Sunday, February 9, 2020

20200209 Bản Đồ Cập Nhật Mặt Trận Thượng Đức

20200209 Bản Đồ Cập Nhật Mặt Trận Thượng Đức

***
Tài liệu được cập nhật với những bản đồ không ảnh cùng hai bản đồ hành quân của Chi Khu Thượng Đức cùng Đại Lộc. Ngoài ra còn đính kèm theo những đường nối kết với bản đồ hành quân toàn miền Nam trước 1975.
***

Bản đồ VN từng khu vực

http://legacy.lib.utexas.edu/maps/topo/vietnam/vietnam_index.html   

Địa danh, căn cứ, tọa độ.

https://thebattleofkontum.com/extras/RVN.pdf                                    

Ray's Map Room. Vietnam Areas of Operation. Topographic Digital Map Images

http://www.rjsmith.com/topo_map.html#borderbattles1     

Tri-Border Area Map

http://www.rjsmith.com/tri-border-area-hcmt.html

World Topographic Maps

http://legacy.lib.utexas.edu/maps/topo/

Vietnam North South Topo map

http://legacy.lib.utexas.edu/maps/topo/vietnam/


20200124 Mặt Trận Thượng Đức

Wep TOAN LANH THO

Dinh 1062-3484ft
15°54'40.06"N 107°58'46.45"E
1235m=4052ft
15°55'7.86"N 107°59'15.44"E

TRẬN THƯỜNG ĐỨC - CUỘC THƯ HÙNG NAM-BẮC CUỐI CÙNG
Vann Phan
USSFThuongDucCamp
 15°50'24.00"N 107°55'51.60"E
SF Thuong Duc 15.849879 107.938852 ZC152540 (6540-1) aka Hill 52. FOB Thuong Duc. 5th SF. At or near AF. Also 149533.
FB Thuong Duc 15.841333 107.931072 ZC143532 (6540-1) Thuong Duc Base Camp.
15°50'28.80"N 107°55'51.86"E 
20200124 MTTD 01
Ghi chú: mặt đông của Đồi 1062 là đồng bằng với các sông Thu bồn & Vu Gia, có "Đồi 52m" nằm án ngữ cửa vào các làng Hà Nha 3 & 4. Đồi 52 là chốt của địch quân CSBV với chiến xa yểm trợ.

I. Dẫn nhập

Mặc dù trận đánh tại Thường Ðức (từ ngày 15 tháng Tám đến ngày 8 tháng Mười một, năm 1974), cũng như trận Long Khánh hồi tháng Tư, năm 1975, không phải là trận đánh sau hết trong Chiến Tranh Việt Nam, nhưng đây phải được coi là cuộc đọ sức cuối cùng trong số hằng trăm, hằng nghìn trận thư hùng lớn, nhỏ của quân đội hai miền Nam-Bắc, một trận Ðiện Biên Phủ khác trên chiến trường Việt Nam mà kẻ chiến thắng là Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa (QLVNCH). Có nhiều lý do dẫn tới nhận định trên.

Lý do thứ nhất là mức độ dữ dội của trận đánh tại Thường Ðức khi chưa bao giờ có đông đến như thế các lực lượng tham chiến và hỏa lực tập trung của cả hai bên trên một chiến trường nhỏ hẹp chỉ gồm có ngọn Ðồi 1062 mét và các đồi phụ [xem bản đồ hành quân trên hình nền] chung quanh với cao điểm trận đánh kéo dài chưa đầy một tháng.
 20200124 MTTD 02
TOAN LANH THO WEB
Lý do thứ hai là trận đánh này, dù mức độ ác liệt chỉ thua sút có trận Cổ Thành Quảng Trị và trận An Lộc, lại không được nhiều người biết đến do địa thế hẻo lánh của vùng giao tranh (giáp giới với vùng Hạ Lào) và do tình hình chính trị vào những ngày cuối của cuộc Chiến Tranh Việt Nam quá sôi động khiến báo chí Tây phương, vốn rất ồn ào, không đưa tin đúng mức vì họ không kịp hiểu hết tầm mức quan trọng của trận đánh mang ý nghĩa của một “cuộc thăm dò khả năng chiến đấu một mình” của quân đội miền Nam Việt Nam chống lại các lực lượng cộng sản sau khi quân chiến đấu Hoa Kỳ đã rút về nước.

Lý do thứ ba là số lượng cao của các lực lượng tinh nhuệ tham chiến: Quân Ðội Nhân Dân (QĐND) cộng sản Bắc Việt (CSBV) có Sư Ðoàn 304 Ðiện Biên (SĐ304ĐB) cùng Sư Ðoàn 324B (SĐ324B) và QLVNCH có Sư Ðoàn Nhảy Dù (SĐND).

Lý do thứ tư là cán cân thăng bằng về hỏa lực và nhân sự giữa đôi bên coi như đã được tái lập sau khi các lực lượng chiến đấu của Hoa Kỳ đã thực sự rút lui khỏi chiến trường, đem theo luôn sức yểm trợ mạnh mẽ của máy bay oanh tạc và hải pháo của Không Quân, Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ, trong khi, về mặt súng nặng, quân Bắc Việt đã đưa vào chiến trường một số trọng pháo tân tiến chưa thấy dùng trong Mùa Hè Ðỏ Lửa cách đó hơn hai năm. (Yếu tố này được đề cập tới để các nhà viết quân sử không còn lý do nào để bảo rằng QLVNCH có ưu thế về hỏa lực trong mọi trận đánh so với QĐND CSBV.)

Lý do sau cùng là lòng quyết chiến, quyết thắng của cả đôi bên trong trận đánh khi SĐ304ĐB, sau khi đã chiếm được quận lỵ Thường Ðức và ngọn Ðồi 1062, một cao điểm chiến lược cực kỳ hung hiểm, chính thức thách đấu với SĐND để phân định cao thấp trong một trận đánh mà từ thời điểm cho tới chiến trường đều do họ chọn lựa. Một số tài liệu về trận đánh này cho biết chính cộng quân đã dùng giàn thun bắn thư rơi khiêu chiến, “thách ‘Ngụy’ Dù lên đánh.” Phải biết rằng phe cộng sản vẫn hết sức ấm ức khi đành chấp nhận thảm bại trong trận chiến Cổ Thành Quảng Trị hồi Mùa Hè năm 1972 sau khi bị các lực lượng Thủy Quân Lục Chiến (TQLC) và Nhảy Dù (ND) của QLVNCH, có sự yểm trợ của hỏa lực hùng hậu của Hải Quân, Thủy Quân Lục Chiến và Không Quân Hoa Kỳ, đánh cho tan tác, để rồi các lực lượng “Bộ đội Cụ Hồ” tinh nhuệ dưới quyền Tướng Võ Nguyên Giáp tham chiến đành phải rút lui “không còn manh giáp.” 
(1)

Với các lý do được kể ra ở trên, chiến thắng của các lực lượng ND trước quân CS phải được coi là hết sức oanh liệt và dứt khoát. Sau gần ba tháng trời, trận đánh kết thúc với việc các lực lượng ND của QLVNCH - dưới quyền chỉ huy tổng quát của các tướng Ngô Quang Trưởng và Lê Quang Lưỡng - tiêu diệt gần như toàn bộ các lực lượng tham chiến của CSBV bên trong và chung quanh ngọn đồi chiến lược 1062, khẳng định trước các nhà viết quân sử thế giới tính ưu việt của QLVNCH so với QĐND CSBV. 
(2)

Bài viết này được thực hiện, phần lớn, dựa trên tài liệu nhan đề “
33 Năm Nhớ Về Mặt Trận Thường Ðức” của Ðại úy Võ Trung Tín và Ðại úy Nguyễn Hữu Viên, cả hai đều là sĩ quan chỉ huy ND, và đã được phổ biến rộng rãi trên mạng lưới điện toán từ tháng Mười một, năm 2008.

II. Bối cảnh chiến trận

Trong phần nhận định tổng quát về bối cảnh cuộc chiến, các tác giả viết:

Sau khi Hiệp Ðịnh Paris được ký kết vào cuối Tháng Giêng, 1973, tình hình chiến cuộc Việt Nam tạm lắng dịu.... Vào những tháng cuối năm 1974, sau khi trao đổi tù binh với Hoa Kỳ xong xuôi, CSBV không ngần ngại bắt đầu vi phạm Hiệp Ðịnh Ba Lê để thực hiện ý đồ xâm lăng thôn tính miền Nam bằng võ lực.... Song song với việc CSBV mở mặt trận lớn đầu tiên tại Vùng 1 Chiến Thuật với ý đồ cầm chân các đơn vị tổng trừ bị của QLVNCH đồng thời ào ạt di chuyển bộ đội trên Ðường Mòn Hồ Chí Minh vào các Quân Khu 2 và 3, hai SĐ304 và SĐ324B BV, cùng các trung đoàn pháo, chiến xa bất thần đánh chiếm quận Thường Ðức thuộc tỉnh Quảng Nam là một điểm chiến lược nhờ địa thế núi rừng hiểm trở....”
20200124 MTTD 03
Ðịa hình Thường Ðức rất hiểm yếu, ba bề là núi cao, có nhiều dốc dựng đứng. Phía Ðông bằng phẳng, từ quận Ðiện Bàn trên giao điểm Quốc Lộ 1, Liên Tỉnh Lộ 4 chạy dọc theo Sông Vu Gia dẫn vào Thường Ðức nằm ngay ngã tư Liên Tỉnh Lộ 4 và Quốc Lộ 14 và cũng là nơi hợp lưu của hai con Sông Côn và Sông Vu Gia nước sâu, chạy dài từ Tây sang Ðông. Chính phủ VNCH cho thành lập quận này nhằm cắt đứt con đường 14, không cho cộng quân sử dụng để di chuyển vào Nam...”

Nói đến các động lực dẫn đến việc CSBV xua quân lấn chiếm Chi Khu Thường Ðức và việc Trung tướng Ngô Quang Trưởng, Tư Lệnh Quân Ðoàn 1 Vùng I Chiến Thuật, giao cho SĐND trọng trách tái chiếm quận này, các tác giả viết:

Về mặt chiến lược, Thường Ðức là một vị trí quan trọng xuất phát các cuộc hành quân trinh sát [của các lực lượng VNCH], khống chế con đường tiếp liệu Trường Sơn Ðông mà CSBV vừa mới khai dựng sau ngày ký hiệp định 27 tháng Giêng 1973. Từ phía Bắc, quân dụng và chiến cụ theo đường mòn Hồ Chí Minh đưa từ A Lưới đến A-Shau qua Trào đến Bến Giàng nằm trên Liên Tỉnh Lộ 4 cách Thường Ðức không xa. Tại đây quân CSBV có những kho lẫm tồn trữ quân dụng tiếp tế cho mặt trận Quân Khu Năm.

Về chính trị, với việc chiếm đóng Thường Ðức, Hà Nội có thể đánh giá được phản ứng của Hoa Kỳ và khả năng viện trợ quân sự cho Sài Gòn. Về quân sự, Hà Nội có thể đánh giá khả năng phản kích, cơ động và hỏa lực yểm trợ chủ lực VNCH ở Quân Khu 1, đặc biệt là các lực lượng tổng trừ bị cơ động chiến lược (Nhảy Dù). “Ðối với VNCH, trận chiến Thường Ðức đánh dấu việc vi phạm ngưng bắn của CSBV đã đến một mức độ nghiêm trọng mới. Thường Ðức trở thành quận lỵ đầu tiên của VNCH rơi vào tay CS sau ngày ngưng bắn. Đại Lộc và Ðà Nẵng [nơi đặt bản doanh của Bộ Tư Lệnh Quân Ðoàn 1, Vùng 1 Chiến Thuật] sẽ bị đe dọa nghiêm trọng từ hướng Tây chỉ cách thung lũng sông Vu Gia
.”

Các tác giả liệt kê lực lượng địch và bạn tham chiến như sau:

Lực lượng địch tham chiến gồm có:

Sư Ðoàn 324B gồm các Trung Ðoàn 29, Trung Ðoàn 6 và Trung Ðoàn 803 di chuyển từ phía Tây tỉnh Quảng Trị xuống tỉnh Quảng Nam.
20200124 MTTD 04
Sư Ðoàn 304 Ðiện Biên, Tư lệnh là Trương Công Phê, chính ủy là Trần Bình chỉ huy trực tiếp trận chiến, gồm 3 trung đoàn 66, 24, và 36 vừa tham gia trận đánh chiếm căn cứ Dak Pek ở phía Bắc tỉnh Kontum vào giữa Tháng Năm đã bí mật di chuyển vào khu vực Thường Ðức. 
20200124 MTTD 05

Trung Ðoàn 31 thuộc Sư Ðoàn 2 CSBV tăng viện vào lúc cuối trận chiến:

2 Tiểu đoàn bộ đội địa phương Quảng-Ðà;

1 Trung đoàn Pháo và Trung đoàn Chiến Xa....
(Các tác giả cũng ghi nhận rằng, về mặt súng nặng, các lực lượng CSBV đã đưa vào sử dụng loại súng cối 160 ly có sức công phá lớn, ngoài các loại vũ khí nặng khác mà họ từng sử dụng trong trận chiến như hỏa tiễn 122 ly, sơn pháo 130 ly, pháo 105 ly, pháo 85 ly, cối 82 ly và cối 61 ly.)

Lực lượng bạn:

Tiểu Ðoàn 79 Biệt Ðộng Quân Biên Phòng;

2 Đại đội Ðịa Phương Quân;

1 Đại đội Cảnh Sát Dã Chiến;

1 Trung đội Viễn Thám;

16 Trung đội Nghĩa Quân;

Lữ Ðoàn 1 Nhảy Dù do Trung tá Nguyễn Văn Ðỉnh làm Lữ Ðoàn Trưởng gồm 3 Tiểu Ðoàn 1, 8, 9 Nhảy Dù và Tiểu Ðoàn 1 Pháo Binh Nhảy Dù;

Lữ Ðoàn 3 Nhảy Dù do Trung tá Lê Văn Phát làm Lữ Ðoàn Trưởng gồm 3 Tiểu Ðoàn 2, 3, 6 Nhảy Dù và Tiểu Ðoàn 2 Pháo Binh Nhảy Dù.

Một số diễn tiến đáng chú ý trong trận Thường Ðức

Về diễn tiến các cuộc giao tranh vô cùng ác liệt trong trận Thường Ðức, nhất là trận đánh để tái chiếm Ðồi 1062 đã lọt vào tay cộng quân sau khi họ tràn ngập Chi Khu Thường Ðức ngày 7 Tháng Tám, năm 1974, xin trích dẫn một đoạn tiêu biểu trong bài viết của hai tác giả Võ Trung Tín và Nguyễn Hữu Viên:

Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù tấn công 1062: “TĐ1ND quyết định đột kích đêm và lợi dụng gió Ðông làm một trận hỏa công. Lực lượng xung kích gồm 2 Trung đội với Thiếu úy Lê Văn Bá chỉ huy một Trung đội thuộc Ðại Ðội 14 và Thiếu úy Phạm Thanh Quan chỉ huy một Trung đội của Ðại Ðội 11. Ðại Ðội 11ND làm thành phần trừ bị sẵn sàng tiếp ứng kịp thời cho lực lượng tấn công. Hỏa lực yểm trợ gồm súng cối 60 ly và 81 ly đã được chuẩn bị yếu tố tác xạ sẵn sàng.” “Sáu giờ chiều, ánh sáng mặt trời trong rừng già đã tắt hẳn. Hai Trung đội bắt đầu xuất phát. Thiếu úy Quang dẫn Trung đội đi bên trái, Trung đội Thiếu úy Bá bên phải. Họ giữ đội hình đi song song và cách nhau khoảng từ 30 đến 40 thước. Pháo binh 105 ly của ta vẫn đều đều bắn cắm chỉ trên mục tiêu để địch lo trốn trong hầm, không ngóc đầu lên quan sát quân ta đang di chuyển. Một giờ, hai giờ, rồi ba giờ trôi qua...”. “Bỗng nghe một loạt đạn nổ bên phải rồi im lặng. Pháo binh [ta] ngưng tác xạ, hai cánh quân vừa bắn vừa hô xung phong vang rền cả núi rừng hoang vu. Lửa bắt đầu cháy trên mục tiêu, nhiều nhất là bên cánh Thiếu úy Quang. Bộ Chỉ Huy TĐ1ND xin Pháo Binh chuyển tác xạ về hướng Tây để bắn chận quân địch. Tiếng của Quang vang trong máy:

- Chiếm được đỉnh rồi, đích thân! Hầm quá nhiều và kiên cố, làm toàn bằng cây to. Mấy đứa con đang bung rộng chờ cánh quân bên phải!

“Trời tối đen như mực, vẫn chưa liên lạc được Thiếu úy Bá. Mười lăm phút sau, Thiếu tá Quý đứng dưới mục tiêu C thấy trên D có từng cụm lửa lóe lên chen lẫn trận địa pháo bằng súng cối và sơn pháo 120 ly của địch.

Tiếng của Quang vang lên trong máy:

- Chúng pháo dữ dội quá, đích thân, nhưng hầm hố kiên cố, không sao!”

“Rồi hàng loạt tiếng đạn AK-47 kêu rít, tiếng Quang hét trong máy:

- Chúng nó phản công, đông lắm! Cho Pháo Binh bắn trên đầu tôi, tụi nó đông như kiến!

Mau lên! Pháo! Pháo mau lên!


Ban đêm tời tối, ÐÐ11ND trừ bị cho Quang và Bá đang ở lưng đồi yên ngựa. Trung đội Thiếu úy Bá thì không liên lạc được ngay từ loạt đạn đầu, sau này mới biết được là Bá và 4 binh sĩ đã hy sinh vì mìn Claymore... ngay từ lúc đó.

Thiếu tá Ngô Tùng Châu (Tiểu Ðoàn Trưởng) bảo Quý:

- Nếu thấy không được thì bảo Quang rút về, đừng hy sinh nhiều, ta sẽ tìm cách khác.”

“Nhưng Quang không nghe lệnh (hoặc không thể nghe lệnh!). Hai Trung đội đột kích của TĐ1ND đã gặp sự kháng cự phản công quá mãnh liệt, quân số địch rất đông. Từ đỉnh cao, khe núi, và các địa đạo trong rừng cây ùa ra như đàn ong vỡ tổ! Lính Nhảy Dù rỉa bắn không nghỉ tay. Trước khi gần hết đạn, Quang gọi Thiếu tá Quý phải kêu Pháo Binh bắn đạn nổ chụp ngay trên đầu thí quân, quyết liều sống chết với quân CSBV. Thiếu úy Quang đã tập trung đạn của các binh sĩ bị thương, bảo họ rút, còn Quang thì ở lại bắn tới hết đạn và anh dũng hy sinh trên mục tiêu D.... Các đạn pháo CVT đã sát hại 10 phần địch và 3 phần quân bạn. Xác địch và ta nằm ngổn ngang trên đỉnh Ðồi 1062. Trung đội của Thiếu úy Quang có 15 chiến sĩ anh dũng hy sinh
...”

Mức độ hy sinh không bờ bến của các chiến sĩ Nhảy Dù

Về những hy sinh to lớn của các chiến sĩ Nhảy Dù tại mặt trận Thường Ðức như sự hy sinh vừa kể của Thiếu úy Quang và 15 chiến sĩ thuộc Trung đội dưới quyền của vị sĩ quan này, các tác giả viết: “'Cái giá' để chiếm được Đồi 1062 thực sự là một cái giá rất cao, cao nhất của chiến trận mà các chiến sĩ Dù đã gặp phải từ trước tới nay. Năm Tiểu Đoàn Dù bị tổn thất nặng, nặng nhất là Tiểu Ðoàn 3 của Thiếu tá Võ Thanh Ðồng, quân số hao hụt gần 50 phần trăm.

