban hành đã chặn đứng âm mưu ám hại người Việt Nam năm 1975.
Tháng 11 - 2020 này mỗi lá phiếu của người Việt bầu cho đảng dân chủ là bầu cho Joe Biden, là trực tiếp bầu cho kẻ đã nhúng tay vào cái chết của Việt Nam cộng hoà 45 năm trước đây.
Lê
Bảo Quốc
Phiet Pham thephiet_2002@yahoo.com
Fri, Apr 10 at 11:24 AM
Subject: 'Một hành động tốt sẽ tạo ra những việc tốt khác'
“Cảm ơn bạn một lần nữa, tuyệt vời ngon và thật ấm áp”, đó là tin nhắn từ khoa hồi sức cấp cứu bệnh viện CHU Grenoble gửi tới anh Phan Việt Phong – ông chủ kiêm bếp trưởng nhà hàng Obobun, người đã nấu bún bò miễn phí tặng cho các y bác sỹ nơi đây.
Lời tri ân từ tô bún bò Việt Nam
Ngày 16/3, thực hiện quy định của Chính phủ Pháp, anh Phan Việt Phong đóng cửa nhà hàng của mình tại thành phố Grenoble. Buổi sáng trước giờ đóng cửa, anh đến để chia tất cả số thực phẩm còn dư cho nhân viên và khách, tránh lãng phí đồ ăn.
“Cậu bạn bán gaufre đầu đường thích ăn nem, mình mang tặng 20 cái. Ông bạn tặng lại mình cả kiện rau củ quả. Ai cũng vui vẻ nhưng không giấu khỏi chút trầm lắng, tương trợ nhau, cứ như sắp vào một cuộc chiến”, anh Phong tâm sự trên trang cá nhân.
Vài ngày sau đó, trong lúc đang xem tin tức trên mạng, anh Phong đọc được dòng thư của một bếp trưởng nổi tiếng trong vùng, kêu gọi các nhà hàng kết nối thành nhóm nấu ăn luân phiên, tiếp sức cho các y bác sỹ trong bệnh viện.
Không chút suy nghĩ, anh Phong để lại bình luận xác nhận tham gia. May mắn, khi anh đề nghị sự hỗ trợ từ các nhân viên của mình, hai nhân viên đã đồng ý tới giúp anh một tay.
Anh Phong chia sẻ: “Bước vào thời điểm căng thẳng của cả nước Pháp, bệnh viện CHU Grenoble, như mọi bệnh viện khác, bị quá tải. Ít ai biết, bình thường các nhân viên y tế ở Pháp phải tự chuẩn bị đồ ăn từ nhà mang đi, hoặc mua đồ ăn bên ngoài.
Song những ngày phong tỏa, các cửa hàng đều đóng cửa, nhiều y bác sỹ trực chiến liên tục tại bệnh viện, công việc kết thúc muộn, không có thời gian nấu ăn. Nhiều người cũng có con nhỏ mà không được ở nhà chăm sóc, phải thuê người trông nom”.
Ngay khi anh Phong đăng bài lên nhóm kết nối, món bún bò của anh đã nhận được ba đơn hàng từ khoa Hồi sức cấp cứu và khoa Phổi – Tim mạch của Chu Grenoble, với tổng cộng 101 suất cho bữa trưa ngày 25/3.
Sáng hôm đó, anh Phong ra nhà hàng từ 5 giờ để vào bếp một mình. Tới 9g30 sáng thì hai bạn nhân viên tới hỗ trợ. 101 suất bún bò được bày biện đẹp đẽ, ngon mắt với màu xanh óng ả của rau xà lách, cà rốt bào sợi tươi rói bên cạnh nhúm lạc rang vàng ruộm. Một số suất còn có thêm nem rán theo yêu cầu.
Đóng gói cẩn thận các suất ăn xong, trước khi chuyển ra xe để mang vào viện, anh Phong lấy bút viết lên nắp hộp đựng những lời chúc phúc, cầu nguyện và cảm ơn gửi tới các y bác sỹ: “Dành cho những con người đẹp đẽ”, “Cảm ơn vì đã ở đây lúc này!”
Hôm thứ 4 vừa rồi, ngày 1/4, anh Phong nấu bún bò lần thứ hai, tặng 100 suất cho hai bệnh viện khác.