***
Điều đáng ngạc nhiên là tại sao các đơn vị Dù không dùng hỏa công khi tất cả địa thế và chiến trường điều do CSBV chọn lựa, mà lại phải tiêu hao bấy nhiêu binh lực để tái chiếm lại cao điểm 1062 và 1235!

***

Trong phạm vi của bài viết ngày hôm nay, chỉ xin trích dẫn một vài đoạn tiêu biểu trong bài viết của hai tác giả đã được đề cập tới, nói lên những gai lửa của trận chiến cùng những hy sinh, gian khổ không bút mực nào tả xiết mà các chiến sĩ Nhảy Dù đã cống hiến cho dân chúng miền Nam Việt Nam, chỉ với một mục đích không hề lay chuyển của Sư Ðoàn bách chiến, bách thắng này là bảo vệ sự vẹn toàn lãnh thổ của miền Nam do trước cuộc tấn công xâm lược điên cuồng của CSBV, có sự yểm trợ tối đa của cộng sản Quốc Tế và sự đồng lõa, cố ý cũng có mà vô tình cũng có, của phần còn lại của thế giới hồi các thập niên 1950, 1960, và 1970 trong thế kỷ trước:

Trước khi gần hết đạn, Quang gọi Thiếu tá Quý phải kêu Pháo Binh bắn đạn nổ chụp ngay trên đầu thí quân, quyết liều sống chết với CSBV. Thiếu úy Quang đã tập trung đạn của các binh sĩ bị thương, bảo họ rút, còn Quang thì ở lại bắn tới hết đạn và anh dũng hy sinh trên mục tiêu D (đã trích dẫn).... Một quả lựu đạn đã rơi trúng nơi trú ẩn của Thiếu úy Ðoàn Tấn và Chuẩn úy Đến thuộc Ðại Ðội 81ND khiến hai anh bị thương vong. Lúc quả lựu đạn vừa rơi tới, Thiếu úy Tấn định nhào lại lấy thân mình che cho đồng đội, nhưng không kịp nữa.... Thiếu tá Vân nghe tiếng Ðại úy Ðàng hét trong máy xin pháo binh và phi cơ bắn lên đỉnh đồi, vì địch đã tràn ngập! Hai bên phải đánh cận chiến bằng lưỡi lê và lựu đạn, nhưng địch nhiều quá, cứ liều chết nhào tới tấn công. Ðại úy Ðàng và anh em trong đại đội cầm cự, xông xáo, tả xung, hữu đột, người nào trên mình cũng bị nhiều vết thương, áo ướt đầy máu. Ðàng nguyên là cận vệ của Trung tướng Nguyễn Viết Thanh. Bộ Chỉ Huy Tiểu Ðoàn gọi 3 phi tuần khu trục giội bom napalm xuống đốt cháy sườn đồi. Sau đó, từng đợt pháo binh bắn hỏa tập trợ chiến. Sau khi pháo dứt, những cán binh Bắc Việt lại tràn lên thấy Ðàng bị thương nặng còn ngất ngư vì trúng nhiều mảnh, anh dùng hơi tàn rút súng định tự sát, thì người anh bị ghim như lông nhím. Ðàng ngồi chết trân mà đôi mắt hãy còn trợn trừng không khuất phục. Ðại Ðội 34ND của Trung úy Thư, lên tiếp ứng thì gặp địch tràn tới đánh tơi bời thật hung hiểm vô cùng! Ðịch hô: “Hàng sống, chống chết,” nhưng Thư cứ hăng máu lấy AR-15 quạt và kêu pháo binh bắn đạn nổ chụp lên đầu để cùng chết chung với 5 phần địch 1 phần bạn. Một mình Tiểu Ðoàn 3 Nhảy Dù mà phải cầm cự với cả trung đoàn của SÐ304ÐB, địch cho các đơn vị thay phiên tấn công gần một ngày. Các sĩ quan dũng mãnh của Tiểu Ðoàn 3 Nhảy Dù như Ðại úy Phạm Văn Thư, Thiếu úy Tô Văn Nhị đã gọi pháo binh bắn lên đầu để cùng chết chung với hằng trăm xác địch...”.

Về con số các chiến sĩ Nhảy Dù QLVNCH đã hy sinh trong chiến dịch kéo dài gần ba tháng trời tại Thường Ðức, thiết tưởng cũng chỉ cần nêu tên một số các sĩ quan ưu tú Dù đã bỏ mình trong trận chiến này - thêm vào con số hằng trăm, hằng nghìn chiến sĩ QLVNCH thuộc nhiều quân, binh chủng đã bỏ mình trong trận đánh - cũng đủ thấy mức độ hy sinh to lớn của tập thể chiến sĩ QLVNCH trong cuộc chiến bảo vệ miền Nam tự do trước đây, theo đúng nghĩa của tinh thần thượng võ và khí phách “chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.” Qua bài viết của hai tác giả “35 Năm Nhớ về Mặt Trận Thường Ðức, “các sĩ quan Nhảy Dù sau đây đã bỏ mình ngay trên chiến trường: 
20200124 MTTD 06 
DANH SÁCH CÁC SĨ QUAN TIỂU ĐOÀN 1 NHẢY DÙ QLVNCH
ĐÃ HY SINH TẠI MẶT TRẬN THƯỜNG ĐỨC NĂM 1974
:

ĐẠI ĐỘI 11ND

Trung úy Nguyễn Thế Bằng (Đại đội phó)
Thiếu úy Phạm Thanh Quan (Trung đội trưởng Trung đội 2)
Thiếu úy Nguyễn Quang Tuyến (Trung đội trưởng Trung đội 1)

ĐẠI ĐỘI 12ND

Trung úy Khánh (Đại đội phó)

ĐẠI ĐỘI 14ND

Trung úy Khiêm (Đại đội phó)
Thiếu úy Lê Văn Bá (Trung đội trưởng)
Chuẩn úy Châu (Trung đội trưởng)
Thiếu úy Nguyễn Tường Loan (Loan Mắt Nhung) (Trung đội trưởng) 
20200124 MTTD 07

DANH SÁCH CÁC SĨ QUAN CỦA CÁC TIỂU ĐOÀN NHẢY DÙ QLVNCH KHÁC ĐÃ HY SINH TẠI MẶT TRẬN THƯỜNG ĐỨC NĂM 1974:

Thiếu úy Hoàng Văn Tiến
Thiếu úy Nghiêm Sĩ Thành
Thiếu úy Ðoàn Tấn
Chuẩn úy Ðến
Trung úy Vũ Ðức Tiềm
Ðại úy Ngụy Văn Ðàng
Trung úy Phạm Văn Thư
Thiếu úy Tô Văn Nhị
Chuẩn úy Bảo
Trung úy Thịnh
Thiếu úy Trần Ðại Thanh
Thiếu úy Lê Hải Bằng...

Một số sĩ quan khác có thể cũng đã tử trận trong chiến dịch tái chiếm Thường Ðức, mà vì lý do này hay lý do khác, đã không thấy được kể tên. Dĩ nhiên là con số hạ sĩ quan và binh sĩ Thiên Thần Mũ Ðỏ hy sinh trong trận này còn cao hơn nhiều so với số các sĩ quan tử trận.

III. Trận Thường Ðức ác liệt không thể tưởng

Sau hết, về cường độ các cuộc giao tranh và mức độ ác liệt của trận chiến Thường Ðức, hai tác giả đã đưa ra các nhận định sau đây trong bài viết của họ:

Ðỉnh 1062 là một nấm mồ tập thể khổng lồ, chôn không biết bao nhiêu sinh mạng của cả hai bên. Mỗi khi quân ta vừa chiếm được 1062, thì lập tức địch giội pháo, điên cuồng xông lên quyết chiếm lại cho bằng được. Cả hai bên mất đi, giành lại đỉnh 1062 nhiều lần. 'Cái giá' để chiếm được Ðồi 1062 thực sự là một cái giá rất cao, cao nhất của chiến trận mà các chiến sĩ Dù đã gặp phải từ trước tới nay. Năm tiểu đoàn Dù bị tổn thất nặng, nặng nhất là Tiểu Ðoàn 3 của Thiếu tá Võ Thanh Ðồng, quân số hao hụt gần 50 phần trăm (đã trích dẫn).... Gần một tháng quần thảo, ta và địch đều bị tổn thất nặng quanh đỉnh 1062. Chiếm xong lại mất, mất rồi thì chiếm lại bằng mọi giá. Vào giờ này, lực lượng địch bu quanh 1062 dày đặc như ruồi bu quanh viên kẹo. Cối 75 ly và sơn pháo của địch từ những cao độ phía Tây Bắc bắn từng nhịp 4 trái, và bộ đội Bắc Việt từ hướng đó đồng loạt tiến vào. Cộng quân dùng chiến thuật biển người, chẳng điều động, ẩn núp gì cả. Lính Nhảy Dù đồng đứng dậy khỏi giao thông hào bắn trả mãnh liệt. Súng bắn không cần nhắm. Lựu đạn ném không cần lấy đà. Hàng hàng, lớp lớp cộng quân rơi rụng...”

***
Nếu lực lượng Nhảy Dù dùng hỏa công từ chân các cao điểm 1062 và 1235 thì liệu quân CSBV có còn chổ để thoát thân hay khán cự!

***

Theo lời hai tác giả, tổn thất chung cuộc của ta và địch sau ba tháng giao tranh là như sau:

Từ khi khởi đầu chiến dịch Thường Ðức vào ngày 15 tháng Tám liên tục trong 3 tháng chiến đấu ác liệt quanh khu vực Ðồi 1062, các đơn vị Nhảy Dù đã thiệt hại đến 50 phần trăm quân số, với gần 500 chết và 2,000 bị thương. SĐND sử dụng luân phiên tổng cộng 7 tiểu đoàn trong chiến dịch này, và đến giữa tháng Mười một có đến 6 tiểu đoàn hoạt động trong khu vực Ðồi 1062. Ba trung đoàn CSBV (24, 29, 66) gần như bị xóa tên với 2,000 bộ đội chết và 5,000 bị thương. Cả hai bên đều kiệt sức sau một chiến dịch đẫm máu.” (Tài liệu: Col. William E. LeGro trong “Vietnam from Ceasefire to Capitulation”)



IV. Từ trận chiến Thường Ðức đến cuộc Chiến Tranh Việt Nam

Trận đánh Thường Ðức, trận đọ sức cuối cùng của quân đội hai miền Nam Bắc trong cuộc Chiến Tranh Việt Nam vừa qua, ngoài việc cho thấy tính ưu việt của QLVNCH trước QĐND CSBV, còn tiêu biểu cho những hy sinh không bờ bến của QLVNCH, bất kể họ là Nhảy Dù, Thủy Quân Lục Chiến, Biệt Ðộng Quân, Không Quân, Hải Quân, Bộ Binh, Ðịa Phương Quân hoặc Nghĩa Quân, qua cuộc chiến đấu bảo vệ miền Nam Việt Nam trước 1975 trong bối cảnh cuộc chiến đấu cho tự do của nhân loại bị phản bội khi chiếc tiền đồn chống Cộng tại Ðông Nam Á bị bỏ rơi một cách tàn nhẫn.

Không ai có thể tưởng tượng được rằng, chỉ vì một ngọn đồi khô cằn tại một quận lỵ đèo heo hút gió xa cách những vùng cư dân trù phú dưới miền đồng bằng duyên hải miền Trung, Bộ Tư Lệnh Quân Ðoàn 1, Vùng I Chiến Thuật, đành phải chấp nhận đưa lá bài chủ lực của mình tại Vùng Hỏa Tuyến, là hai Lữ Ðoàn của Sư Ðoàn Nhảy Dù, vào trận địa để thanh toán mục tiêu, tức là nhổ cho bằng được cái chốt địch đang ngạo nghễ chiếm đóng Ðồi 1062 ngó xuống quận Thường Ðức đặng từ đó đưa pháo tầm xa về khống chế các cơ sở quân sự - trong đó có bản doanh của Quân Ðoàn I - và dân sự cùng phố phường, làng xã của dân chúng tại miền duyên hải Quảng Nam - Ðà Nẵng. Phải biết rằng, trong tình thế lúc bấy giờ, các lực lượng tổng trừ bị trấn đóng tại Quân Ðoàn I, như SĐND và SĐTQLC cùng với các Liên Ðoàn Biệt Ðộng Quân thiện chiến, đang bị căng kéo và dàn mỏng đến mức tối đa trên địa hình hiểm trở của Vùng I Chiến Thuật, chiếc ải địa đầu của miền Nam Việt Nam, nơi xuất phát và cũng là nơi đánh dấu biết bao nhiêu trận đánh lớn trong cuộc Chiến Tranh Quốc-Cộng kể từ khi đất nước Việt Nam bị chia đôi bằng con Sông Bến Hải cho tới năm 1975.

Ðiều rõ ràng nhất và cũng là điều nổi bật nhất chính là mức độ hy sinh rất cao, cao đến độ không bờ bến, của tất cả các lực lượng tham chiến trong chiến dịch chiếm lại Ðồi 1062 và giành lại quận Thường Ðức khỏi tay cộng quân, trong đó phải kể tới rất nhiều lần các chiến sĩ Nhảy Dù đã kêu phi pháo dội bão lửa ngay trên đầu mình để thí một mạng của mình đổi lấy bốn, năm mạng của địch quân. Chưa có trận đánh nào mà, chỉ trong khoảng thời gian không đầy ba tháng, lại có nhiều sĩ quan ưu tú và binh sĩ kiên cường của SĐND phải hy sinh tại mặt trận đến thế. Chưa có trận đánh nào mà, chỉ trong khoảng thời gian không đầy ba tháng, các lực lượng chính quy CSBV và du kích địa phương, đặc biệt là Sư Ðoàn 304 Ðiện Biên, đã phải tổn thất nặng nề đến như vậy, mặc dù, giống hệt như quân đội Pháp trong trận Ðiện Biên Phủ 20 năm về trước, chính quân cộng sản là kẻ lựa chọn chiến trường và thời điểm giao tranh, tức là đúng vào lúc họ có được ưu thế chiến lược và chiến thuật cao nhất để bảo đảm rằng họ sẽ là kẻ chiến thắng trong trận thư hùng.

Những hy sinh vô bờ bến đó của các chiến sĩ Nhảy Dù càng trở nên cay đắng hơn khi, không đầy một năm sau, toàn bộ miền Nam Việt Nam đành rơi vào tay quân CS vì lý do không phải quân đội và nhân dân miền Nam tự do yếu hèn mà chính vì sự phản bội trắng trợn của Ðồng Minh Hoa Kỳ và thái độ a dua đến mức trâng tráo của phần còn lại của thế giới vốn đã bị bùa mê, thuốc lú của CS Quốc Tế làm cho ngu muội đi tự lúc nào. Những cái chết như thế, vào giờ thứ 25 của cuộc chiến, phải được coi là những thiệt thòi lớn lao nhất trong đời người chiến sĩ và đối với những người thân yêu của họ còn lại trên cõi đời.

Những người Việt Nam tỵ nạn cộng sản tại hải ngoại, mỗi khi đốt một ngọn nến, thắp một nén hương trước bàn thờ tổ quốc và anh linh các anh hùng, liệt nữ cùng các tử sĩ của VNCH nhân dịp Tết đến, Xuân về, hãy nhớ đến cách riêng những hy sinh to lớn của các chiến sĩ từng tham chiến tại mặt trận Thường Ðức vào những ngày tháng cuối của năm 1974 - Y như những hy sinh của các chiến binh đánh trận Xuân Lộc hồi Tháng Tư năm 1975 - Bởi vì đây là những trận đánh để đời làm vang danh QLVNCH và làm xấu hổ những nhà viết sử đầy thiên vị của cả bạn lẫn thù đã và đang nỗ lực bôi nhọ sức chiến đấu dũng mãnh, tinh thần thượng võ và ý chí quyết chiến, quyết thắng của người chiến binh Cộng Hòa tại miền Nam Việt Nam, chỉ với mục đích không mấy lương thiện là chạy tội cho sự lầm mê và phản bội của thế giới khi họ cùng hè nhau bỏ rơi VNCH vào tay quân CS đặng chuốc lấy hư danh rằng chính họ đã giúp “mang lại hòa bình và chấm dứt đổ máu cho dân chúng Việt Nam ở cả hai miền Nam, Bắc.” Chính sự cầu an và lòng thương hại không đúng chỗ đó của thế giới đã đẩy đưa dân tộc Việt Nam đến thảm cảnh ngày nay, khi toàn bộ một dân tộc gồm gần 90 triệu người đang phải sống lầm than cơ cực và thiếu tự do, dân chủ dưới ách cai trị vừa độc tài vừa ngu muội mà cũng vừa khiếp nhược trước ngoại bang của đảng CS Việt Nam.

Thật chẳng được cái tích sự gì khi con, em những người tỵ nạn Việt Nam thuộc các thế hệ thứ nhì, thứ ba, thứ tư... phải đọc và phải học về lịch sử cuộc Chiến Tranh Việt Nam do chính các sử gia Hoa Kỳ viết, có sự tham khảo các sách báo tuyên truyền của CS Việt Nam, mà trang nào, chương nào cũng chỉ đổ cái lỗi để mất miền Nam Việt Nam vào tay quân CSBV xâm lược hồi Tháng Tư năm 1975 cho dân chúng và chính phủ VNCH - đặc biệt là đổ thừa cho chính quyền Ngô Ðình Diệm độc tài, gia đình trị và chính quyền Nguyễn Văn Thiệu tham nhũng, bất lực cũng như viện lý do QLVNCH thiếu khả năng chiến đấu - bất chấp các đánh giá trung thực và lương thiện của nhiều danh tướng mang các quốc tịch Mỹ, Pháp, Ðại Hàn, Úc Ðại Lợi, Trung Hoa Dân Quốc, và Israel về quân đội đó.

V. LỜI CUỐI CHO THIÊN ANH HÙNG CA

Ðến đây, thiết tưởng không gì bằng hãy mượn lời thơ sau đây của SVSQ Lê Chiến, Khóa 8/72 SQTB Ðồng Ðế, Nha Trang, viết để tưởng niệm các chiến sĩ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa tham dự mặt trận Thường Ðức năm 1974: 
20200124 MTTD 08

Giặc qua Sông Côn về Thường Ðức
Trong cơn gió lạnh cuối Trường Sơn
Quân ngược dòng sông đêm thao thức
Di binh, chuyển pháo tấn công đồn

Anh Biệt Ðộng Quân đêm phòng thủ
Nhìn qua ánh sáng lỗ châu mai
Thêm một đêm dài không giấc ngủ
Khói thuốc cay mờ trong mắt ai


Anh lính Địa Phương trong lô-cốt
Tay cầm ống phóng bảy-mươi-hai
Bên xóm nhà xa đèn ai đốt
Lập lòe ánh lửa bóng liêu trai

Anh lính Pháo Binh ghi tọa độ
Sẵn sàng yểm trợ pháo tầm xa
Chùi súng, thông nòng lo tu bổ
Tay sờ thép lạnh ướt sương pha


Anh Thiết Kỵ về đường liên tỉnh
Băng ngang Ðại Lộc đến Hà Nha
Vó câu dong ruổi như đời lính
Từ độ lửa binh chẳng về nhà
Anh lính Không Quân từ Ðà Nẵng
Phi pháo từng đêm chặn giặc về
Có lẽ đêm nay anh thức trắng
Ðợi chờ phi vụ đắng cà-phê

Anh Nhảy Dù về từ Quảng Trị
Ba-lô, súng đạn tới Cầu Chìm
Nhận đồ tiếp tế trên chiến lũy
Nghe hờn sông núi dậy trong tim

Ðại pháo từng đêm trên chiến trận
Xe tăng, bộc phá mở hàng rào
Anh vẫn hiên ngang làm bổn phận
Quê mẹ vì ai tẩm máu đào

Hơn ba mươi năm ngày lịch sử
Thường Ðức quê tôi những ngày buồn
Cũng bóng tre xanh người Thượng nữ
Vu Gia sông cũ nước xuôi nguồn

Tôi nhớ ơn anh, người lính chiến
Tháng ngày bảo vệ xóm làng tôi
Những kẻ hy sinh trên trận tuyến
Ngàn sau còn nhớ mãi không thôi...