Mới đây nhất, anh nhận được lá thư đề nghị giúp đỡ từ một y tá ở bệnh viện Belledonne. Trong thư có đoạn: “Người bạn thân nhất của tôi, cũng là một y tá đã bị nhiễm COVID-19 trong quá trình làm việc, hiện đang phải nhập viện trong khoa phổi. Sau khi trải qua quá trình hồi sức, cô ấy đã khỏe hơn rất nhiều và một trong những yêu cầu đầu tiên của cô là khao khát khủng khiếp được ăn món bò bún của bạn.
Tôi đã hứa với cô ấy sẽ tặng cô ấy và tôi không muốn phá vỡ lời hứa của mình. Cảm ơn bạn rất nhiều.”
Đó là lý do mà ngày 6/4, anh Phong lại vào bếp. “Và mình sẽ làm với tất cả lòng biết ơn và yêu thương”, anh Phong thổ lộ.
Một hành động tốt sẽ tạo ra những việc tốt khác
Người Pháp có câu: “Une bonne action en entraine une autre” (Một hành động tốt sẽ tạo ra những việc tốt khác). Anh Phan Việt Phong nói anh rất tin vào điều này.
Bằng chứng là, ngay khi biết tin nhà hàng của anh Phong tham gia nấu ăn tiếp sức cho các y bác sỹ chống dịch COVID-19, nhiều khách hàng và bạn bè đã nhắn tin cho anh xin được chung tay đóng góp.
Người bày tỏ muốn gửi tiền, người trực tiếp đến bếp hỗ trợ, người gửi cho anh khẩu trang để vào viện an toàn hơn.
Một đối tác chuyên cung cấp rau củ mang thực phẩm đến cho anh Phong mà nhất quyết không lấy tiền với lý do: “Đây là điều bình thường ai cũng làm vào lúc này. Tôi mà tính tiền cậu thì tôi là đứa chẳng ra gì”. Dù trước đó ít ngày, người đàn ông này phải đổ bỏ cả vài chục ngàn Euro tiền rau củ vào thùng rác vì các nhà hàng bị đóng cửa đột ngột, không có nơi tiêu thụ.
Cảm động hơn, một nhân viên nhắn tin cho anh Phong xin không nhận lương cho đến hết đợt nghỉ dịch vì muốn chia sẻ khó khăn cùng Obobun. Anh Phong bảo: “Mình có niềm tin mạnh mẽ rằng: Khi mình thực sự hết lòng với ai đó, họ sẽ không quay lưng lại với mình lúc khó khăn. Và đây là thời điểm để mình trải nghiệm những sự ấm áp đó. Có khách hàng, có nhân viên ủng hộ, mình không sợ nếu phải làm lại từ đầu”.
Cũng bởi không sợ nếu phải làm lại từ đầu sau những hệ lụy mà đại dịch COVID-19 toàn cầu này gây ra, anh Phong và những người bạn làm nhà hàng ở thành phố Grenoble vẫn đang tích cực dành quỹ thời gian rảnh rỗi và tài lực còn cầm cự được của mình để chia sẻ, tiếp sức cho các y bác sỹ, những người chiến sỹ blouse trắng ở tuyến đầu chống dịch.
Anh Phong cho hay, việc trở lại bếp trong bối cảnh phần lớn các nhà hàng phải đóng cửa có ý nghĩa tương trợ rất lớn. Một mặt giúp các y bác sỹ giải quyết vấn đề ăn uống, đảm bảo sức khỏe để làm việc, một mặt hỗ trợ phần nào những người nông dân, các nhà phân phối nông sản đang thiếu nơi tiêu thụ.
Những suất ăn kèm theo lời cổ vũ, tri ân được trao đi, những dòng chữ cảm tạ được gửi lại. “Bạn không thể tưởng tượng được niềm hạnh phúc mà bạn mang lại cho chúng tôi trưa nay!” – lời nhắn anh Phong nhận được kèm hình ảnh tô bún bò anh nấu được vị bác sỹ nào đó đăng tải lên mạng xã hội. Gần 20 năm sống tại Pháp, anh Phong tâm sự, chưa bao giờ anh hạnh phúc đến thế khi cảm nhận sâu sắc tình người ấm áp giữa lúc khó khăn. Hay như anh viết trên trang cá nhân, đó chính là “mùa xuân trong mùa dịch”
Fri, Apr 10 at 11:23 AM
Subject: Về dịch bệnh thời vua Gia Long và cái
chết của thi hào Nguyễn Du -
Về
dịch bệnh thời vua Gia Long và cái chết của thi hào Nguyễn Du
Tranh dân gian Việt
Nam trong sách của Henri Oger, Pháp, 1909
Thời
điểm đầu thế kỷ 19 có nhiều tai họa tương tự như hiện nay. Dịch bệnh bùng
phát ra sao, ảnh hưởng gì trong quá khứ, tác động ra sao đến dòng lịch sử mà
chúng ta đang kế thừa? Âu cũng là một dịp để nhìn lại.