 20200124 MTTD 09
Hôm nay đây, 35 năm sau trận đánh Thường Ðức lịch sử, nhân lúc Tết đến, Xuân về, bài này được viết lên như là một nén hương lòng kính dâng đến anh linh các chiến sĩ Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa thuộc mọi quân, binh chủng, Cảnh Sát Quốc Gia, các Lực Lượng Đặc Biệt và Biệt Kích, lực lượng Xây Dựng Nông Thôn và các lực lượng bán quân sự... đã đem chính máu đào của mình ra bảo vệ miền Nam tự do chống lại nanh vuốt cộng sản xâm lược cho đến hơi thở cuối cùng. Hỡi những người tỵ nạn Việt Nam đang vui hưởng tự do, dân chủ tại các nước bên ngoài Việt Nam, hãy nhớ lấy cái căn cước tỵ nạn của mình và chớ quên ơn các chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa đã vị quốc vong thân để cho mình và gia đình mình được sống còn trong thịnh vượng và hạnh phúc cho tới ngày nay!
(V.P.) 

20200124 MTTD 10
Tác giả ghi chú:

(1) “Sau đó, Bắc quân tháo lui vì chịu không nổi phi pháo của VNCH ngày đêm dập vào các điểm trú quân của họ. Bộ chỉ huy cộng quân thấy khó giữ 1062, nên ra lệnh rút lui trong đêm tối...” (Ðại úy Võ Trung Tín và Ðại úy Nguyễn Hữu Viên, “35 Năm Nhớ Về Mặt Trận Thường Ðức”)

(2) Trận Thường Ðức cũng còn là trận đánh vẻ vang để đời sau cùng của vị tư lệnh cuối cùng của Sư Ðoàn Nhảy Dù Việt Nam Cộng Hòa, Chuẩn tướng Lê Quang Lưỡng. Ông đã áp dụng chiến thuật xa luân chiến để hai Lữ Ðoàn Nhảy Dù thay phiên nhau giao tranh và gây thiệt hại nặng nề cho hai Sư Ðoàn 304 (Ðiện Biên) và 324B cùng một Trung Ðoàn của Sư Ðoàn 2 CSBV và các lực lượng địa phương. 
20200124 MTTD 11

BKT ghi thêm: Trong trận chiến tại Thường Đức này có sự tham dự của các Sĩ quan Khóa 10A-72/SQTB thuộc Tiểu Đoàn 7/SVSQ Quân trường Đồng Đế, Nha Trang-Khánh Hòa:

ĐĐ748-SVSQ/Trung đội 1 - Thiếu úy Bùi Định, danh số 038: TĐ1ND/ĐĐ12ND-TPB: mất 1 chân tại mục tiêu 1062; cẳng giữa và cẳng kia bình an vô sự;
ĐĐ750-SVSQ Trung đội ? - Thiếu úy Vương Văn Kỳ,  danh số ?: TĐ1ND/ĐĐ15ND
ĐĐ751-SVSQ Trung đội ? - Thiếu úy Phan Tuấn Phi, danh số 623TĐ7ND

 -- BKT.

Mặt Trận Thượng Đức (Từ ngày 18/8 đến ngày 8/11/1974 )
MĐ Võ Trung Tín và Nguyễn Hữu Viên
Sau khi Hiệp Định Paris được ký kết tại Paris vào cuối tháng 1/1973, tình hình chiến cuộc Việt Nam tạm lắng dịu. Hai sư đoàn Tổng trừ bị (Nhảy Dù và Thủy Quân Lục Chiến) vẫn còn bị lưu giữ tại Quân Khu 1. Lấy Quốc Lộ 1 làm ranh giới, Sư Đoàn Nhảy Dù trấn giữ phía Tây, dọc theo hành lang dãy Trường Sơn, và trách nhiệm luôn phần bảo vệ an ninh Quốc Lộ 1, từ cây số 17 ra tới bờ sông Thạch Hãn (tỉnh Quảng Trị). Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến (TQLC) trấn giữ phía Đông từ Quốc Lộ 1 ra đến bờ biển, đến tận Cổ Thành Quảng Trị ở phía Bắc. Các đơn vị thuộc Sư Đoàn Nhảy Dù chiếm những cao địa tới tận chân dãy Trường Sơn, các căn cứ Anne (Động Ông Đô), Barbara (đã giành lại được trong cuộc tổng phản công tái chiếm Quảng Trị). Đây là 2 căn cứ chiến lược chế ngự toàn vùng hành quân.
Từ An Lổ, cây số 17 (căn cứ Hiệp Khánh, Bộ Tư Lệnh Sư Ðoàn Nhảy Dù) về phía Nam là trách nhiệm của các đơn vị cơ hữu thuộc Quân Ðoàn 1. Sư Đoàn 1 Bộ Binh trấn đóng ở phía Bắc đèo Hải Vân. Phía Nam là trách nhiệm của Sư Đoàn 3 và Sư Ðoàn 2 Bộ Binh. Cả hai khu vực Bắc và Nam đèo Hải Vân đều có các đơn vị Biệt Động Quân, Địa Phương Quân, và Nghĩa Quân trấn giữ.
Đối đầu với Sư Đoàn Nhảy Dù là Sư Ðoàn 325 Trị Thiên của Bắc Việt. Tuy danh xưng là Sư Ðoàn Trị Thiên, nhưng thực ra bộ đội của sư đoàn này rất trẻ và nói toàn giọng Bắc. Tình hình tổng quát tại Quân Khu 1 sau ngày ký hiệp định tương đối yên tĩnh.
Vào những tháng cuối năm 1974, sau khi trao đổi tù binh với Hoa Kỳ xong xuôi, Bắc Việt không ngần ngại bắt đầu vi phạm Hiệp Định Ba Lê để thực hiện ý đồ xâm lăng thôn tính miền Nam bằng võ lực.
Qua các cuộc trắc nghiệm xem phản ứng của Hoa Kỳ bằng cách mở cuộc tấn công vào tỉnh Phước Long cuối năm 1974, và một số thị trấn khác thuộc Quân Khu 3. Thấy Hoa Kỳ không có phản ứng, Cộng Sản Bắc Việt bắt đầu tung các đơn vị chủ lực vào cuộc xâm lược Miền Nam Việt Nam. Bộ đội, pháo binh, cơ giới của họ ngang nhiên di chuyển hàng hàng lớp lớp giữa ban ngày, không cần ngụy trang ẩn nấp như xưa.
Cộng Sản Bắc Việt mở mặt trận lớn đầu tiên tại Vùng 1 Chiến Thuật với ý đồ cầm chân các đơn vị tổng trừ bị của QL-VNCH đồng thời ào ạt di chuyễn bộ đội trên đường mòn HCM vào các quân khu 2 và 3. Hai sư đoàn 304 và 324 Bắc Việt, cùng các trung đoàn pháo, chiến xa bất thần đánh chiếm quận Thường Đức thuộc tỉnh Quảng Nam. Là một điểm chiến lược vì địa thế núi rừng hiểm trở dễ thủ khó công.
Thường Đức nằm ở phía Tây tỉnh Quảng Nam trong thung lủng Hà Tân, một khu vực nghèo nàn khô cằn sỏi đá ở phía Tây Nam Đà Nẵng khoảng 50 cây số, và phía Tây là vùng rừng núi trùng điệp chạy dài tới biên giới Lào. Đây là tiền đồn chiến lược bảo vệ căn cứ quân sự và phi trường Đà Nẵng, một trong những căn cứ lớn nhất của VNCH.
Thung lũng Hà Tân, nơi gặp gỡ của Sông Côn và Sông Vu Gia.
20200124 MTTD 12
20200124 MTTD 13
Địa hình Thượng Đức rất hiểm yếu, ba bề là núi cao, có nhiều dốc dựng đứng, phía Đông bằng phẳng, là nơi hợp lưu của hai con sông Côn và sông Vu Gia nước sâu, chạy dài từ Tây sang Đông.
Bản đồ Thượng Đức 
Trước kia Lực Lượng Ðặc Biệt (LLĐB) Hoa Kỳ đã xây dựng và để lại một căn cứ phòng thủ chiến lược với hệ thống giao thông hào liên hoàn trong căn cứ cùng với 35 lô cốt nửa chìm nửa nổi, mỗi lô cốt rộng bốn mét, xây dựng bằng xi măng cốt thép bao bọc hai lớp bao cát đặt ngang ở giữa, nhiều công sự có nắp và một hệ thống nhà hầm và hầm ngầm. Khu thông tin, chỉ huy pháo binh, bệnh viện, kho đều nằm sâu trong lòng đất. Trong khu vực nhà ngầm được chia thành nhiều phòng. Lực lượng VNCH ở Thượng Đức có Tiểu Đoàn 79 Biệt Động Quân Biên Phòng, hai đại đội Địa Phương Quân, một đại đội Cảnh Sát Dã Chiến, một trung đội Viễn Thám và 16 trung đội Nghĩa Quân, tất cả đặt dưới sự chỉ huy của Trung Tá Nguyễn Quốc Hùng, quận trưởng. 
20200124 MTTD 14
20200124 MTTD 15
Về mặt chiến lược Thường Đức còn là một vị trí quan trọng xuất phát các cuộc hành quân trinh sát, khống chế con đường tiếp liệu Trường Sơn Đông mà CSBV vừa mới khai dựng sau ngày ký hiệp định 27/1/1973. Từ phía Bắc quân dụng và chiến cụ theo đường mòn HCM đưa từ A-Lưới đến A-Shau qua Trào đến Bến Giàng nằm trên LTL 4 cách Thường Đức không xa. Tại đây quân CSBV có những kho lẳm tồn trử quân dụng tiếp tế cho mặt trận Quân Khu Năm. 
20200124 MTTD 16
Về chính trị, với việc chiếm đóng Thường Đức, Hà Nội có thể đánh giá được phản ứng của Hoa Kỳ và khả năng tăng viện viện trợ quân sự cho Sàigòn. Về quân sự, Hà Nội có thể đánh giá khả năng phản kích, cơ động và hỏa lực yểm trợ của chủ lực VNCH ở Quân Khu 1, đặc biệt là lực lượng tổng trừ bị cơ động chiến lược (Nhảy Dù).
Đối với Việt Nam Cộng Hòa, trận chiến Thượng Đức đánh dấu việc vi phạm ngưng bắn của CSBV đã đến một mức độ nghiêm trọng mới. Thường Đức trở thành quận lỵ đầu tiên của VNCH rơi vào tay cộng sản sau ngày ngưng bắn. Đại Lộc và Đà Nẵng sẽ bị đe dọa nghiêm trọng từ hướng Tây chỉ cách thung lũng sông Vu Gia.
 20200124 MTTD 17
Lực lượng địch tham chiến gồm có:
  • SĐ324B gồm các Trung Đoàn 29, Trung Đoàn 6 & Trung Đoàn 803 di chuyển từ phía Tây tỉnh Quảng Trị xuống tỉnh Quảng Nam.
  • SĐ304 Điện Biên, Tư lệnh là Trương Công Phê, Chính ủy là Trần Bình chỉ huy trực tiếp trận chiến. gồm 3 Trung Đoàn 66, 24 & 36 vừa tham gia trận đánh chiếm căn cứ Dak Pek ở phía Bắc tỉnh Kontum vào giữa tháng Năm đã bí mật di chuyển vào khu vực Thượng Đức.
  • Trung Đoàn 31 thuộc SĐ2 CSBV tăng viện vào lúc cuối trận chiến.
  • 2 Tiểu Đoàn bộ đội địa phương Quảng Đà.
  • Một Trung đoàn Pháo và Trung đoàn Chiến Xa. 

20200124 MTTD 18

Lực lượng địch quân tham gia tác chiến chủ yếu ở Thường Đức là Sư Đoàn 304 với Trung Đoàn 66 được tăng cường Trung Đoàn 29 (còn gọi là Trung Đoàn 3) /Sư Đoàn 324, Tiểu Đoàn 1/Lữ Đoàn 219 Công Binh, một đại đội tên lửa A72 (SA-7) và một đại đội tên lửa B72 (AT-3), tất cả từ Quân Đoàn 2 cùng hai tiểu đoàn bộ đội địa phương Quảng Đà. Các đơn vị của Quân Đoàn 2 đã được cơ giới trên con đường chiến lược mới mở Đông Trường Sơn từ thung lũng Ba Lòng (Quảng Trị) xuống. Riêng Trung Đoàn 3/ Sư Đoàn 324 vừa mới được cơ giới từ thung lũng A Shau (Thừa Thiên) xuống tham gia đánh trận Dak Pek, sau đó đã cơ động trở lại Quảng Nam đễ tham gia chiến dịch Thường Đức.
SA-7 và AT-3 đều được gọi là "tên lửa" (hỏa tiển), nhưng công dụng khác nhau. SA-7 là hỏa tiển phòng không, chống máy bay hoặc trực thăng, nhỏ gọn, dài khoảng 1.47 mét với đường kính 70mm nằm trong một ống phóng ngắn có thể bắn từ trên vai. AT-3 được chế tạo để chống thiết giáp (xe tăng, thiết vận xa) hoặc bắn vào các công sự chiến đấu kiên-cố.
Trận Thường Đức do cán bộ Sư Đoàn 304CSBV trực tiếp chỉ huy. Trong cuộc họp chuẩn bị giữa Bộ Chỉ Huy Sư Đoàn 304 với bộ chỉ huy Quân Khu 5 CSBV, đã có việc trao đổi kinh nghiệm sử dụng pháo bắn thẳng có hiệu lực cao ở Nông Sơn. Tư lịnh Sư Đoàn 304 CS khẳng định sẽ tiêu diệt Thường Đức với hỏa lực hùng hậu của BộTư Lệnh B5 yểm trợ gồm cấp số trang bị pháo 85 ly và 105 ly gấp đôi của Sư Đoàn 2 CSBV lại có thêm súng cối 160 ly có sức công phá lớn, yểm trợ đắc lực cho bộ binh xung phong.
Quân Đoàn 2 CS tổ chức một bộ phận tiền phương đi cùng với Sư Đoàn 304 do Ðại Tá VC Hoàng Đan, phó tư lệnh quân đoàn phụ trách.
Với nhiệm vụ tấn công chi khu quận lỵ Thường Đức, thử thách quan trọng đối với Sư Đoàn 304 là việc chuyển vận đưa vũ khí đạn dược vào trận chiến. Hai tổ trinh sát từ hai hướng hoạt động gởi về báo cáo các kế-hoạch mở đường. Sau khi cân nhắc, cán bộ chỉ huy Quân Đoàn 2 CSBV và Sư Đoàn 304 quyết định mở đường từ Trào vào bến Hiên. Con đường này Cộng Sản Bắc Việt phải làm mới 45km, còn 21km dựa vào con đường VNCH làm dở dang đã bỏ từ lâu, sửa lại là xe pháo đi được, việc bảo đảm bí mật đưa lực lượng vào chiến dịch cũng tốt hơn. Ngoài việc ghép thuyền chở pháo, và các loại vũ khí cộng quân còn đóng nhiều bè chuối, bè nứa để vận chuyển đạn và gạo vào chiến dịch. 

20200124 MTTD 19
Đoạn đường từ bến Hiên vào Thượng Đức dài 17km, phía VNCH thường đưa thám báo ra phục kích, cộng quân chưa thể sửa ngay được. Giai đoạn đầu, cộng quân phải dùng thuyền, bè chở pháo đạn xuôi sông Côn rồi dùng sức người đưa pháo lên chiếm lĩnh trận địa. Quân Đoàn 2 CSBV và Sư Đoàn 304 hạ quyết tâm đến ngày 20-7 phải làm xong đường để đưa các lực lượng chính yếu vào đánh chiếm Thường Đức.
 20200124 MTTD 20
Sau hơn một tháng vật lộn với con đường, đêm 17 tháng 7/1974, các xe pháo của cộng quân đã bí mật kéo vào tập trung ở thôn Hiên. Các đại pháo 122 mm của Sư Đoàn 304 được bố trí trong các làng bản không có người ở, vì dân đã bỏ đi từ lâu, nay biến thành rừng. Cối 160 mm vào tới vị trí an toàn cách căn cứ Thượng Đức 3 km. Bộ đội và dân công lại đưa pháo 85 mm vượt qua một bãi sình lầy lên điểm cao 118 để bắn trực tiếp vào Thượng Đức.
Bộ Chỉ Huy Sư Đoàn 304 đặt tại phía Đông Nam núi Hà Sống, tại đây có thể quan sát rõ bộ binh xung phong lên Thượng Đức. Sư Đoàn 304 chia thành ba mũi tiến công vào Thượng Đức: Trung Đoàn 66 với Tiểu Đoàn 7,8 và 9 tấn công vào các vị trí VNCH ở trung tâm chi khu quận lỵ , bộ đội địa phương, dân quân du kích tấn công vào các thôn xung quanh quận lỵ, Trung Đoàn 29 của Sư Đoàn 324 chiếm lỉnh các cao điểm ngăn chận viện binh ở vòng ngoài dọc theo phía Bắc LTL 4.
20200124 MTTD 21
Lực lượng bạn:
  • Tiểu Đoàn 79 Biệt Động Quân Biên Phòng.
  • Hai Đại Đội Địa Phương Quân.
  • Một Đại Đội Cảnh Sát Dã Chiến.
  • Một Trung Đội Viễn Thám.
  • 16 Trung Đội Nghĩa Quân.
  • LĐ1 ND do Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh làm Lữ Đoàn Trưởng gồm 3 Tiểu Ðoàn 1,8,9 ND và TÐ1PBND
    * Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù, Thiếu Tá Ngô Tùng Châu làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 8 Nhảy Dù , Thiếu Tá Nguyễn Quang Vân làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 9 Nhảy Dù, Thiếu Tá Nguyển Văn Nhỏ làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 1 Pháo Binh Nhảy Dù , Thiếu Tá Nguyễn Văn Nghi làm Tiểu Đoàn Trưởng.
  • LĐ3ND do Trung Tá Lê Văn Phát làm Lữ Đoàn Trưởng gồm 3 Tiểu Ðoàn 2,3,6 ND và TÐ3PBND
    * Tiểu Ðoàn 2 Nhảy Dù, Thiếu Tá Trần Công Hạnh làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 3 Nhảy Dù, Thiếu Tá Võ Thanh Đồng làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 6 Nhảy Dù, Thiếu Tá Nguyển Hửu Thành làm Tiểu Đoàn Trưởng
    * Tiểu Ðoàn 2 Pháo Binh Nhảy Dù Thiếu Tá Nguyển Văn Thông làm Tiểu Đoàn Trưởng
Diển Tiến:
Khởi sự ngày 29/7/1974 Trung đoàn 29/324CSBV bắn hoả tiển vào phi trường Đà Nẳng,cùng lúc pháo kích vào quận lỵ Thường Đức đễ triệt hạ các công sự phòng thủ và tấn công các vị trí tiền đồn do các đơn vị Nghĩa Quân và ĐPQ trấn giữ. Kho đạn của quận lỵ bị bốc cháy, Chi Khu Thượng Đức mất liên lạc với ba vị trí tiền đồn của Nghĩa Quân, Điạ Phương Quân và hai vị trí tiền đồn của Biệt Ðộng Quân nhưng pháo binh từ Đồi 52 gần Đại Lộc yểm trợ hữu hiệu, gây nhiều thiệt hại cho quân Cộng Sản.
Trung Đoàn 66 CSBV dùng bộc phá mở hàng rào ở hướng chính, Tiểu Đoàn 7 CSBV bị một Trung Đội ĐPQ chận đứng với một khẩu đại liên 50 (đại liên 12.7 mm) ở Trúc Hà. Cộng quân dùng pháo 85 ly bắn trực xạ diệt được khẩu đại liên 50 của trung đội ĐPQ, Tiểu Đoàn 7 CSBV tiếp tục đưa lực lượng vào đột phá nhưng cũng không thành công.
Hướng Tiểu Đoàn 9 CSBV, mặc dù chiến đấu rất dữ dội, nhưng mở đến hàng rào thứ tư thì bị lính BĐQ đánh trả mạnh mẽ. Cộng quân bị thương vong quá nhiều phải dừng lại. Phía VNCH phản ứng rất nhanh, Không Quân VNCH từ Đà Nẵng bay lên đã ném bom chính xác vào ngay hàng rào. Khi Bắc quân bắn nát một lô cốt và chuyển sang lô cốt khác, TĐ79 BĐQ lập tức đưa quân bám lấy lô cốt sập, bắn chận không cho quân Bắc Việt tiến lên.
Sáng sớm hôm sau, ngày 30/7/1974 CSBV pháo dử dội và tấn công vào chi khu Thượng Đức, Chi Khu Trưởng bị thương nặng nhưng quân ta vẫn giử vửng được phòng tuyến, các binh sĩ VNCH tiếp tục anh dũng đánh bật các đợt tấn công của Bắc quân. Phi cơ quan sát của VNCH phát hiện một đoàn quân xa và pháo binh của VC di chuyển trên liên Tỉnh Lộ số 4 phiá Tây Thượng Đức, Không quân VNCH từ Đà Nẵng đã được gọi đến oanh kich tiêu diệt 3 chiến xa của địch.
Đây là trận đánh hiệp đồng binh chủng cường tập rất mạnh của Trung Đoàn 66 CSBV và sau nhiều đợt pháo bắn yểm trợ cho nhiều đợt bộ binh tấn công nhưng vẫn không thành công trước sự chống trả vô cùng anh dũng, quyết liệt của những người lính VNCH được Không Quân từ Đà Nẳng lên yểm trợ đắc lực.
Sau hai ngày đêm tấn công quyết liệt, Trung Đoàn 66 vẫn không “mở cửa” được trong khi bị thiệt hại nặng nề, phài dừng lại cũng cố đội hình. Đêm 30/07 Nguyễn Chánh, Tư lịnh phó Quân Khu 5, phải ra mặt trận để chấn chỉnh lại đội ngũ và quyết định đưa pháo vào gần để bắn trực xạ.
Ngày 31/7/1974 sau những đợt pháo tập khũng khiếp, Trung Đoàn 66 CSBV liên tục đưa lực lượng tiến sát vào vòng đai phòng thủ nhưng Tiểu Đoàn 79 BĐQ cùng ĐPQ/NQ Thượng Đức chống trả rất dữ dội khiến cộng quân bị thương vong rất nhiều mà hàng rào vào quận lỵ vẫn chưa mở được. Tiểu Đoàn Trưởng 79 BĐQ yêu cầu dội pháo ngay lên hầm chỉ huy của ông. Các công sự phòng thủ cũng như hệ thống giao thông hào đều sụp đổ dưới những đợt pháo kích liên tục của quân CSBV nhưng lính mũ nâu vẫn giữ được căn cứ và sau cùng Cộng quân cũng chiếm được bải đáp trực thăng phiá ngoài đồng thời bố trí quân trên các cao điểm để chế ngự Tỉnh lộ 4 ở phía Đông Thượng Đức chờ quân đội VNCH phản công theo đúng chiến thuật "đánh điểm diệt viện." Trước sự thiệt hại nặng nề của Trung Đoàn 66, Sư Đoàn 304 phải ra lệnh cho Trung đoàn ngừng tiến công và chuyển sang phòng ngự giữ bàn đạp đã chiếm được.
Trong ngày nầy Quân cộng sản cũng pháo vào các vị trí của Trung Đoàn 2 BB và Pháo Binh đóng tại Đại Lộc. Sau khi tổn thất nặng ở trận Đức Dục vài tuần trước Trung Đoàn 2 BB đang được tái bổ sung và huấn luyện ở phía tây Đại Lộc, một pháo đội 175 ly được di chuyển ra quận Hiếu Đức để yểm trợ cho Thượng Đức. Sau đợt tấn công đầu tiên của quân CS, Trung Tá Quận Trưởng Nguyễn Quốc Hùng tuy bị thương gãy chân nhưng vẫn báo cáo về Đà Nẵng là giữ được Thượng Đức và yêu cầu tăng viện. Bộ Chỉ Huy Chi Khu Thượng Đức ráo riết huy động binh lính cũng cố các công sự phòng thủ. Phát hiện được lực lượng đang bao vây Thượng Đức là bộ đội chủ lực CSBV vừa di chuyển từ Quảng Trị vào, Không Quân VNCH đã được gọi tới oanh kích dữ dội vào đội hình vây lấn của địch quân.
Bản đồ Đại Lộc
Tại chi khu Thượng Đức, tổn thất của Biệt Ðộng Quân và các đơn vị trú phòng ngày càng gia tăng trong khi việc tải thương không thực hiện được do hỏa lực phòng không ác liệt của cộng quân. Tướng Trưởng điều động một Chi đoàn chiến xa M-48 từ Tân Mỹ phía Bắc Hải Vân vào Đà Nẵng làm trừ bị cho Tướng Hinh khi tình hình trở nên nghiêm trọng.
Ngày 1/8/1974 để giải toả áp lực địch, Tướng Nguyễn Duy Hinh, Tư Lịnh Sư Đoàn 3 BB đã thành lập một Chiến đoàn đặc nhiệm gồm Trung Đoàn 2BB và Thiết Đoàn 11 Kỵ Binh từ Đại Lộc đi dọc theo Tỉnh lộ 4 tiến về Thượng Đức.
20200124 MTTD 22
Ngày 3/8/1974, Tiểu Đoàn 2 thuộc Trung Đoàn 2BB bắt được một tù binh Bắc Việt ở phía Đông Thượng Đức, theo cung từ cuả tù binh nầy cho biết Trung đoàn 29 CSBV đã chiếm giữ các cao điểm 1235 và 1062 để chế ngự tỉnh lộ 4 giữa Thượng Đức và Đồi 52 ở phía Tây Đại Lộc, con đường tiếp liệu và tiếp viện cho Thượng Đức trong khi Trung Đoàn 66 của Sư Đoàn 304 được tăng cường lực lượng chuẩn bị dứt điểm Thượng Đức.
20200124 MTTD 23

Bắt đầu đợt tấn công mới. Pháo binh CS, đã hạ nòng bắn tập trung diệt từng lô cốt một của căn cứ. Không Quân VNCH đã gởi phi pháo đến yểm trợ và trọng pháo tác xạ dữ dội vào các vị trí quân CS. Nhưng rút được kinh nghiệm của đợt tấn công trước, đội hình bộ binh cộng quân áp sát mục tiêu hơn và có công sự chu đáo nên tránh được thương vong nặng như lần trước. Đạn pháo bắn thẳng phá tung những lô cốt còn lại, sau đó cối 160 mm nện chính xác vào khu trung tâm rồi pháo chuyển lần hướng dẩn cho bộ đội tiến tới.
Mặc dầu được tăng cường Tiểu Đoàn 1/57, Chiến đoàn của Trung Đoàn 2 tiến rất chậm trước sự kháng cự của Trung Đoàn 29 CSBV và hỏa lực pháo binh hùng hậu của Cộng quân dọc theo các cao điểm 1235 và 1062 cạnh LTL4. Trong khi tại Thường Đức, tình hình trở nên nguy kịch khi lính Biệt Ðộng Quân sắp cạn kiệt đạn dược cũng như lương thực. Không Quân VNCH cố gắng thả dù tiếp tế khẩn cấp vào ngày 5 tháng 8 nhưng do hỏa lực phòng không ác liệt của Bắc Việt, tám kiện hàng tiếp tế đều rơi ngoài chu vi phòng thủ. Một oanh tạc cơ A-37 bị bắn rớt khi định tiêu diệt các kiện hàng tiếp tế không may rơi vào khu vực do quân CSBV kiểm soát.
Lo ngại về mối đe dọa nguy hiểm lớn cho Đà Nẵng từ hướng Tây của Đại Lộc, Tướng Trưởng khẩn cầu trực tiếp với Đại Tướng Cao Văn Viên cho Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù từ Sàigòn ra tăng viện đồng thời ra lệnh cho Lữ Đoàn 3 Nhảy Dù đang phòng thủ phía tây Huế chuẩn bị di chuyển vào Quảng Nam, nhưng các hoạt động này đã không còn kịp đễ cứu vãn tình thế cho Thượng Đức.
Mặc dầu liên tục pháo vào Thường Đức từ ngày 29 tháng 7, cường độ pháo trong đêm 6 tháng 8 gia tăng mạnh với trên 1,200 đạn pháo. Ở hướng chính của căn cứ, Cộng quân dùng bộc phá liên tục để mở ngỏ, nhưng binh sĩ VNCH trong hầm ngầm chui ra các lô cốt đã bị sập, bắn trả quyết liệt. Đến 7 giờ sáng ngày 6 tháng 8/1974, Địch quân vẫn chưa vào được quận lỵ.
Suốt một ngày và đêm 6 tháng 8/1974 chiến đấu liên tục, Tiểu Đoàn 9 CSBV đã mở được cửa đột phá và đánh chiếm được một số lô cốt tuyến chiến hào thứ nhất. Nhưng khi phát triển vào trung tâm, các mũi tiến công của Cộng quân bị khựng lại trước hệ thống hỏa lực dày đặc của Binh Sĩ Việt Nam Cộng Hòa. Tiểu Đoàn 79 BĐQ cùng lính Ðịa Phương Quân/Nghĩa Quân ở Thượng Đức quyết không đầu hàng nên đã chiến đấu vô cùng quyết liệt, đánh trả các cuộc xung phong của bộ đội CSBV đến người lính cuối cùng và viên đạn cuối cùng.
Trên trời, máy bay A-37 của Không Quân VNCH liên tục quần đảo bắn phá và bổ nhào trúc bom đánh ngay vào khu vực hàng rào căn cứ, chi viện cho quân đồn trú ở Thượng Đức giữ vững khu vực còn lại. Những người lính mũ nâu anh hùng của Tiểu Đoàn 79 BĐQ tiếp tục đẩy lui một đợt tấn công nữa vào đêm này.
Đến 1 giờ ngày 7-8, cộng quân chuyển hướng tiến công của Tiểu Đoàn 9 thành hướng chủ yếu. Đến 5 giờ 30 phút ngày 7 tháng 8 năm1974, sau khi củng cố lực lượng và bố trí lại đội hình, Trung Đoàn 66 mở đợt tấn công cuối cùng đánh chiếm quận lỵ Thượng Đức. Hỏa lực của pháo binh CS bắn chi viện cho Tiểu Đoàn 8 tiếp tục mở cửa. Bộc phá nổ cuốn theo lớp hàng rào cuối cùng. Những người lính BĐQ, ĐPQ và NQ còn sống sót rút vào lô cốt ngầm bắn ra như điên như dại, chống cự quyết liệt.
Tiểu Đoàn 9 đã chiếm được khu Địa Phương Quân và phát triển xuống khu cảnh sát, quận lỵ. Tiểu Đoàn 7 từ hướng tây bắc đã sang hướng Tiểu Đoàn 9, đột phá vào khu Biệt Ðộng Quân. Lúc 8 giờ 30 phút ngày 7 tháng 8/1974, Sư Đoàn 304 đã tràn ngập cứ điểm Thượng Đức. Tiểu đoàn trưởng BĐQ báo cáo mở đường máu rút lui trước khi liên lạc bị mất vào trưa ngày 7 tháng 8.
Thượng Đức trở thành quận lỵ đầu tiên của Việt Nam Cộng Hòa rơi vào tay quân Bắc Việt sau ngày ngừng bắn và một cơ hội cho Hà Nội đánh giá phản ứng và khả năng yểm trợ cho VNCH của Hoa Kỳ khi chiến sự bắt đầu leo thang.
Do chủ quan về khả năng chiến đấu của chủ lực cơ động cùng pháo binh hùng hậu yểm trợ, Trung Đoàn 66 của Sư Đoàn 304 đã phải trả một giá khá đắt, thiệt hại nặng nề với 75% quân số thương vong khi bị Tiểu Đoàn 79 BĐQ cùng các người lính ĐPQ/NQ và CSDC của chi khu Thượng Đức được sự yểm trợ tích cực và hữu hiệu của Không Quân VNCH từ phi trường Đà Nẳng đã chận đứng và đánh bật hàng loạt các đợt tấn công kéo dài suốt 9 ngày đêm. Các người lính VNCH đã không chịu đầu hàng mà chiến đấu cho đến viên đạn cuối cùng, cho đến giọt máu cuối cùng. Nhưng sự hy sinh anh dũng này đã đi vào quên lãng do địa thế hẻo lánh, không được nhiều người biết đến.

Sư Đoàn Nhảy Dù tham chiến:
Ngày 8/8/1974, Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù cùng 3 Tiểu Đoàn trực thuộc 1, 8, & 9ND được khẩn cấp không vận đến vùng hành quân Đại Lộc bằng phi cơ C130, một ngày sau khi Thường Đức thất thủ, trong khi các thiết bị nặng như đại bác 105-ly và xe cộ được đưa ra bằng tàu của Hải Quân. Sau khi nghỉ đêm tại Quận Hiếu Đức, sáng hôm sau Lữ Đoàn I ND di chuyển bằng đoàn xe GMC hướng về quận Đại Lộc, qua Ái Nghĩa, cầu Chìm. Đoàn xe dừng tại đây, mọi người ba lô súng đạn gọn ghẽ, triển khai đội hình từ từ tiến vào vùng hành quân.
20200124 MTTD 24
Ái Nghỉa, Đại Lộc.
Ngày 11/8/1974 Lữ Đoàn 3 Nhảy Dù cùng 3 tiểu đoàn 2, 3 & 6 được lệnh di chuyển bằng phi cơ từ phi trường Phú Bài xuống phi trường Đà Nẵng trách nhiệm án ngử ở quận Hiếu Ðức sau khi bàn giao khu vực trách cho Liên Ðoàn 15 Biệt Động Quân / Quân Khu 1.
Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn Nhảy Dù và Chuẩn Tướng Lê Quang Lưỡng (Tư Lệnh Sư Đoàn Nhảy Dù) cũng di chuyển đến Đà Nẵng. bản doanh tại phi trường Non Nước ở phía Nam Đà Nẵng.
Trên vùng đồi núi chập chùng nằm phía bắc thung lũng sông Vu Gia, Liên Tỉnh Lộ 4 nối liền Thường Đức với khu vực đồng bằng duyên hải, 2 bên trái phải là 2 dãy núi cao chót vót trùng điệp chạy chụm lại, 2 dãy núi gặp nhau tại một khe núi rất hẹp, có tên là Ba khe, với ngọn đồi 52 trọc đỏ ối nằm ngay yết hầu con đường độc đạo chạy từ Đại Lộc vào Thường Đức, vào sâu nữa là vùng Bến Giàng rồi Khâm Đức. 

20200124 MTTD 25
Dọc hai bên sườn đồi, địch quân như có ý đồ từ lâu, hầm hố được dựng rất kiên cố. Họ cưa cột nhà của dân chúng đem gác thành khung chữ A, tháo tôn trên mái nhà đặt lên mặt, rồi tấn đất cát chặt lên trên. Từng chiếc hầm kiên cố, nếu một quả đạn 105 ly có nổ trên nắp hầm cũng chả ăn thua gì, địch vẫn ngồi bên dưới ung dung kéo thuốc lào.
D?
15°54'14.31"N 107°59'2.08"E
20200124 MTTD 26
Địch đã xây dựng hệ thống phòng thủ này từ lâu lắm rồi. Họ đã khống chế toàn vùng từ khuya, nhưng vẫn để cho con đường độc đạo này thông thương qua lại, dân chúng vẫn ra vào, quân ta vẫn đi lại lui tới tưởng như vô sự. Nhưng nếu thử tung một toán trinh sát lấn sâu sang bên lộ thử xem, địch quân đang nằm trong đó. Cho nên khi địch lật úp bàn tay thì toàn bộ lực lượng Sư đoàn 3BB và Biệt Động Quân tan tác trong nháy mắt. Vị sĩ quan Đại đội trưởng ĐĐ/BĐQ trấn thủ đồi 52 khi chạy thoát về gặp Nhảy Dù, chỉ còn có một người lính mang máy PRC-25 đi theo, ông ta vẫn chưa kịp hoàn hồn.
Cách Liên Tỉnh Lộ 4 khoảng 6 km về phía Bắc, đồi 1235 nằm ở phía đông Thường Đức là đỉnh cao nhất, trong khi Đồi 1062 cách đó khoảng 2 km về phía Nam có vị trí chiến lược quan trọng có thể quan sát khống chế toàn bộ khu vực Liên Tỉnh Lộ 4 và thung lũng sông Vu Gia từ Thường Đức kéo dài cho đến Đại Lộc. Theo con đường độc đạo ngoằn ngoèo, những toán quân của Sư Đoàn 3 Bộ Binh, của Biệt Động Quân đang nhớn nhác di tản từ Thường Đức ra. Nương theo đoàn binh lính là những dân lành, gồng gánh bồng bế nhau tìm đường thoát hiểm. Những loạt đại bác 130 ly của địch từ núi sâu bắn rải theo đoàn người dọc trên mặt lộ. Mỗi khi một cụm khói bốc lên, đoàn người lại ngã xô xuống. Khi cụm khói tan đi, có dáng người loạng choạng đứng lên lê lết bước, có dáng người vẫn nằm yên một chỗ phơi thây trên mặt đường.
Trung Đoàn 29 CSBV đã đóng chốt trên những ngọn đồi nằm sát Liên Tỉnh Lộ 4 và đã thiết lập một đài quan sát pháo binh ở trên đỉnh 1062 để có thể pháo chính xác vào các vị trí của Việt Nam Cộng Hòa trong khu vực Đại Lộc và kiểm soát tất cả mọi chuyển động trên Tỉnh lộ 4.
Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù được giao cho nhiệm vụ chiếm lại đồi 1062 cùng các ngọn đồi lân cận tiếp giáp với Liên Tỉnh Lộ 4 trong khi Lữ Đoàn 3 Nhảy Dù bảo vệ Đà Nẵng ở hướng Tây qua quận Hiếu Đức. Các Tiểu Đoàn Nhảy Dù thay phiên nhổ từng chốt Cộng quân bám chặt trong những hốc núi trong suốt một tháng trời, Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù tiến dần lên Đồi 1062.
Sau khi các cánh quân của Nhảy Dù đã vào tuyến xuất phát. Chuẩn Tướng Lê Quang Lưởng, Tư Lịnh SĐND cho các đơn vị tiến dọc theo đường đỉnh dãy núi Sơn Gà rồi trực chỉ Thường Đức. Nỗ lực chính là Lữ Ðoàn 1 Nhảy Dù. Trong khi đó Lữ đoàn 3 lục soát xung quanh thung lũng Đại Lộc, và làm thành phần trừ bị sẵn sàng tiếp ứng.