Nước
Việt của vua Gia Long đã nghi nhận thiệt hại có tới 206.835 ca tử vong vì
dịch bệnh. Để khắc phục hậu quả, triều đình Huế đã xuất công quỹ 730.000 quan
tiền để phát chẩn, mai táng.
Dân
số Việt Nam vào lúc đó có khoảng 10 triệu, tính ra tổng số thiệt hại nhân
mạng là 4%, một con số chóng mặt, ngay cả với dân số 90 triệu như bây giờ.
Song
hiện tại chiúng ta có rất ít tư liệu về dịch bệnh thế kỷ trước.
Đại
Nam thục lục chép sơ lược :
Giáp
tuất, Gia Long năm thứ 13 [1814]
Quảng Đức có dịch. Sai dinh thần lập sở dưỡng tế ở Thế Lại
(tên xã) cho người ốm ở, nhà nước cấp cho tiền gạo thuốc thang. Người chết thì
cho tiền và vải để chôn (tiền 1 quan, vải 10 thước).
Định lệ thuế bách công. Mỗi năm mỗi người nộp 1 quan 5 tiền, vải
trắng 2 tấm. Người nào ứng dịch ở Kinh thì miễn.
Năm
này, vợ vua Gia Long là"hoàng hậu Tống thị băng, thọ 54 tuổi."Song
sử không nghi rõ chết vì nguyên nhân gì.
Người Âu tại Việt Nam
thế kỷ 19
Ất
hợi, Gia Long năm thứ 14 [1815] có hiện tượng người chết vô gia cư, người ốm
bị xua đuổi. Hiện tượng này có phải tương tự như hiện nay, dân các vùng dịch
sợ hãi chạy khỏi các ổ dịch và bị dân các vùng khác xua đuổi?
Vua
Gia Long đã ra dụ rằng: "Nuôi dân như nuôi con là việc đầu của
vương giả phát chính thi nhân. Trẫm thường lấy lòng thương người mà làm chính
sách thương người, mong xa gần đều thông đức hóa, phong tục trở nên thuần hậu.
Gần đây nghe có người đau ốm giữa đường, dân sở tại đã không nhận nuôi lại còn
ruồng đuổi, chẳng chút lòng thương xót giúp nhau, phong tục ấy rất là bạc
bẽo. Từ nay quân dân đi đường có người đau ốm thì chủ quản ở làng xóm đều
phải tùy tiện bảo dưỡng, không được ruồng đuổi, mỗi ngày nuôi dưỡng bao nhiêu,
nhà nước trả tiền, chết thì cấp tiền chôn cất, để cho kẻ còn người mất đều
được nhờ ơn, không một ai phải bơ vơ thất sở. (Cấp tiền nuôi dân và quân mỗi
ngày 30 đồng; cấp tiền chôn quân 3 quan, dân 1 quan). "
Triều
đình phải lập bệnh viện, nhà dưỡng tế, quan trấn thủ kinh thànhphó tướng
quân Chấn Võ là Trần Văn Tín chết, song không phải tại trận tiền mà ở kinh
thành, có phải tử vong vì liên quan nạn dịch?
Ngày
nay, có các ý kiến lo ngại dịch Covid-19 kéo dài sẽ khiến kinh tế nhiều nước bị
suy thoái, thất nghiệp cao, căng thẳng xã hội dẫn tới xung đột, bạo loạn.
Năm
đó, ở Việt Nam, nạn cướp bóc, nổi dậy xuất hiện ở nhiều nơi:
“Thổ
phỉ Cao Bằng là Nông Văn Nho hợp đảng sang ăn cướp châu Quy Thuận nước Thanh.
Thanh Hoa giặc nổi, cướp bóc các hạt Vĩnh Lộc, Yên Địn. Thổ phỉ ở Thái
Nguyên đánh cướp Võ Nhai.
Hạ lệnh cho các phủ lỵ ở Bắc Thành đều chiếu theo số binh
mà trữ hai tháng lương để chi dùng khi có việc.”
Dịch từ Ấn Độ sang
Tôi
tìm lại các sách sử của Pháp thấy họ nhắc tới đại dịch lúc đó gọi là "Typhus
Amaril", vào năm 1816 đã càn quét Ấn Độ.
Vua
Gia Long mất ngày 2/3/1820, thọ 58 tuổi. Xuất thân võ tướng, nếm mật nằm gai,
môi trường rèn luyện cơ thể dẻo dai, thường thấy ở hiện tượng các tướng lĩnh
đều rất thọ.
Vậy
cái chết của vua Gia Long trùng vào thời điểm này có phải vì dịch bệnh? Đây là
một nghi vấn chúng ta cần xem xét.
Thi
hào Nguyễn Du cũng ra đi vào năm 1820, khi mới chỉ 54 tuổi.
Vị
vua mới đã có các chính sách cứu trợ, hoãn bắt lính, khoan sức dân.
Đại
Nam Thực lục ghi lại Dụ của vua Minh Mạng:
"Gần
đây lệ khí lan tràn từ Gia Định trở ra đến Quảng Bình nhiều người ốm chết,
trẫm nghe thấy rất lấy làm thương. Phàm lính là để giữ nước, vẫn không thể
thiếu được, mà đạo nuôi dân cũng nên rộng rãi. Vậy thông dụ cho ở Kinh và các
thành dinh trấn phàm việc sung điền binh đinh trốn và chết đều hoãn
lại, đợi sau khi lệ khí yên rồi sẽ bắt cũng chưa muộn."
"Hữu
Tham tri Lễ bộ là Nguyễn Du chết. Du là người Nghệ An rộng học giỏi thơ, càng
giỏi về quốc ngữ. Đến bây giờ có mệnh sai sang nước Thanh, chưa đi thì chết.
Vua thương tiếc, cho 20 lạng bạc, 1 cây gấm Tống. Khi đưa tang về lại cho thêm
300 quan tiền. "
Các
bác sĩ Pháp vào đầu thế kỷ 19, là Pierre Lefort, Jean Guyon, Nicolas-Pierre
Gilbert, Antoine Dalmas, từ năm 1818 đã tìm kiếm nguồn gốc của căn bệnh này,
sau đó được gọi là "bệnh Siam" (bệnh sốt Thái lan).
Đông
Dương bị rất nặng sốt xuất huyết, người bệnh nôn ra máu đen, mà còn bệnh sốt
vàng da, có thể là thêm bệnh viêm gan siêu vi trùng, hay chỉ là một?
Ảnh ông Hứa Xán Hoàng,
nhà sưu tập sách cổ Việt Nam hiện sống ở Đài Loan
Dịch
Typhus Amaril xuất hiện từ năm 1648 ở Yucatan (Mexico), được đề cập dưới thuật
ngữ nôn mửa (nôn ra máu - đen - hoặc xuất huyết).
"Sốt
vàng da" đã chặn quốc tiến viễn chinh của Pháp qua qua kênh đào Panama
(từ 1881 -1889, đã có hơn 22.000 công nhân xây dựng ở đây thiệt mạng.
Tội
ác của "bệnh Siam", "Typhus Amaril" rất nặng.
1793,
ở Philadelphia, khoảng 5.000 người chết, bằng 10% dân số.
1805,
1/3 dân số Gibraltar chết.
1821,
tại Barcelona, 20.000 người chết theo một số ước tính.
1878,
ở Mississippi 13.000 người chết.
Cần
lưu ý là mặc dù đã có vaccine, dịch này đến nay vẫn hoành hành.
Dịch
tễ gia Max Theiler nhận giải Nobel 1951 nhờ tìm ra vaccine chống 'sốt vàng da”
(yello fever), song các năm1960-1962, tại Ethiopia, đại dịch sốt vàng da đã làm
30.000 người chết.
Đại dịch virus corona
khi nào mới hết?
Năm
1965, tại Sénégal có hàng trăm trường hợp tử vong. Năm 2010 chỉ riêng châu Phi
và Nam Mỹ có tới 60 000 người chết.
Trước
một chuyến đi làm việc tại châu Phi, tôi phải tiêm 300 euro vaccine chích
ngừa trước khi rời Paris vì thời nay dịch bệnh vẫn còn bên đó.