Giai đoạn I của cuộc hành quân:
Ngày 18/8/1974 Lữ Đoàn 1 Nhảy Dù bắt đầu xung trận, tuyến xuất phát khởi từ làng Hà Nha. Hà Nha là một dải đồng bằng hẹp, bên trái là con đường độc đạo dẫn vào Thường Đức, bên phải giáp với chân của rặng Sơn Ya (còn gọi là Sơn Gà) cao ngất trời xanh. Các đơn vị Nhảy Dù chia thành từng toán nhỏ đeo bám trên các sườn núi để diệt các chốt Cộng Sản bằng lựu đạn, vừa vượt tuyến xuất phát khoảng 1 cây số, thì chạm mạnh với đich quân, họ phải giành giựt từ ngôi nhà, từng gốc cây trên con đường độc đạo dẫn vào quận Thường Đức. Đoạn đường 5 cây số vô cùng gian nan hiểm trở, với nhiều bẫy và pháo tập gài sẵn của địch. Đoàn quân Nhảy Dù súng hờm trên tay, cẩn trọng trải rộng đội hình dấn bước vào lò lửa đang sôi sục Đây quả thật là một thử thách, đo lường sự can đảm, kinh nghiệm và kỹ thuật chiến đấu của các chiến sĩ Nhảy Dù trước khi họ thực sự tham dự một trận đánh để đời quanh ngọn đồi đẫm máu 1062. 

20200124 MTTD 27
Về phía CSBV,Trung Đoàn 29 bị tổn thất quá nặng phải lùi dần về sau nên Quân Khu 5 Cộng Sản phải điều động Trung Đoàn 31 của Sư Đoàn 2 CSBV vào thay cho Trung Đoàn 66 đang giữ Thường Đức để đơn vị này ra tăng cường cho Trung Đoàn 29 để làm chậm lại bước tiến của những người lính Nhảy Dù. Cộng quân cũng đã đưa Trung Đoàn 24 của Sư Đoàn 304 từ Quảng Trị vào đến chiến trường vào đầu tháng 9/1974 để tăng cường cho mặt trận.
Sáng ngày 18/8, ba Tiểu Đoàn 1ND, 8ND và 9ND vượt tuyến xuất phát, BTL/SĐ Nhảy Dù cũng đã tung các đơn vị Đại Đội 19, 21 và 27 Đa-Năng hoạt động để đánh lạc hướng tình báo địch. (12 Đại Đội Đa Năng là những Đại Đội thiện chiến ưu tú của SĐND, được tổ chức ngoài bản cấp số. Quân số rút ra từ các đơn vị thống thuộc và được huấn luyện khả năng tác chiến như một Đại Đội độc lập).
Trung Tá Nguyễn Văn Đỉnh, LĐT/LĐIND ra lệnh Tiểu Đoàn 8 tiến theo Tỉnh Lộ 4, dọc bờ sông Vu-Già bảo vệ cánh trái trục tiến quân tiến chiếm làng Hà Nha 1 và Hà Nha 2 ở phía Đông đồn Địa Phương Quân cũ (trên cao điểm 52). Thiếu Tá Nguyễn Quang Vân, Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Ðoàn 8 chuyển lệnh cho Đ/U Phạm Văn Hiệu dàn Đại Đội 83 xung phong thần tốc tấn công thẳng vào làng Hà Nha để giải tỏa đồn Địa Phương Quân. 

20200124 MTTD 28
Khi Trung đội 1/83, Trung Đội Trưởng là Thiếu Úy Hoàng Văn Tiến vào gần tới bờ làng thì quân CS Bắc Việt đồng loạt khai hỏa. Các binh sĩ Dù bắn trả mãnh liệt. Trung Ðội 2 do Thiếu Úy Nghiêm Sỉ Thành chỉ huy nhào vô cứu bồ vừa bắn vừa hô xung phong vang rền làm địch hoảng hốt bỏ chạy hết. Nhờ đó tổ khinh binh của Tiến nhảy vào chiếm được bờ làng, Đại Úy Hiệu bảo Thành ngưng tác xạ, và Thiếu Úy Tiến dẫn toàn bộ Trung Đội vào mục tiêu và bung rộng về phía Tây bờ làng.
Sau 40 phút giao tranh, Ðại Ðội 83 hoàn toàn làm chủ làng Hà Nha. Đ/U Hiệu cho bố trí, binh sĩ canh gác cẩn mật, đào hầm hố củng cố vị trí chiến đấu. Kết quả tịch thu vài súng cá nhân vì quân số địch cỡ một trung đội, Cộng quân chỉ chống trả yếu vì thấy các binh sĩ Dù đánh giặc hăng hái và bị nhiều mặt tấn công. Địch tức giận thua trận nên dùng đại bác không giật từ các cao điểm bên kia bờ sông bắn trực xạ vào làng Hà Nha. Xạ trường quan sát của địch thật là chính xác.
Trong khi binh sĩ Ðại Ðội 83 đào hầm hố, gài mìn Claymore, mìn chiếu sáng, đặt lính gác giặc, Đ/U Phạm Văn Hiệu điều chỉnh hỏa tập cận phòng với sĩ quan tiền sát, anh cận vệ dọn cơm cho Hiệu ăn ở cái bàn nhỏ trước một ngôi nhà tranh. Hiệu thấy trời sáng trăng, sợ địch ở đỉnh cao bên kia sông trông thấy, nên bảo dọn vào nhà. Vừa ăn được nửa chén cơm thì nghe "đùng" một tiếng, cái bàn gỗ trước nhà bị nguyên một trái SKZ-57 ly không giật. Hiệu giật mình! Nếu sớm chừng 5 phút thì nguyên tổ chỉ huy của Ðại Ðội 83 đã bị tan tành. 

20200124 MTTD 29
Sau đó địch khai hỏa tứ phía, sơn pháo trực xạ từ các đỉnh núi bên kia sông, hỏa tiễn 122 ly, đại bác 130 ly liên tục pháo kích vào làng Hà Nha. Dứt tiếng pháo thì cả tiểu đoàn địch đồng loạt tấn công biển người vào Đại đội 83.
Nhờ đã chuẩn bị hố chiến đấu vững chắc, các binh sĩ Nhảy Dù đã bắn trả mãnh liệt. Hiệu cho súng cối 60 ly bắn yểm trợ sơ khởi, sĩ quan tiền sát gọi bắn các hỏa tập cận phòng. Thiếu Úy Hoàng Văn Tiến và Thiếu Úy Nghiêm Sĩ Thành ra lệnh bấm mìn claymore, hàng loạt địch ngã gục, súng đại liên M-60 và súng cá nhân AR-15 bắn tới tấp. Hết lớp này tới lớp khác, quân CS Bắc Việt cứ nhào tới định tràn ngập mục tiêu làng Hà Nha. Tiến và Thành thật can đảm, hai Sỉ quan nầy ra ngay tuyến ngoài đốc thúc binh sĩ chống cự. Nhưng những loạt đạn vô tình đã kết liễu đời hai người hùng trai trẻ của Ðại Ðội 83. Đây là hai sĩ quan đầu tiên của Tiểu đoàn 8 ND ngã xuống trên mặt trận Thường Đức, mở đường cho năm sĩ quan Trung Đội Trưởng sau đó theo chân Tiến ra đi không hẹn ngày về.
Đ/U Hiệu điều động Trung Ðội 3 của Thiếu Úy Lê Mậu Sức qua trám lỗ hổng, nhưng Sức cũng bị thương nặng (phải di tản). Chỉ còn Chuẩn úy Thạch Huôn và Đại Úy Hiệu đốc thúc các binh sĩ Dù cố thủ. Cầm cự đến trời sáng thì địch rút lui để lại rất nhiều vũ khí, xác địch và một số tù binh.
Trong lúc đó, Tiểu Ðoàn 1 do Thiếu Tá Ngô Tùng Châu chỉ huy, đi cánh phải của Lữ Đoàn, tiến chiếm mục tiêu đầu là cao điểm Đông Lâm, rồi theo đường đỉnh dãy Sơn Ya tiến về hướng Tây tới 1062. Đây là một đồn bót cũ, địa thế xung quanh trống trải, dọc dài xuống tận chân núi. Các đại đội tiến quân dưới cơn mưa pháo của quân CS Bắc Việt, họ phải xung phong thần tốc bám sát và đánh cận chiến để địch không sử dụng được các bãi pháo mà họ đã chuẩn bị sẵn. Thiếu Tá Nguyễn Văn Quý (Tiểu Đoàn Phó) chỉ huy 2 Đại Đội thanh toán các tổ cảm tử quân Việt Cộng đang đóng chốt trên những điểm cao, những hốc đá cheo leo dọc theo dãy Sơn Gà. Một trở lực lớn là quá nhiều mìn bẫy (thuộc loại "mìn hơi" làm bằng nhựa nhỏ cỡ hộp thịt ba lát). Loại mìn này có thể hủy diệt 2 chân nếu dẫm phải. Tại đây Ðại Ðội 11 bị tổn thất 2 chiến sĩ vì mìn hơi này. 

20200124 MTTD 30
Hôm sau, Lữ Đoàn phải tăng phái toán rà mìn của Đại Đội 1 Công Binh Dù để mở đường. Mục tiêu Đông Lâm được chiếm lĩnh dễ dàng vì không có lực lượng phòng ngự của địch. Tuy nhiên các chiến sĩ Dù vẫn gặp khó khăn trước những tấn công lẻ tẻ bằng súng đại bác không giật từ những hốc đá. Một toán tiền quân của Đại Đội 11 đã diệt được toán tiền sát viên pháo binh của địch gồm 2 người đã chết do cụt chân vì mìn hơi và một người còn sống với đầy đủ máy truyền tin, bản đồ, và địa bàn. Từ đó vị trí các lực lượng bạn không còn bị pháo kích chính xác nữa. Sau khi chiếm được Đông Lâm, hai Đại Đội 11 và 14 trực chỉ tới mục tiêu B.
Tiểu Ðoàn 9 ND giữ trục chính, đi dọc theo cánh đồng rộng phía Bắc sông Vu Gia, chiếm lĩnh dãy đồi thấp có rừng chồi che phủ. Từ dãy đồi thấp phía Nam dãy Sơn Gà, Trung Úy Nhơn, Đại Đội Trưởng Ðại Ðội 92, Trung Úy Thăng, Đại Đội Trưởng Ðại Ðội 94, Đại Úy Trọng, Đại Đội Trưởng Ðại Ðội 91, cùng Đại Đội 93 của Đại Úy Tửu phải băng qua một cánh rừng tràm để đến đồi 383 rồi mới tiến sát tới đỉnh 1062, . Các chiến sĩ của Tiểu Ðoàn 9 không sao qua đến được bìa rừng dưới chân núi Đông Lâm, vì hỏa lực từ cứ điểm B1 trên sườn núi chế ngự. Cứ điểm này vô cùng kiên cố, vừa ở cao, vừa được che chở bởi các tảng đá lớn chồng lên nhau. Tiểu Ðoàn 9 đã dùng rất nhiều phi pháo nhưng vẫn không tiêu diệt được. Đại Úy Tửu bị thương chân nên Đại Úy Tường từ Ðại Ðội 90 ra thay thế.
Từ đỉnh Đông Lâm, Tiểu Ðoàn 1 nhờ lợi thế hơn 2 cánh quân bạn, nên tiến quân tốc độ cũng nhanh hơn. Do đó Tiểu Ðoàn 1 từ cao điểm đã bảo vệ hữu hiệu sườn phải cho Lữ Đoàn. Qua sự phối hợp hàng ngang với Tiểu Ðoàn 9, Tiểu Ðoàn 1 đã cho lệnh Đại Ðội 11 đánh bọc hậu phía sau xuống cứ điểm B1, nơi địch đang cầm chân tiền quân của Tiểu Ðoàn 9.
Xuyên qua thung lũng, Ðại Úy Thể dẫn quân tấn công vào phía sau B1 một cách bất ngờ ở ngay sau lưng địch. Đối diện với Cộng quân là Tiểu Ðoàn 9 Dù đang bị cầm chân ở tại dốc đá. Nhờ lợi thế cao, Đại Ðội 11 để lại một trung đội ở B để đóng chốt và giữ ba lô cho các trung đội khác. Thành phần còn lại tập trung hỏa lực, xung phong đánh thần tốc và tràn ngập cứ điểm B1.
Quân CS Bắc Việt hoảng hốt xả chốt chạy tán loạn, chỉ trong vòng 2 tiếng đồng hồ, Ðại Ðội 11 đã kiểm soát hoàn toàn các đỉnh đá ở phía Nam của B. Chốt B1 được giải tỏa dễ dàng với chiến lợi phẩm là 1 súng cối 61 ly, 1 thượng liên, 7 súng AK, 4 khẩu B-40, 1 điện thoại, một số đạn 72 ly nhưng không tìm được súng. Sau này Tiểu Ðoàn 11 của Trung Tá Lê Văn Mễ dùng nơi đây làm chỗ đóng quân tạm thời cho Bộ Chỉ Huy Tiểu Ðoàn.

Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù tấn công 1062:
Trời sẩm tối, chờ bắt tay với Tiểu Ðoàn 9 không được, Ðại Ðội 11 phải tạm đóng quân đêm tại B và B1. Đêm đó, đặc công địch bò trở lại đột kích B1 bằng B-40 rồi bỏ chạy. Chuẩn Úy Tuyến Trung Đội Trưởng bị hy sinh. Sáng hôm sau 20/8/1974, địch pháo kích mạnh mẽ bằng đạn 122 ly vào B và B1 nhưng không chính xác nên không bị tổn thất. Khoảng 11 giờ trưa, Thiếu Tá Quý và Ðại Ðội 14 bắt tay với Tiểu Ðoàn 9 cũng xuất hiện và đóng chốt tại B2.
Kế đó, TĐ1ND tiếp tục tiến về cứ điểm C, một tiền đồn mạnh mẽ của quân CS Bắc Việt. Ðại Ðội 14 đi đầu và chạm địch. Thiếu Tá Nguyễn Văn Quý đi với cánh quân bọc hậu là Ðại Ðội 11 của Đại Úy Thể. Một phần vì địa thế hiểm trở, thêm vào đó yếu tố bất ngờ không còn nữa. Địch đã chuẩn bị sẵn sàng với hầm hố kiên cố để đón Ðại Ðội 14. Lại thêm rừng cây cổ thụ cao lớn, ta sử dụng pháo binh rất khó vì sợ đạn chạm ngọn cây nổ từ cao gây thương tích cho quân bạn.
Suốt 3 ngày cầm cự, Ðại Ðội 14 không thể tiến lên được đành phải án binh tại chỗ. Thiếu Tá Quý đẩy Ðại Ðội 11 thọc sâu về phía Tây rồi từ đó tiến đánh C bằng hướng Nam. Quân Bắc Việt trên cao, quân ta dưới thấp, nhưng nhờ hốc đá nên Ðại Ðội 11 bám sát tiến lần vào cách mục tiêu C khoảng 200 thước, và phải dừng lại vì sợ lọt vào tầm lựu đạn. Tiểu Ðoàn 1 sử dụng đại bác 57 ly và súng cối 81 ly để có thể bắn chính xác vào mục tiêu. Thiếu Tá Quý cho tập trung 5 khẩu đại liên M-60 chờ cho Tiểu Đoàn bắn hơi cay để địch chạy ra khỏi hầm trú ẩn, thì tập trung hỏa lực mạnh mẽ bắn phủ đầu địch.
Ðại Ðội 14 bất thần xuyên nhanh qua yên ngựa để chiếm C, từng tổ 3 người bò dưới hỏa lực tiến vào mục tiêu dùng lựu đạn ném vào phòng tuyến địch, rồi lập tức xung phong chiếm hầm hố địch làm đầu cầu. Kế đó họ bung rộng ra đánh chiếm từng hầm một. Thừa thắng Thiếu Tá Quý đẩy Ðại Ðội 14 qua thẳng 1062, nhưng mọi dự tính không xảy ra như mong muốn, và cũng từ đó Ðại Ðội 11 và Ðại Ðội 14 phải trả giá rất đắt.
Sau khi địch tháo chạy vì sự tấn công quá dũng mãnh của các chiến sĩ thiện chiến Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù, hai Ðại Ðội 11 và 14 chia nhau bố trí lập vị trí phòng thủ sơ khởi để ngăn ngừa địch phản công. Một trận mưa cối sơn pháo 120 ly của Bắc quân bủa xuống, tiếng nổ vang khắp rừng già, khói phủ mù mịt trận địa. Nhờ bung rộng và hầm hố kiên cố của địch để lại, nên binh sĩ ta tránh được thiệt hại nặng nề bởi trận mưa pháo tập trung và chính xác này. 