Sử
chỉ viết dịch từ Ấn Độ sang Hà Tiên rồi lây lan ngược lên phía Bắc của vương
quốc của vua Gia Long thời ấy.
Ai
là những 'tác nhân' đem dịch tới? Chắc chắn là bằng đường biển - như hàng
không, tàu cruise ship ngày nay - nhưng có phải là những quân nhân người Âu
từng phục vụ vua Gia Long?
Cần ghi lại các câu chuyện 'thời đại'
Nhân
đây, tôi muốn kể về một người Đài Loan có tâm với văn hóa Việt Nam để bổ sung
thêm một nguồn tư liệu nữa về dịch bệnh và để nói rằng vào những những thời
điểm đất trời chuyển mình thế này, người ta cần sống với giá trị gì.
Câu
chuyện trở lại với anh Hứa Xán Hoàng (anh Cao) trong bài tôi đã đăng trên trang
BBC News Tiếng Việt về “hình ảnh rồng Lạc Long Quân”.
Anh
Cao có những trang sách chép về dịch bệnh thế kỷ 19, sưu tầm những bài thuốc,
những tục lệ, bùa chú, lễ khấn cầu dân gian Việt Nam thường làm mỗi khi có
dịch.
Chúng
ta hiện rất thiếu những tư liệu nói về những sự việc kể trên.
Thiết
nghĩ nhân loại nói chung học được từ những sự vấp ngã nhiều hơn từ tiếng kèn
khải hoàn, băng cờ chiến thắng, đỉnh cao sáng rực, nên việc xử lý những gì bài
học của tiền nhân là trách nhiệm lương tâm.
Năm
1992, anh Hứa Xán Hoàng, thương nhân Đài Loan này sang Việt Nam ôm mộng làm
giàu nhưng rồi “giác ngộ” về văn hóa, lịch sử Việt và bỏ công sưu tầm.
Đến
nay anh sở hữu một khối lượng không nhỏ sắc phong, chỉ dụ, văn bản gồm đủ các
dấu triện: Mạnh Đức chi bảo, Chế cáo chi bảo,Thảo tội an dân chi bảo, Sắc
chinh vạn dân chi bảo, Quốc gia tín bảo, Thủ tín thiên hạ văn vũ quyền
hành…nghĩa là đủ thứ chuyện từ thăng thưởng các hoàng thân, đại thần từ tước
công hầu trở lên, thăng thụ từ tước hầu trở xuống, sai binh khiển tướng, răn
dạy thần dân…
Một
phần câu chuyện về đại dịch thời Gia Long tôi kể trên là có được từ cảm hứng
khi gặp anh.
Anh
Cao trao đổi với tôi:
"Khi
mới đến Việt Nam, tôi như bị một dạng trầm cảm, vì vừa làm ăn thua lỗ ở
Đài Loan. Tôi thường ghé chùa Giác Lâm trên đường Lạc Long Quân, có cây bồ đề
tuổi đời ba, bốn trăm năm, gốc cây phải mấy người ôm mới trọn. Trong chùa có
hai kệ sách để Kinh Phật cổ, tôi thường lấy ra đọc.
Tôi thích ngôi chùa vì đến đó cảm
thấy được tĩnh lặng và từ đây, tôi lĩnh ngộ ra được đạo lý.
Mấy hôm nayanh nhà báo có nhắc về chữ Tâm,
làm gì cũng phải bằng trái tim của mình.
Nhưng Tâm thì ở đâu? Tim là cái gì?
Những người bình thường nghĩ rằng là, tâm chỉ cần nghĩ thôi.
Thật ra không phải là như thế. Nếu bạn chỉ nghĩ thôi, bạn không
biết nói ra thành lời, bạn không làm, bạn không hành động thì trái tim cũng như
không có. Như vậy là nếu có tâm, cái nơi gần tâm nhất là phải nghĩ, phải tư duy
và phải biết biểu đạt và phải làm.
Tôi là một người sưu tập, tôi đã làm, tôi cũng đã nghĩ và
tôi cũng biết nói ra để cho bạn nghe đó là cách tôi dùng tâm chăm chỉ.
Ngôi chùa Giác Lâm đã ảnh hưởng lớn nhất đến tôi chính
ở điểm này.
Trong chùa có hai câu đối. Câu đôi bên trái có một chữ chân
như chân thật (左丿為真). Câu đôi bên
phải có một chữ chính như chân chính (右\為正).
Chữ chân và chữ chính này, tôi không hiểu ý nghĩa là
gì.Tôi đã đọc rất nhiều lần nhưng mà không đoán ra, (Tả丿-vi chân, Hữu\-vi
chính).
Sau đó có một hôm, tôi nghĩ ra, đôi chữ này có ý nghĩa như
thế nào.
Hai nét phải và bên trái của
câu đối (丿\), ghép lại thành
chữ ‘人 -Nhân. Vậy làm người cần có hai
điều, thứ nhất là’ Thật’, thứ hai là ‘Chính’.
Chính người Việt Nam dạy tôi, làm người là phải thật và phải
chính. Anh Phong có hỏi tôi làm sao có duyên với Việt Nam thì chính từ chùa
này, cũng chính từ trái tim tôi ".
Xem
ảnh anh Cao đi giảng kinh nghiệm điền dã về Việt Nam tại nhiều trường Đại Học
Đài Loan, Trường Trung Sơn, Trung Quốc, hoặc hợp tác khai thác những thư tịch
cổ, sách thuốc Việt Nam với các giáo sư Nhật, Mỹ, Hàn quốc, tôi thấy buồn.
Ông
Nguyễn Tuấn Cương, Viện trưởng Viện Hán Nôm Việt đánh giá:
" Sưu tầm của ông Hứa Xán Hoàng vượt xa tất
cả những tài liệu có trong thư viện Yenching của Đại học Harvard, Học viện Viễn
Đông của Pháp, Toyo Bunko của Nhật, Đại học Leiden của Hà Lan cộng lại."
Chính
phủ Việt Nam có nên tặng Hứa Xán Hoàng một chiếc huy chương Lao động cho 20
năm đẹp nhất cuộc đời ông đã âm thầm hy sinh cho chúng ta?
Thời
gian, giặc giã, con người, thành kiến và dốt nát đã triệt phá gần hết kho
tàng văn hóa của tiền nhân, mà ngay thời cận đại chúng ta cũng đã mất nhiều.
Việt
Nam 200 trăm năm trước tưởng chừng là một ốc đảo thanh bình, cuộc nội chiến
Nguyễn –Tây Sơn đang dần dần lành vết thương, cũng không thoát được cuộc lưỡi
hái của thần chết, dịch bệnh.
Chiến
tranh, bệnh dịch luôn là một phần của trào lưu quốc tế, liên kết Ấn Độ,
Trung Hoa, Pháp, Việt Nam với cả những hòn đảo xa xôi giữa đại dương như vùng
biển Caribbean.
Ngày
nay toàn cầu hóa làm dịch đi nhanh hơn, chúng ta đang tập trung tuyên truyền
'thành tích’ ghi điểm cho quan chức, rồi nhà nhà 'thi đua từ thiện', mà quên
phần mất mát, đau thương?
Nguyễn
Du ra đi để lại câu giã biệt “Ba trăm năm nữa ai người khóc Tố Như?“
Câu
chuyện anh Hứa Xán Hoàng sưu tầm sách, thư tịch cổ Việt Nam trong lặng lẽ
cũng như vậy.
Ngày
mai, ai là người khóc cho chúng ta?
Albert
Camus viết ‘Dịch hạch’, tác phẩm ghi lại một thời đen tối của châu Âu giữa thế
kỷ 20, giờ đây có ai ở Việt Nam cầm bút để ghi lại nỗi đau nhân loại ngày hôm
nay?
Tôi
chỉ hỏi, các bạn tìm câu trả lời.
Bài viết thể hiện quan điểm của ông Phạm Cao Phong, nhà báo tự
do tại Paris, Pháp.
***
Từ thập niên 1940s, những học giả của Đài Loan
và Trung hoa lục địa bắt tay nhau nghiên cứu mọi phương thức để tìm
một hệ thống chứng cứ pháp lý ngỏ hầu tạo ra những bằng chứng giả
mạo từ cổ sử để chiếm biển đảo của Việt Nam. Ông Hứa Xán Hoàng đang
tìm những tư liệu cổ của Việt Nam để làm gì? Sao người Việt Nam có
thể ngây thơ đến như thế! Ý thức "An Ninh Lảnh Thổ" ở đâu?
***
No comments:
Post a Comment