20200124 MTTD 31
Cao diem 1062
Càng tiến gần về 1062, địa thế càng hiểm trở, rừng rậm hơn, cây to nhiều hơn, sườn càng dốc đứng hơn. Từ cứ điểm C nhìn lên mục tiêu, ở cao hơn 2 vòng cao độ (theo bản đồ quân sự tương đương 20 thước). Cách xa chừng 150 thước, ta thấy rõ địch đang lố nhố chạy tới chạy lui tăng cường phòng thủ. Thiếu Tá Quý gọi xin pháo binh bắn "cắm chỉ" lên mục tiêu đó ngày và đêm. Đây được gọi là mục tiêu D, một trong 5 đỉnh của 1062. Giữa C và D là một thung lũng (eo yên ngựa) sâu khoảng hơn 20 thước. Như vậy quân ta nếu tấn công mục tiêu D, ít nhất phải vượt lên một dốc đứng cao tới hơn 40 thước. Từ D, địch thỉnh thoảng bắn trực xạ bằng đại bác và thượng liên xuống mục tiêu C, nhưng không gây thiệt hại đáng kể nào cho quân bạn.
Lúc nầy Tiểu Ðoàn 8 và 9 còn cách quá xa 1062, chỉ có Tiểu Ðoàn 1 là gần và đang ở cao địa, không ai bảo vệ cạnh sườn để tiếp ứng kịp thời. Địa thế địch hiểm trở dễ thủ khó công. Địch chuẩn bị chiến trường đợi ta với những trận địa pháo và hầm hố kiên cố.
Đỉnh 1062, có 5 đỉnh nhỏ. Năm đỉnh nhỏ này nằm theo thế liên hoàn, yểm trợ cho nhau bằng hỏa lực dễ dàng. Diện tích rộng khoảng 2 đại đội mới bao phủ nổi. Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù quyết định đột kích đêm và lợi dụng gió Đông làm một trận hỏa công. Lực lượng xung kích gồm 2 Trung Đội với Thiếu Úy Lê Văn Bá chỉ huy một Trung Đội thuộc Ðại Ðội 14 và Thiếu Úy Trần Thanh Quang chỉ huy một Trung Đội của Ðại Ðội 11. Đây là 2 Sĩ Quan xuất sắc đã từng lập nhiều thành tích chiến thắng cho Tiểu Đoàn. Ðại Ðội 11 làm thành phần trừ bị sẵn sàng tiếp ứng kịp thời cho lực lượng tấn công. Tần số liên lạc thuộc nội bộ của Ðại Ðội 11 do Thiếu Tá Quý trực tiếp chỉ huy. Hỏa lực yểm trợ gồm súng cối 60 ly và 81 ly đã được chuẩn bị yếu tố tác xạ sẵn sàng.
Sáu giờ chiều, ánh sáng mặt trời trong rừng già đã tắt hẳn. Hai Trung Đội bắt đầu xuất phát. Thiếu Úy Quang dẫn trung đội đi bên trái, trung đội Thiếu Úy Bá bên phải. Họ giữ đội hình đi song song và cách nhau khoảng từ 30 đến 40 thước. Pháo Binh 105 ly của ta vẫn đều đều bắn cắm chỉ trên mục tiêu để địch lo trốn trong hầm, không ngóc đầu lên quan sát quân ta đang di chuyển. Một giờ, hai giờ, rồi 3 giờ trôi qua. Tình hình vẫn yên tỉnh, một thứ im lặng ngộp thở, vì mọi người đều lo cho số phận của đồng đội của mình. Hệ thống liên lạc vẫn tốt, Thiếu Úy Quang thì thầm trong máy:
- Rất gần địch, tiếng chửi thề của chúng nó nghe rõ mồn một, đích thân.
- Được! Cẩn thận nghe Quang! Thiếu Tá Quý trả lời nho nhỏ trong máy với giọng Huế chay.
Bỗng nghe một loạt đạn nổ bên phải rồi im lặng. Pháo Binh ngưng tác xạ, hai cánh quân vừa bắn vừa hô xung phong vang rền cả núi rừng hoang vu. Lửa bắt đầu cháy trên mục tiêu, nhiều nhất là bên cánh Thiếu Úy Quang. Bộ Chỉ Huy Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù xin Pháo Binh chuyển tác xạ về hướng Tây để bắn chận quân địch. Tiếng của Quang vang trong máy:
- Chiếm được đỉnh rồi đích thân! Hầm quá nhiều và kiên cố, làm toàn bằng cây to. Mấy đứa con đang bung rộng chờ cánh quân bên phải!
Trời tối đen như mực, vẫn chưa liên lạc được Thiếu Úy Bá. Mười lăm phút sau, Thiếu Tá Quý đứng dưới mục tiêu C thấy trên D có từng cụm lửa lóe lên chen lẫn trận địa pháo bằng súng cối sơn pháo 120 ly của địch.
Tiếng của Quang vang lên trong máy:
- Chúng pháo dữ quá đích thân, nhưng hầm hố kiên cố, không sao!
Rồi hàng loạt tiếng đạn AK-47 kêu rít, tiếng Quang hét trong máy:
- Chúng nó phản công, đông lắm! Cho Pháo Binh bắn trên đầu tôi, tụi nó đông như kiến! Mau lên! Pháo! Pháo mau lên!
Ban đêm trời tối, Ðại Ðội 11 trừ bị cho Quang và Bá đang ở lưng đồi yên ngựa. Trung đội Thiếu Úy Bá thì không liên lạc được ngay từ loạt đạn đầu, sau này mới biết được Bá và 4 binh sĩ đã hy sinh vì mìn claymore (Việt Cộng lấy của Sư Ðoàn 3 Bộ Binh) ngay từ lúc đó.
Thiếu Tá Ngô Tùng Châu (Tiểu Đoàn Trưởng) bảo Quý:
- Nếu thấy không được thì bảo Quang rút về, đừng hy sinh nhiều, ta sẽ tìm cách khác.
Nhưng Quang không nghe lệnh (hoặc không thể nghe lệnh!). Hai Trung Đội đột kích của Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù đã gặp sự kháng cự phản công quá mãnh liệt, quân số địch rất đông. Từ đỉnh cao, khe núi, và các địa đạo trong rừng cây ùa ra như đàn ong vỡ tổ! Lính Nhảy Dù ria bắn không nghỉ tay. Trước khi gần hết đạn, Quang gọi Thiếu Tá Quý phải kêu Pháo Binh bắn đạn nổ chụp ngay trên đầu thí quân, quyết liều sống chết với quân Cộng Sản Bắc Việt (CSBV). T/U Quang đã tập trung đạn của các binh sĩ bị thương, bảo họ rút, còn Quang thì ở lại bắn tới hết đạn và anh dũng hy sinh trên mục tiêu D. Đáng phục thay một Sĩ-Quan can trường, biết hy sinh bảo vệ thuộc cấp và làm tròn bổn phận với núi sông.
Các đạn pháo CVT đã sát hại 10 phần địch và 3 phần quân bạn. Xác địch và ta nằm ngổn ngang trên đỉnh đồi 1062. Trung Đội của Thiếu Úy Quang có 15 chiến sỉ anh dũng hy sinh.
Ðại Ðội 14 của Trung Úy Vệ bị kẹt cứng ở yên ngựa nhỏ hẹp giữa mục tiêu C và mục tiêu D, hỏa lực Việt Cộng phủ kín từ D và 1062. Ðại Ðội 14 tổn thất mỗi lúc một nhiều mà không tiến được bước nào. Pháo Binh Dù được sử dụng tối đa nhưng địa thế núi cao cây rậm Pháo Binh phải bắn góc độ cao mới "gõ" vào 1062 được, nhưng với độ chính xác thật ít.
Thiếu Tá Quý lại dùng kế cũ, dương đông kích tây, đẩy Ðại Ðội 11 về Tây để tấn công 1062 từ chính Nam nhằm giải tỏa áp lực Ðại Ðội 14 như trường hợp đánh mục tiêu C. Nhưng lần này sự việc không như lần trước, Ðại Ðội 11 vừa mới đến triền núi phía Nam của 1062 thì địch dùng súng cối 82 ly từ góc đồi phía Tây bắn một cách dữ dội, Ðại Ðội 11 bị hy sinh một tiền sát viên và 4 binh sĩ chưa kể một số bị thương.
Rạng sáng, sau khi sử dụng Pháo Binh và súng cối 81 ly tối đa, Ðại Ðội 11 dàn 3 trung đội tấn công 1062 từ chính Nam. Hai bên quần thảo gần 6 tiếng đồng hồ, cuối cùng Ðại Ðội 11 chiếm được đỉnh 1062. Nhưng chưa đầy 10 phút, quân Bắc Việt đã từ D1 và D2 đồng loạt khai hỏa bằng đủ loại vũ khí phủ trùm 1062. May nhờ hệ thống giao thông hào của địch để lại nên cũng giảm bớt phần nào tổn thất.
Thượng liên Cộng quân bắn liên hồi từ nhiều vị trí, và nhất là đạn súng cối 61 ly của địch. Ngay đợt pháo đầu Thiếu Úy Huệ đã bị thương. Đỉnh 1062 trước đó đã bị phi pháo quần nát từ rậm rạp nay chỉ còn lại một đồi trọc với đất cát vàng cày xới tung tóe. Ðại Ðội 11 không chịu nổi phải rút về triền núi phía Nam, Huệ kéo xuống được còn xác Thiếu Úy Quang bị cháy đen..
Tổn thất Ðại Ðội 11: Thiếu Úy Quang và 15 binh sĩ hy sinh. Ba mươi bảy bị thương trong đó có hai Sỉ Quan Trung Đội Trưởng là Thiếu Úy Huệ và Thiếu Úy Quách An.
Trong khi đó Ðại Ðội 14 cũng cố gắng xuyên thủng chốt địch trong hốc đá ở yên ngựa để lên 1062 bắt tay với Ðại Ðội 11, nhưng mọi dự tính không thành. Trung Úy Vệ bị thương, Trung Úy Bằng, Ðại Ðội Phó Ðại Ðội 11 qua thay, hai ngày sau cũng bị tử thương vì lựu đạn địch. Eo yên ngựa giống như một khúc xương kẹt ngay cổ họng, thật khó nuốt vô cùng.
Riêng Ðại Ðội 12 của Trung Úy Thọ và Ðại Ðội 15 của Đại Úy Lộc đi với Thiếu Tá Ngô Tùng Châu vẫn lục soát và làm thành phần trừ bị ở Đông Lâm. Trung Úy Thọ bị thương do pháo kích, Trung Úy Khánh (Truyền Tin) ra thay cũng bị tử thương. Vài hôm sau, Tiểu Ðoàn 8 của Thiếu Tá Vân vào thay. Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù rút về Hà Nha dưỡng quân và bổ sung quân số.

Xa Luân Chiến, Tiểu Đoàn 8 Nhảy Dù xông trận:
Theo kế hoạch, Tiểu Ðoàn 8 Nhảy Dù được điều động lên thay thế Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù để tiếp tục đánh chiếm 1062. Cuộc chiến trở nên khốc liệt hơn khi Tiểu Đoàn 8 bỏ Hà Nha, chuyển lên núi để thay thế cho đơn vị bạn tấn công địch quân trên các cao điểm.
Địch vào trận với lợi thế trên sân nhà, họ lợi dụng tối đa địa thế, địa hình. Khi quân ta vừa băng qua một trảng trống thì bị địch nghênh cản rất mạnh mẽ, nếu nhìn chung quanh có những tảng đá lớn chênh vênh trên sườn núi thì đừng có dại dột chạy vào ẩn nấp, sau lưng tảng đá là một bãi mìn gài sẵn. Địch từ vị trí thuận lợi trên cao nhìn xuống thấy rõ từng người lính đang hút thuốc, đang nấu nướng, địch dùng súng cối 61 ly bắn vào quân ta.
Khi TĐ8ND lên thay thế TĐ1ND để tiến chiếm cao điểm 1062, sức lực của đơn vị cũng đã sức mẻ phần nào, còn lại bao nhiêu sinh lực ta dồn vào cú chót, được ăn cả ngã về không. Đỉnh 1062 là một nấm mộ tập thể khổng lồ, chôn không biết bao nhiêu sinh mạng của cả hai bên. Mỗi khi quân ta vừa chiếm được 1062, thì lập tức địch dội pháo, điên cuồng xông lên quyết chiếm lại cho bằng được. Cả hai bên mất đi dành lại đỉnh 1062 nhiều lần, cứ như hai gã thanh niên cùng tranh dành một cô gái thơm như múi mít, bên nào cũng đòi quyền sở hữu em gái, không ai chịu nhường ai.
Thiếu Tá Tiểu Ðoàn Trưởng Nguyễn Quang Vân, cho Đại Ðội 84 của Minh và 83 của Hiệu làm 2 mũi dùi tấn công sườn phải phía Đông 1062. Chờ phi pháo dập nát đỉnh đồi, rồi trời vừa chợp sáng Thiếu Tá Vân dẫn Ðại Ðội 81 của Võ Thế Hùng và Ðại Ðội 82 của Nam, xuất phát từ chân đèo Thường Đức leo lên dọc theo đường đỉnh về hướng Bắc, mục tiêu là đồi 1062.
Các binh sĩ Tiểu Ðoàn 8 Nhảy Dù leo dốc đứng (độ nghiêng 70 độ) đồng loạt tiến về mục tiêu. Đứng trên 1062, ta thấy có 5 đỉnh nhỏ nằm gần nhau, làm thành hình tròn theo thế liên hoàn; mặt hướng về Tỉnh Lộ 4 thì dốc thẳng đứng, rất khó leo. Cộng quân thường dùng giàn thung ném một lần hàng chục quả lựu đạn xuống mỗi khi quân ta tấn công vào mặt này. Còn các hướng khác thì có 4 đỉnh nhỏ che chở nên 1062 quả là một địa thế dễ thủ khó công. Từ Tỉnh Lộ 4 muốn leo lên 1062 phải qua những đỉnh nhỏ 126, 383, xuyên qua những yên ngựa chập chùng như sóng gợn.
Hai Đại Ðội 83 và 84 do Thiếu Tá Trần Toán chỉ huy đi băng qua khu vực Tiểu Ðoàn 9 Nhảy Dù tới mục tiêu C của Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù, bọc vòng lên đỉnh cao bên dãy Sơn Gà để từ mục tiêu C băng qua yên ngựa đánh lên 1062. Đại đội 81 của Đại Úy Hùng và 82 của Nam lợi dụng đêm tối lén bò lên đánh vào sườn dốc đứng (vì mặt này địch chỉ phòng thủ hời hợt chúng cho là ta không thể nào dám vào hướng nầy, vì sẽ làm mồi cho lựu đạn.
Ba giờ khuya xuất phát tấn công, sau khi cho phi pháo dập nát đỉnh đồi, Hiệu, Minh, và Hùng dẫn đầu các cánh quân trèo lên ngọn 1062, Ðại Ðội 84 của Trung Úy Hùng "ốm" làm thành phần trừ bị. Đoạn đường gai gốc hiểm trở. Những binh sĩ Dù dùng kế dương đông kích tây, lợi dụng địch đang đang phân tán phòng thủ và bị phi pháo dập liên tục, Hùng, Minh, và Hiệu chia từng tổ 3 người bò lên đỉnh núi, diệt từng chốt nhỏ, rồi leo lên. Đây là những giây phút đùa với tử thần, mà cái chết đến với họ bất cứ lúc nào. Nếu một trái lựu đạn của địch thả trúng, hay bị trượt chân xuống, họ có thể chết tan xác. Trèo lên vách đá dựng đứng, cao hàng trăm thước, trước khi tới miệng hầm, họ dùng lựu đạn tiêu diệt các chốt địch.
Những người binh sĩ Nhảy Dù gan dạ, anh hùng của các Đại Ðội 81, 83, và 84 nầy đã phải tránh được từ 5 đến hàng chục quả lựu đạn do địch từ trên cao ném xuống. Muốn sống, muốn chiếm được đồi 1062, họ phải vừa quan sát, vừa trèo, và vừa tránh né, làm sao để những trái lựu đạn đừng nổ trên nón sắt hay nổ ở lưng chừng núi.
Không phải ai cũng được bình an lên tới đỉnh núi. Một quả lựu đạn đã rơi trúng nơi trú ẩn của Thiếu Úy Đoàn Tấn và Chuẩn Úy Đến thuộc Ðại Ðội 81 khiến hai anh bị thương vong. Lúc quả lựu đạn vừa rơi tới, Thiếu Úy Tấn định nhào lại lấy thân mình che cho đồng đội, nhưng không kịp nữa. Quả lựu đạn đã tung nổ, khiến hai người bị trúng nhiều mảnh vào chỗ hiểm. Riêng Trung Úy Thạch và Thiếu Úy Hà Mai Trường, thuộc Đại Đội 84 của Minh, vì hăng hái leo lên nên cũng bị thương.
"Cái giá" để chiếm được đồi 1062 thực sự là một cái giá rất cao, cao nhất của chiến trận mà các chiến sĩ Dù đã gặp phải từ trước tới nay. Năm tiểu đoàn Dù bị tổn thất nặng, nặng nhất là Tiểu Ðoàn 3 của Thiếu Tá Võ Thanh Đồng, quân số hao hụt gần 50 phần trăm.
Đại Úy Hiệu dẫn đại đội 83 xuyên qua Tiểu Ðoàn 9 Nhảy Dù, tiến về mục tiêu C thay thế Ðại Ðội 11 của Đại Úy Trần Văn Thể. Thể bảo Hiệu:
- Sư Ðoàn Điện Biên 304 đó, phải cẩn thận vì địch có lợi thế cao và hầm hố kiên cố.
Trên trục tiến quân có rất nhiều chướng ngại vật, cây cối um tùm, và địch đã gài nhiều mìn bẫy. Cộng quân dùng giàn ná phóng hàng chục quả lựu đạn xuống thật nguy hiểm vô cùng. Địch cũng bắn trực xạ bằng đại bác hoặc sơn pháo, vì thế các Ðại Ðội 81 (cánh trái), Ðại Ðội 84 (cánh phải), cùng Ðại Ðội 83 đã thử đột kích đêm nhưng không kết quả.
Địch chỉ ngồi trên cao đạp những tảng đá và liệng lựu đạn chày xuống làm những chốt đóng gần bị thương hằng ngày. Quân số các đại đội cứ hao hụt dần. Thiếu Tá Nguyễn Quang Vân thường gọi máy đốc thúc nhưng vì địa thế quá hiểm trở nên các đại đội cứ dậm chân tại chỗ.
Sang ngày thứ 4 sau ngày thay Tiểu Ðoàn 1 Nhảy Dù, vì không thể theo đường đỉnh yên ngựa tấn công, nên lợi dụng ban ngày địch không chú ý, Đại Úy Hiệu dẫn quân tiến theo đường thông thủy giữa 2 đỉnh 1062 và đồi Không Tên ở phía Nam 1062. Khi tiền quân Ðại Ðội 83 tiến còn cách 1062 khoảng 50 thước thì địch nghe động nhưng không phát giác là có nguyên đại đội. Cộng quân bắn dọa (vì không ngờ quân ta dám leo dốc cao) xuống thung lũng với thượng liên, B-40, nhưng vô hiệu nhờ các tản đá lớn 2 bên sườn núi che chở, và đồng thời các Ðại Ðội 81, Ðại Ðội 84 bắn yểm trợ khiến địch phải phân tán mỏng để phòng thủ.
Vị trí đóng quân giửa TĐ8ND và địch quân chỉ cách nhau khoảng 50m, đôi bên giử thế cài răng lược gờm nhau đã suốt 2 tuần lể, chờ cho đối phương sơ hở là thịt ngay. Tinh thần mọi người luôn căng thẳng, chỉ sơ suất một giây lát là vong mạng.
Lúc 8.30 tối, Cộng quân từ cao điểm hai ngọn đồi 1062 bất thần tấn công xuống 2 mặt, các chiến sỉ Nhảy Dù phản công quyết liệt, và gọi Pháo Binh tác xạ cận phòng dội ngay lên đầu địch. Quân CS thấy Nhảy Dù chống trả quyết liệt và pháo binh tác xạ dữ dội nên chúng rút lui.
Sáng hôm sau địch quân tấn công ban ngày, vì biết Nhảy Dù ở sát nách, chúng cần phải bứng gốc mới mong giữ được 1062. Các Đại Đội 81,83 và 84 cho các chốt bung rộng ra và bám sát tuyến địch. Tất cả các tuyến đều chạm địch. Trung Úy Vũ Đức Tiềm, một Trung Đội Trưởng bị tử thương. Đại Úy Đồng Văn Minh và Trung Úy Hà Mai Trường bị thương nặng phải di tản.
Gần 1 tháng quần thảo Ta và địch đều bị tổn thất nặng quanh đỉnh 1062. Chiếm xong lại mất, mất rồi thì chiếm lại bằng mọi giá. Ngày 19/9/1974 LĐ1ND quyết định tấn chiếm đỉnh đồi 1062, ra lịnh cho các đơn vị lui lại 200m để phi pháo và pháo binh tác xạ liên tục từ 6.00 đến 7.30 giờ cho địch quân không ngốc đầu nổi. Sau đó tất cả đơn vị xung kích Nhảy Dù xung phong tràn lên mục tiêu. Một số lớn cộng quân run rẩy qùy lạy đầu hàng. Họ được đối xử tử tế, băng bó vết thương, cho ăn uống và thuốc hút. Họ nói “chúng tôi nghe tuyên truyền rằng lính Dù các anh ác ôn hung dữ lắm, sao hôm nay các Anh đối xử tốt với chúng tôi quá vậy?”
Sau đó TĐ8ND bung rộng ra lục soát quanh đỉnh đồi tìm thấy trên 300 xác giặc bắt sống thêm 7 tù binh tịch thu gần 200 khẩu súng đủ loại… Sau khi thu dọn chiến trường, TĐ8ND phối trí các đơn vị chiếm giữ các cao điểm và cho binh sỉ bố phòng chuẩn bị địch quân tấn công trả đủa. Nhờ vào địa thế cộng quân làm sẳn các công sự nên các chiến sỉ Dù cũng đở phải vất vả.
Khoảng 2.00 giờ chiều, địch quân bắt đầu pháo tập dữ dội vào 1062 cho đến chiều tối, sau đó tung 3 Trung Đoàn 29, 24 và 66 của SĐ Điện Biên, đơn vị thiện chiến số một của Tướng Giáp, tăng cường Trung Đoàn 31 thuộc SĐ2 CSBV quyết tâm tràn ngập và chiếm lại cứ điểm 1062, khắp các tiền đồn đều chạm địch.
Đến 1.00 giờ đêm ngày 20/9, Cộng quân ào ạt tấn công vào 1062. Nhờ chuẩn bị trước, TĐ8ND gọi pháo binh tác xạ vào các điểm hỏa tập tiên liệu cận phòng nên các chiến sỉ Tiểu Đoàn 8 vẫn giữ vững phòng tuyến. Đến 4 giờ chiều, Trung Đoàn Sông Hồng tung thêm lực lượng trừ bị cuối cùng vào trận chiến. Vào giờ nầy, lực lượng địch bu quanh 1062 dầy đặc như ruồi bu quanh viên kẹo.
Lữ Đoàn 1ND ra lịnh TĐ8ND lui binh về sau khoảng 200 thuớc, dùng phi pháo tiêu diệt địch quân đang bao quanh đỉnh 1062 đông như kiến. Sau các phi vụ oanh kích của Không Quân VNCH, TĐ8ND trở lại tấn kích tái chiếm ngọn đồi chiến lược nầy, đồng thời tung thêm các đơn vị Đa Năng và Trinh sát xâm nhập sâu vào các hốc đá, khe núi chỉ điểm các vị trí đặt pháo của địch nên pháo binh và không quân phản pháo chính xác tiêu diệt được Bộ chỉ huy Trung Đoàn Sông Hồng đầu nảo của VC tại phía Đông Bắc của đồi 1062 khiến địch quân phải tháo lui, bỏ lại chiến trường trên 200 xác chết, nhiều súng cộng đồng và cá nhân, bắt sống 40 tù binh thuộc Trung Đoàn Sông Hồng.
Ngày 2/10/1974 quân CSBV dự định thêm một lần nửa tấn công biển người để tái chiếm căn cứ 1062 nhưng bị Không quân VNCH và pháo binh ND yểm trợ hoả tập kịp thời và chính xác vào các ngọn đồi 383 và 126 gây tổn thất cho địch trên 250 nhân mạng.

Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù tham chiến:
Sau đó, áp dụng chiến thuật xa luân chiến, Tiểu Ðoàn 3 ND do Trung Tá Võ Thanh Đồng (Tiểu Đoàn Trưởng) và Thiếu Tá Trương Văn Vân (Tiểu Đoàn Phó), được lệnh vào thay Tiểu Ðoàn 8. Vừa ở đồi 1062 khoảng một vài ngày thì Tiểu Ðoàn 3 ND bị địch trở lại phản công ào ạt. Phía Bắc Việt định tái chiếm đồi nầy bằng chiến thuật tiền pháo hậu xung. Một số sơn pháo của họ bắn trực xạ từ sườn núi đối diện.
Ngày 29/10/1974, chiều hôm đó trận địa im tiếng sung, tình hình các nơi yên tỉnh, nhưng binh sĩ canh gác tiền đồn thấy nhiều lá cây di động trông rất khả nghi. Thiếu Tá Vân ra lịnh cho các đơn vị trực thuộc báo động đề cao cảnh giác, kiểm soát các tuyến phòng thủ, gài mìn Claymore và canh gác cẩn thận, sẵn sàng tư thế đề phòng địch tấn công bất ngờ.
Bỗng súng nổ liên hồi ở khu vực của Đại Đội 31 của Đ/U Ngụy Văn Đàng. Bộ Chỉ Huy Tiểu Đoàn đứng trên đỉnh 1062 theo dõi châm chú trận đánh. Cối 75 ly và sơn pháo của địch từ những cao độ phía Tây Bắc bắn từng nhịp 4 trái và bộ đội Bắc Việt từ hướng đó đồng loạt tiến vào. Cộng quân dùng chiến thuật biển người, chẳng điều động, ẩn núp gì cả. Lính Nhảy Dù đồng đứng dậy khỏi giao thông hào bắn trả mãnh liệt. Súng bắn không cần nhắm, lựu đạn ném không cần lấy đà. Hàng hàng lớp lớp cộng quân rơi rụng.
Cuộc tấn công kéo dài trong nhiều đợt. Bộ đội Bắc Việt đồng loạt tấn công vào tuyến phòng thủ của Đại Đội 31 đang đóng tiền đồn tại đỉnh yên ngựa 1062 và ngọn đồi không tên. Hằng trăm lính của Sư Đoàn Điện Biên cùng ào lên 1062 một lượt. Họ giành giật trên mảnh đất cằn cổi, tan hoang để tìm kiếm thức ăn. Họ tìm những bịch gạo sấy, thịt hộp, C Ration, cuối đường của giải phóng "Mỹ ngụy" là sự tranh giành những hộp thịt được làm tại Mỹ!
Thiếu Tá Vân nghe tiếng Đ/U Đàng hét trong máy xin pháo binh và phi cơ bắn lên đỉnh đồi, vì địch đã tràn ngập! Hai bên phải đánh cận chiến bằng lưỡi lê và lựu đạn, nhưng địch nhiều quá, cứ liều chết nhào tới tấn công. Đ/U Đàng và anh em trong đại đội cầm cự, xông xáo, tả xung hữu đột, người nào trên mình cũng bị nhiều vết thương, áo ướt đầy máu. Đàng nguyên là sĩ quan cận vệ của Trung Tướng Nguyễn Viết Thanh.
BCH Tiểu đoàn gọi 3 phi tuần khu trục dội bom Napalm xuống đốt cháy sườn đồi. Sau đó, từng đợt pháo binh bắn hỏa tập trợ chiến. Sau khi pháo dứt, những cán binh Bắc Việt lại tràn lên thấy Đàng bị thương nặng còn ngất ngư vì trúng nhiều mảnh, anh dùng hơi tàn rút súng định tự sát, thì người anh bị đạn ghim như lông nhím. Đàng ngồi chết trân mà đôi mắt hãy còn trợn trừng không khuất phục.
Đại Ðội 34 của Trung Úy Thư, lên tiếp ứng thì gặp địch tràn tới đánh tơi bời thật hung hiểm vô cùng! Ðịch hô: "Hàng sống chống chết," nhưng Thư cứ hăng máu lấy AR-15 quạt và kêu pháo binh bắn đạn nổ chụp lên đầu để cùng chết chung với 5 phần địch 1 phần bạn. Một mình Tiểu Ðoàn 3 ND mà phải cầm cự với cả trung đoàn của Sư Ðoàn 304, địch cho các đơn vị thay phiên tấn công gần một ngày. Các sĩ quan dũng mãnh của Tiểu Ðoàn 3 ND như Đại Úy Phạm Văn Thư, Thiếu Úy Tô Văn Nhị đã gọi pháo binh bắn lên đầu để cùng chết chung với hằng trăm xác địch.
Do áp lực địch quá mạnh, lực lượng phòng thủ 1062 của Nhảy Dù phải rút khỏi cứ điểm nầy (2 ĐĐ 31ND, ĐĐT là Đ/U Ngụy Văn Đàng và 34ND, ĐĐT là Trung Úy Phạm Văn Thư cùng 7 Sỉ Quan Trung Đội Trưởng và trên 140 HSQ&BS bị hy sinh vì pháo địch ). Mặc dù có những công sự do Cộng quân đã chuẩn bị các "lô cốt" bằng những khúc cây kiên cố, tuy nhiên địch quân quá đông, phía Nhảy Dù rút lui để cho dụ địch tập trung vào đỉnh 1062, sau đó dùng "hỏa công" đốt cháy toàn khu ác liệt nầy bằng bom Napalm và bằng các viên đạn lửa bắn vào bãi lau sậy.
Ngày 1/11/1974, CSBV tái chiếm đỉnh đồi 1062. Tiểu Đoàn 9 Nhảy Dù được lịnh vào vùng tiếp ứng cho TĐ3ND. Tiểu Đoàn 9 dàn quân thành hai mũi ĐĐ93 của Đ/U Hồ Tường và ĐĐ 92 của Trung Úy Nhơn tấn công từ trên cao đánh xuống. Trong lúc đó, bên sườn dốc đứng phía dưới, Trung Tá Nhỏ cùng Đại Úy Trần Ngọc Chỉ bày trận thế nghi binh để cho địch quân tưởng là ta tấn công mặt nầy. Địch quân dùng giàn thung bắn thư rơi khiêu chiến “Thách ngụy Dù lên đánh”.
Vì biết địch quân lợi dụng hầm hố kiên cố trên đỉnh 1062, pháo binh của ta không làm gì được, Đại Úy Tường cho phóng lựu đạn cay lên buộc địch quân phải chui ra khỏi hầm sau đó gọi phi pháo thả bom Napalm hỏa thiêu đỉnh đồi 1062 đồng thời xua quân bao vây nguồn tiếp tế và nước. khiến địch quân chịu không nổi phải bỏ chạy. Ta và địch giằng co đỉnh đồi nầy nhiều lần, quân số đôi bên đều bị tiêu hao nhiều. Trung Úy Nhơn bị thương cả hai chân vì đạp phải mìn hơi.
Ngày 8/11/1974 lực lượng Nhảy Dù phản công tái chiếm lại 1062 và lập tuyến phòng thủ quanh sườn núi. Dẹp tan các chốt lẻ tẻ cuả địch và thu nhặt xác các quân nhân Nhảy Dù bị tử trận trong thời gian trước đó. Nhờ thời tiết giá lạnh nên các xác không bị hư hủy..
Tiểu Đoàn 1 Nhảy Dù sau hai tuần nghỉ ngơi và chỉnh trang lại được đưa vào vùng phía Bắc của 1062, Thiếu Tá Phú (biệt hiệu Phú "đen") sử dụng tối đa các phi tuần A-37 oanh kích tối đa mục tiêu và áp dụng chiến thuật đánh địch bất ngờ và kín đáo bằng cách tung hai Đại Đội 11 & 15 duyên theo đường thông thủy tiến vòng lên phía Bắc thay vì đi theo yên ngựa rồi bất thần quay lại tấn công chớp nhoáng vào D1 và D2.
Vì hướng tấn công ngoài sự tiên liệu, Bắc quân chỉ chú trọng phòng thủ hướng về 1062, nên chỉ tới trưa là Đại Đội 15 thanh toán xong D1 và Đại Đội 11 chiếm xong D2 với tổn thất được xem như nhẹ, Đại Đội 15 bắt sống 2 tù binh, tịch thu 2 thượng liên, và một số súng cá nhân. Đại Đội 11 thu được 1 súng cối 61 ly và một số súng cá nhân.
Sau đó Bắc quân tháo lui vì chịu không nổi phi pháo của Việt Nam Cộng Hòa ngày đêm dập vào các điểm trú quân của họ. Bộ chỉ huy cộng quân thấy khó giữ 1062, nên ra lệnh rút lui trong đêm tối, rồi bọc qua sông Vu Gia, đánh bất ngờ vào Bộ Chỉ Huy của Tiểu Đoàn 2 Nhảy Dù đóng gần Hà Nha.
Thiếu Tá Trần Công Hạnh tân Tiểu Đoàn Trưởng, cùng Tiểu Đoàn trừ đóng ở làng Hà Nha 1. Còn Thiếu Tá Nguyễn Văn Phương (Tiểu Đoàn Phó), chỉ huy 2 đại đội ở bên kia sông, phải tả xung hữu đột mới phá được vòng vây.
Sáng hôm sau, Thiếu Tá Phương cho các Đại Đội tung ra lục soát, Chuẩn Úy Tạ Thái Bảo dẫn Trung Đội tiến chiếm vị trí chốt mà địch đã đặt thượng liên bắn vào Tiểu Đoàn 2. Vừa báo cáo chiếm chốt xong thì nghe tiếng "Ầm," tiếp theo là bụi cát bay mù nơi anh vừa chiếm. Chuẩn Úy Bảo hy sinh bởi quả đạn pháo kích từ đỉnh đồi cao gần chân đèo Thường Đức. Thiếu Tá Phương phái Thiếu Úy Tăng Thành-Lân chỉ huy trung đội chiếm lại chốt trên đồi nhỏ đó. Lân gọi pháo binh bắn nát rồi dẫn quân xung phong tiêu diệt toàn bộ địch trên cao địa nầy. Anh chuẩn bị lại hầm hố cẩn thận đề phòng địch phản công. Nhưng khoảng 20 phút sau, địch lại bắn sơn pháo ngay đồi và Thiếu Úy Lân cũng bị hy sinh. Thiếu Tá Phương lập tức kêu phi pháo đánh vào điểm đặt súng của địch, hai bên giằng co nhưng không ai đến vùng tử địa đó nữa.
Vài hôm sau, khi Tiểu Đoàn 2 được lệnh chiếm đỉnh 126 để bảo vệ đèo Thường Đức và gặp sự kháng cự mạnh mẽ của Bắc quân đang bám trụ tại đây. Sau nhiều đợt xung phong của các chiến sĩ Tiểu Đoàn 2, địch đành phải rút chạy bỏ lại hàng chục vũ khí đủ loại. Phía bên Nhảy Dù cũng bị hy sinh ba sĩ quan tài giỏi là Trung Úy Thịnh, Thiếu Úy Trần Đại Thanh, và Thiếu Úy Lê Hải Bằng. Sau đó Thiếu Tá Trần Công Hạnh lên làm Tiểu đoàn trưởng thực thụ và bạn cùng khóa 20 là Trần Tấn Hòa về làm Tiểu Đoàn Phó.
Tiểu Đoàn 7 ND do Thiếu Tá Nguyễn Lô (Tiểu Đoàn Trưởng), và Thiếu Tá Nguyễn Văn Quý, từ Tiểu Đoàn 1 trở về, làm Tiểu Đoàn Phó, được lệnh nửa đêm cấp tốc tiến đánh suối Ba Khe. Các chiến sĩ Nhảy Dù dùng chiến thuật dương Đông kích Tây cho chủ lực đánh bọc phía sau lưng khiến địch rối loạn hàng ngũ, rút chạy chém vè, để lại hơn 200 vũ khí đủ loại, hậu cần bị phá hủy, và toàn bộ tiểu đoàn bị tiêu diệt.
Đại Úy Tú Trinh, người hùng diệt tăng ở Quảng Trị, đã bị thương trong trận này. Trước đó Nguyễn Lô đã đứng trên đỉnh Đông Lâm thuộc dãy Sơn Gà tuyên bố nhất định chiến thắng để mừng Tết và anh đã thực hiện lời nói một cách quá xuất sắc. Tiểu Đoàn 11 ND tiến lên đỉnh 1062 thay cho Tiểu Đoàn 9 rút về Non Nước dưỡng quân và tái trang bị.
Đến cuối năm 1974 thì Sư Đoàn Nhảy Dù rút quân về quận Đại Lộc nghĩ ngơi, bổ sung thiệt hại và chuẩn bị cho chiến dịch kế tiếp, chỉ để lại Tiểu Đoàn 1 và 7 Dù đóng ở khu vực Đồi 52 và núi Đông Lâm cách Đồi 1062 khoảng 4 km về phía đông, thường xuyên đưa các toán tuần tiểu vào khu vực Đồi 1062 và sử dụng hỏa lực pháo binh để ngăn chận sự xâm nhập của Cộng quân. Kể từ đây,tình hình quân sự tại cả hai phía Nam và Bắc đèo Hải Vân hoàn toàn yên tỉnh cho đến khi SĐND bắt đầu rút quân khỏi Quân Khu I khoảng trung tuần tháng 3/1975.

Tổng Kết tổn thất trong 3 tháng giao tranh:
Từ khi khởi đầu chiến dịch Thường Đức vào ngày 15 tháng 8 liên tục trong ba tháng chiến đấu ác liệt quanh khu vực đồi 1062, các đơn vị Nhảy Dù đã bị thiệt hại đến 50 phần trăm quân số, với gần 500 chết và 2,000 bị thương. Sư Đoàn Nhảy Dù sử dụng luân phiên tổng cộng 7 Tiểu Đoàn trong chiến dịch này và đến giữa tháng 11 có đến 6 tiểu đoàn hoạt động trong khu vực Đồi 1062. Ba trung đoàn CSBV (24, 29, 66) gần như bị xóa tên với 2,000 bộ đội chết và 5,000 bị thương. Cả hai bên đều kiệt sức sau một chiến dịch đẫm máu .
Nhảy Dù : 500 chiến sỉ hy sinh 2000 bị thương.
Cộng Sản : 2000 chết, 5000 bị thương ( tài liệu :Col.William E. Le Gro trong VietNam from Cease Fire to Capitulation )

Tài liệu tham khảo:
- Đời Chiến Binh của Trương Dưởng xuất bản tại California ngày 15/5/1999
- Chiến Tranh Việt Nam toàn tập của Nguyễn Ðức Phương Làng Văn Canada xuất bản 2001
- Bạo Lực Cách Mạng Và Chiến Dịch Ðột Kích Chiến Lược Năm 1974 của Mê Kông trên trang nhà vietnam.ictglobal.net
- Phỏng vấn các chiến hữu Nhảy Dù.
Đại Úy Võ Trung Tín
Tiểu Đoàn Truyền Tin SĐND – 714-856-9202
Đại Úy Nguyễn Hữu Viên
Tiểu Đoàn 3 Nhảy Dù – 714-724-8933
Chúng tôi rất mong được đón nhận những ý kiến bổ chính của các chiến hữu cho những sai sót vì vấn đề thời gian đã trên 30 năm và tài liệu tham khảo hạn hẹp.Email:
votrungtin@hotmail.com

20200121 Hoi Tuong Chien Truong 1062 Thuong Duc

FB Thuong Duc 15.841333 107.931072 ZC143532 (6540-1) Thuong Duc Base Camp.
SF Thuong Duc 15.849879 107.938852 ZC152540 (6540-1) aka Hill 52. FOB Thuong Duc. 5th SF. At or near AF. Also 149533.

Hồi tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức - Phần 1
CSVSQ Phạm Bạch Dương
Hi Dõng... 

20200124 MTTD 32
Đọc tin của mày mà nghe ngậm ngùi...xa xa trong sương mù mờ ảo, có những cánh dù lẻ loi mờ nhạt....Nghe những đ/t (Đích Thân) Tường, Phúc và thằng Thắng đã ra đi mà lòng buồn man mác phải không mày? Mày có thể cho biết thêm chi tiết  và cụ thể hơn về 2 đ/t trên, trong khả năng và phạm vi cho phép được không?
Thằng Thắng thì tao chưa hề gặp lại từ khi nó xếp chiến y, lấy dù bọc cái chân, cũng như tương lai của nó....Nó mất 1 giò, có lẽ vì tao, chuyện như thế này:
Tiếng rè rè trong máy truyền tin PRC25 gọi:
- Biển cả đây Đại tây Dương gọi
- Đại tây dương đây Biển cả, nghe rõ, trả lời
- 09 muốn gặp 09 alpha
- 09 al pha tôi nghe...
- 09 al pha cho tăng cường ngay thằng quai chảo ĐELTA lên ngay trên đây cho tôi...
Al pha là đ/t Phúc, lúc đó còn là 1 bông, 09 là đ/t Tường cũng vừa lên 2 bông được vài tháng....Cuộc điện đàm ngắn gọn đã quyết đinh và phủ lên tao những cát bụi kinh hoàng, những mùi vi khét cháy của chiến trường, những dữ tợn và kinh hoàng của từng trái pháo đang từng đợt nổ bùng trên đỉnh đồi 1062 thuở đó...
Tao theo chân thằng hạ sĩ xuống tận chốt để dẫn tao lên đỉnh đồi, khoác balô, nạp băng đạn, rồi kéo sụp nón sắt xuống, tao dợm bước lao ra khỏi hầm trú ẩn.....
- Khoan, gượm chút đã.....tiếng đ/t Phúc như cây gậy thọc ngang vào bánh xe đang ngon trớn, tao quay người lại, xốc cái balô trên lưng.
- Có gì không anh PHÚC ?
Ánh mắt ngại ngùng, thuơng cảm của đàn anh quét trên mặt tao lúc bấy giờ, không bao giờ tao quên, nó như thuơng xót, như dặn dò, và cũng như an ủi thằng đàn em mới toanh, lao đầu vào cõi chết, trong tiếng đạn pháo đang điên cuồng chụp xuống.
Mặc dù, lúc đó 1062 vẫn còn đang mệt mỏi, khá bình lặng, 2 bên còn đang củng cố lại lực lượng, bổ xung thêm quân số, đào lại các chiến hào tang hoang, các hầm hố bị xụp, các giao thông hào được đào cho sâu thêm, các hàm Ếch được móc sâu vào lòng đất, các hầm chữ A được chấn chỉnh bồi đắp thêm, để rồi vài ngày sau đó là bắt đầu một địa ngục kinh hoàng, một trận thư hùng dữ dội, điên cuồng trên đỉnh đồi, một bên là nhừng thiên thần được bơm thổi, ca tụng trong những lời văn, điệu nhạc ở chốn bình yên....đang rúc mính sâu trong lòng đất để trấn thủ đỉnh cao chiến thuật, người ngợm thê lương, ướt sũng trong cơn mưa phùn rả rích, lê thê của miền Trung nghèo khổ....1 bên là sư đoàn 304, có lúc lại nghe xưng danh là sư đoàn đã từng tham dự Điện Biên Phủ 320, trong tầm hiểu biết nhỏ của 1 sĩ quan cầm đơn vị nhỏ nhất, tao chỉ cần biết là phải thọc súng lên, bắn từng 3 phát một, hay hò hét gào thét cho lính biết là mình còn sống để còn tinh thần giữ vững vị trí chiến đấu....
Ngày đó trận phản công tái chiếm đỉnh đồi 1062 của Cộng quân đã mang tổn thất cho cả hai bên vô số nhân mạng, bên địch, tao không thể xác đinh được bao nhiêu, nhưng trong tầm mắt của 1 trung đội trưởng, ngay trước hầm của tao là 3 xác người không còn nguyên vẹn, quần đùi, xà cạp vắt vai, cái chân văng đi dâu mất, mắt đang trơn trừng, bên khoé miêng còn rỉ giòng máu tuôn trào uất hận cho cái chêt còn quá trẻ của người "SINH BẮC TỬ NAM" ... Bên ta, tao giờ đây là trung đội trưởng...không quân, vì lính và hạ sĩ quan lớp thì nằm đó trong lớp PONCHO quấn chặt chờ khiêng, đang hít thở huơng vị lòng đất, trộn lẫn máu và đang được mẹ hiền ôm vào lòng, ru nhỏ những điệp khúc quê huơng... Lớp thì được băng bó cho lui về tuyến sau chờ trực thăng bốc ra khỏi chiến trường; điểm danh lại chỉ còn đúng 4 thằng, kể cả tao, cô quạnh, ướt sũng mồ hôi với 2 cây đại liên M60, 4 cây M79, vài bao cát lựu đạn... 8 cặp mắt trợn trừng, mệt mỏi canh chừng 1 vùng tuyến, giao thông hào rộng bao la, phải rải vũ khí, lựu đạn cách nhau chừng 10m, phải ôm súng, cứ 5 phút chạy qua vị trí mới để quan sát, để canh gác không ngưng, cứ thế tụi tao 4 thằng, phải trải qua thêm 1 đêm không ngủ nữa, phập phồng, căng thẳng dưới ánh sáng lập lòe của hỏa châu được thắp sáng bởi pháo binh, xa tít dưới chân đồi Đại Lộc...Có ai tin, có ai ngờ ? Thiên thần trên giấy bút, bây giờ là những thằng áo quần loang lổ, rách nát, nhầy nhụa đất cát, sình lầy, lem luốc như những con sâu, chui rúc vào lòng đất ướt đẫm nước mưa, và máu của đồng đội...và trung đội cùa 1 binh chủng tổng trừ bị hào hùng, cấp số lý thuyết là 42 mạng, mà thực tế giờ đây đang nghênh chiến, đối diện với tử thần chiến tranh chỉ đơn thuần có....4 thằng mệt mỏi, quên cả ăn uống đã 2 ngày.
Chuyện đó, hồi sau tao sẽ kể tiếp, bây giờ, trở lại với đ/t PHÚC....
Anh nhìn tao, đôi mắt đăm chiêu, xa vắng và nghẹn ngào, có lẽ anh đang tự xót xa sẽ tới phiên anh được điều động vào 1 lúc nào đó, khi chiến trường sục sôi.
- Đi bình yên và cẩn thận, nhớ kỹ những lời chỉ dẫn tôi đã dặn
Chỉ có thế, tao chào kính anh 1 cái, rồi lao mình theo thằng lính, sau 1 cái bắt tay thật chặt của anh .. Tình đồng đội, tình chiến hữu lúc đó không có gì tả xiết khi tiễn biệt 1 thằng em, 1 thằng bạn đi vào cõi tử sinh, có khi chỉ gặp mặt khi đã yên giấc ngủ ngàn thu, chỉ bằng 1 ánh mắt, 1 nụ cười an ủi, hay 1 cái bắt tay, biết đâu đó là lần cuối cùng....Tao còn nhớ cái kỷ niệm này với anh suốt đời...
Lên tới được hầm chỉ huy đại đội, cũng phải cả 1 tiếng, vì tụi tao phải lao qua 1 sườn dốc thẳng, đạn pháo địch xì xụp rớt vào đó, cả 1 mảng đồi trơ đất, đá đỏ lòm, chỉ còn lại những tảng đá nứt nẻ, không còn nguyên vẹn, sau tiếng nổ "xịt ....ùm" là nguyên 1 cột đất, khói phụt lên cao rồi sau đó là tiếng lạo xạo của mảnh đất đá rơi xuống trên nón sắt, trên người lả tả như những giọt mưa.
Tao cắm đầu cắm cổ, lúc phóng lên, khi nhào xuống theo từng chập pháo binh nổ, cứ nhẩm đếm từ 1 đến 20 là phải bỏ vị trí cũ, để nhào lên vị trí mới, cho dù chỗ nấp có an toàn và kiên cố tới đâu (chỉ là mấy gốc cây cổ thụ già bị pháo xé toang hoang, hay là 1 tảng đá chơ vơ, phơi mình cùng sương gió...). Mắt cứ căng ra, nhìn theo bóng dáng thằng lính huớng đạo, lòng cứ sợ bị lạc đường thì không biết đâu đường mà mò, bản đồ thì không có, vì lúc đó đã là cấp chỉ huy đâu? Thấp thỏm như đúa trẻ lên 3, đi chợ với mẹ, sợ bị lạc mẹ mìn bắt ăn thịt..... Nhưng ở đây, đâu có bàn tay người mẹ hiền nào cho mình nắm chặt ngoài vòng tay đầy gai góc, ác hiểm của đạn bom, sẵn sàng ôm vào lòng, nếu định mệnh đã được an bài và số mạng quá ngắn, được đưa vào lòng đất khi tuổi đời chớm đôi mươi.
Tao thầm buông tiếng chửi thề, mỗi lần bị trượt ngã, vì chân còn mang dôi botte de saut khi còn ở THỦ ĐỨC, được đánh bóng kỹ lưỡng, còn mới toanh, xấp ngửa, bì bạch và khốn khổ vì đôi giày này, lòng rủa thầm ra trận mà mang giày bảnh tỏn, áo quần lượt là như hoàng tử đi dự dạ tiệc liên hoan ở hoàng cung, lòng thầm mong ước gì được lột bỏ nó, và thay thế bằng đôi giày bố tầm thuờng.... Vậy mà nhờ nó, tao thoát chết trong dường tơ kẽ tóc, tao sẽ phải tức tưởi, nghẹn ngào khi chưa bắn được 1 phát đạn nào và lãng xẹt như chết đuối ở lỗ chân trâu....
Sau tiếng nổ "ùm " của viên đạn đại bác, tao nhủ thầm, mình có 20 giây để lao lên vị trí mới, là 1 gốc cây to, nằm chỏng trơ giữa trời, lúc đó là vị trí lý tưởng, là chốn an toàn để nương thân, cũng êm đềm như vòng tay mẹ hiền. Tao xốc lại balô, nắm chặt cây M16 ( làm đéch gì có COLT? ) vọt mình về phía trước .... "Phạch", tiếng kêu gọn, nhem nhép vật tao nằm xấp tại chỗ, mặt chúi xuống đất, chụp nguyên con ếch về nấu canh, tao vừa kịp buông tiếng chửi thề, chửi mình chậm chạp, chửi đôi giày khốn nạn dưới chân, thì ngay trước mặt, ngay đúng vào vị trí mà tao dự định nhào tới.....1 cột đất, khói, bụi miểng vọt lên cao, kèm thêm tiếng nổ chát chúa, đinh tai..."ầm ".....  Phải diễn tả bằng tiếng "ĐM nó", mới diễn tả được tâm trạng tao khi đó, xuýt chút nữa là nát như tương bần, kiếm 1 lóng xương không ra....Bỗng hiện về bóng quân trường Thủ Đức với ông huấn luyên viên dạy súng cối, hay pháo binh gì đó mà lời của ông còn văng vẳng trên tai:
KHÔNG BAO GIỜ 1 QUẢ ĐẠN LẠI RƠI VÀO 1 CHỖ 2 LẦN.....
Cái gì kia ? CÁI GÌ MÀ MỘT CHÚT XÍU NỮA, tao thành một bãi cứt trâu nhầy nhụa kia? Tao muốn được trở về lại lớp học, để được cười ha hả, chọc quê đàn anh huấn luyện viên 1 phát:
ĐÚNG ĐÓ HLV, NÓ KHÔNG RƠI 1 CHỖ 2 LẦN, NHƯNG 3, 4 LẦN THÌ CÓ.
Loay hoay xì xụp với đôi giày, với hành trang trên vai, và cây súng chưa xài tới, tao và thằng lính huớng đạo, lúc đó mạnh thằng nào lo mưu sinh thoát hiểm thằng đó, thằng lính thì thông thuộc đường, chỉ lo cắm cổ chạy cho mau lên chỗ bắt đầu có giao thông hào, tao thì cũng quên mất mẹ nó là phải chạy theo thằng lính, mà chỉ lo...đếm từ 1 đến 20 mà đ/t PHÚC dạy, rồi lao về phía trước, tới khi tao thấy được nó, thì là lần cuối cùng và cũng là lần đầu tiên tao nhìn thấy 1 cái chết trước mặt thật lạnh lùng, khốc liêt...Thằng lính vừa nằm xuống sau 1 chặng dài đổi vị trí , thì đúng ngay chỗ nó vừa tới, bộ mặt tử thần nhô lên, đầy nham nhở, cau có và ác liệt, tung thằng nhỏ lên cao, rồi vật xuống 1 tiếng "bịch" khô khan.... Nó đi mẹ vào vùng quên lãng mà không nói với tao 1 lời, bỏ lại tao 1 mình, chơ vơ, lạc lõng giữa chiến trường, thân thể nó còn co lên, giật giật 1 hồi..... Tao bắt đầu....làm dấu thánh giá, bao nhiêu ông thánh, bà thần đều được kính cẩn lôi ra cầu khẩn xin....hộ mạng. Bây giờ chung quanh là hoang vắng, vị trí phe ta ở đâu? Có mỗi thằng huớng đạo, thì từ giã tao không 1 lời. Mẹ nó, bây giờ đi về đâu hỡi anh.... ??? Đang hoang mang, chới dới kèm lẫn kinh hoàng khiếp đảm, bỗng tao thấy lấp ló cái nón sắt và 1 bộ đồ hoa ngụy trang.... Mừng hết lớn, tao nhào lên, miệng la chói lói:
- Tôi, Tôi đây đừng bắn, đừng bắn....
Sau này tao mới biết, chỗ thằng lính bị nạn là mục tiêu cố định của địch cắm chỉ ở đó, thằng nào lấp điểm mù, lập tức thằng xạ thủ sẽ bấm cò, là chắc ăn có 1 mạng sẽ tiêu diêu...
Bài học ngày nào trong quân trường có bao giờ nói những vụ bắn sẻ bằng đại bác không giật đâu? Sách vở nào dạy ta tránh né những viên đạn đại bác 57 ly? Và những mồ hôi đổ trên thao trường có làm vơi đi những giọt máu vương vãi nơi chiến địa?
Sau này, chúng tao học được bài học xương máu mới toanh từ những phối hợp thần sầu của 12,8 mm với SKZ đã làm tiểu đoàn mất 2 kiện tướng đại đội trưởng là Đ/úy Ngụy văn Đàng, từ 30 chuyển qua 33, đang bàn giao Tr/úy Tống Thanh Thư 34 khóa 26 Đà Lạt, mà sơ ý , để cần antenna lấp ló ngoài miệng hầm, địch quan sát được, đoán biết là hầm chỉ huy, tràng đạn đại liên từ 1 ngọn đồi cao hơn 1062 lên những tiếng dòn tan, cày lằn đạn sát miêng hầm, tạo thành những tiếng " dzụt dzụt ", phe ta còn đang ngơ ngác, và đang tiến hành thay thế vị trí chiến đấu, không thèm để ý, vì tưởng rằng đó chỉ là tràng đạn bắn vu vơ như bao lần "huởng thụ " khác ...Tiếng oanh vàng của 12,8mm vừa dứt là nhịp đàn dữ dội của đại bác 57 lên tiếng ngay theo, đúng ngay vào chỗ những viên đạn 12.8mm vừa để lại, ngay chóc miệng hầm, xụp cả một mảng giao thông hào đào sâu gần 2m... 

20200124 MTTD 33
Máy truyền tin của tiểu đoàn gọi tới tấp, tiếng tiểu đoàn phó, Th/tá Nguyẽn thanh Vân gọi dục dã, rồi sĩ quan ban 3, rồi tần số của Tr/tá Đồng, tiểu đoàn trưởng quát tháo om sòm...hoàn toàn im lặng vô tuyến, không 1 âm thanh trả lời, ngoài những giọt mưa sụt sùi, tiếng xào xạc của những tấm PONCHO... Bà mẹ, quê huơng đã buông tiếng thở dài, ngậm ngùi cúi xuống bên 2 đứa con thân yêu không còn oán hờn, bỏ quên chiến bào, buông rơi vũ khí, để lại anh em và đồng đội, rũ sạch bụi trần, khoác lấy chiếc cánh dù, bay lên, cao mãi, cao mãi và cao mãi.....
Trở về với chuyến tăng cường của tao, bằng hết sức bình sinh và bằng ý thức sinh tồn, tao phóng người về phía trước...cuối cùng, tao cũng nhào vào được chiến hào, mệt nhoài, kiệt sức, tao nằm vật xuống khoảng trống được bao quanh bởi 2 bờ đất cao ngút, mắt vô thần nhìn xác thằng lính dẫn tao lên, tiếng xôn xao trong giao thông hào cũng không làm tao nhúc nhích...Có tiếng chân bước lại gần, rồi 1 cái đá nhẹ vào chân:
- ĐM dậy đi cha nội, nằm hoài sao?
Cha nội, vì thằng lính không biết là thằng nào còn ngắm ánh mặt trời ngòai kia, thằng nào đang thở dốc như bò rống ở đây? Tụi nó chỉ biết có 1 thằng bị 57 cho đi đái, còn 1 thằng đang nằm mà coi thằng kia...đái, trông tức cười quá.
- Hết chỗ chơi, nhè ngay thằng 57 mà giỡn mặt . Eh! mày thuộc trung đội mấy?
Tao lồm cồm bò dậy, thằng lính ngờ ngợ, cùi bắp đâu có thằng nào mang botte de saut da vậy cà? Nó nhìn kỹ tao lần nữa, ánh mắt lần xuống cổ áo, rồi chụm 2 chân cái cộp, tay đưa lên vành nón, miệng cười cầu tài....
- ĐM, giờ này, vị thế này mà còn chào với kính. Tao nghĩ thầm rồi đưa tay chào lại.
- Anh làm ơn chỉ đường, hay dẫn tôi lên gặp Đích Thân đại đội trưởng, tôi là Ch/úy Dương.
- Dạ, Đích Thân theo tôi.
Dứt lời, thằng lính lom khom chạy trong khoảng giao thông hào hẹp, tao cũng lum khum chạy theo, mặc dù giao thông hào cao quá đầu người gần 1 cánh tay, vừa chạy, vừa tò mò đưa mắt nhìn xung quanh, đoạn giao thông hào chia thành nhiều nhánh, ngoằn nghoè, chằng chịt, cứ vài thuớc là 1 khúc cua gắt, ở mỗi khúc cua là 1 cái hầm cho thằng lính, miệng hầm thấp tủn  chỉ vừa cho 1 thằng lùn chui lọt, giữa những khúc quanh khoét những bệ nhô ra ngoài như bậc thang, là chỗ cho lính leo lên, thò cái đầu lên quan sát vài giây, rồi thụp xuống, vì lơ mơ và lạng quạng là nghe tiếng "cắc bù" của những tay thợ săn, mà con mồi là con người bên kia ý thức hệ, bên kia chiến tuyến, biết cục cựa, có linh hồn và có tên trong cuốn sổ tay của Nam Tào Bắc Đẩu ... Lính cũng có nhiều thằng tinh nghịch, treo nón vào đầu nòng súng, giơ lên cao, quơ qua, quơ lại chơi cho đến khi cái nón văng ra, hay nghe một tiếng "xoảng" là lại cười lên ha hả: "tao có đồ chơi rồi" rồi lò mò leo lên, ra nhặt lại nón sắt, nhảy xuống hầm, kiếm cục đá, hay cục gạch, đập lại cái lỗ đạn xoi, rồi lại đội ra ngoài nón nhựa, coi như 1 kiểu trang sức thời trang hết biết, nhiều khi viên đan xé rách 1 đường dài, không thể tái chế lại được, là lại xổ cả tràng chửi thề vu vơ tục tĩu... Lính là thế, trong chiến trường đầy gian khổ và nguy nan, họ không còn cách nào khác, là vui chơi, đùa giỡn vô tư, bạt mạng, không biết vì khí chất anh hùng, coi thuờng sinh tử, hay chỉ là cách để giải tỏa âu lo khắc khoải đang đè nặng tâm tư.... Nếu mày có gặp nhiều thằng tưng tửng, ngông nghênh... lúc nào cũng ăn nói bạt mạng, không kiêng nể quỉ thần, không rào đón lễ nghi...có phần chắc, là thằng đó từng chui qua lò lửa chiến chinh, đã từng sống sót trở về từ mịt mù khói súng, và đã từng ngậm đắng nuốt cay 1 khoảnh đời .... Ngang qua 1 khúc cua, tao thấy 1 cái hầm lớn hơn mọi cái mà tao đã đi qua, có tiếng nói vọng ra:
- Phải Ch/úy Dương không?  Dô đây.
- Ông Phước đó Đích thân.  Thằng lính nói. 

20200124 MTTD 34
Tao cúi người, chui vào, đang ở ngoài sáng, chui vào chỗ tối, mắt đách nhìn thấy gì, nhưng theo phản xạ, tao chụm chân chào, trình diện đúng bài bản:
- Ch/úy PBD, số quân......đđ 31 trình diện Đích thân...
Thằng Ch/úy PHƯỚC khóa 6/72 khăn nâu, mày có nhớ ? Con bà nó, ra trường trước có mấy tháng chứ bao nhiêu,  vẫn ngồi trên ghế đẩu, trước cái bàn nhỏ xinh xinh do lính làm cho, chào lại tao, đách thèm mời ngồi, làm tao nghĩ thầm trong bụng "thằng này khá quan liêu", khinh khỉnh nói:
- Tôi có lịnh, bố trí vị trí cho anh đêm nay, anh chờ 1 chút  sẽ có người đưa anh ra chốt.
Nhảy dù là vậy, đàn anh là đàn anh, không có nhập nhèm mày tao chi tớ khi mới sơ giao được... nhưng chỉ hơn 1 tuần sau, tao với nó đã mày tao như đã quen nhau từ thuở nào, trong đêm tao đem quân lên tiếp viện giữa đường, kéo theo được vài thằng đang co ro trong 1 hốc đá, cả trung đội 3 của mày, ôm trọn 1 tràng pháo, tan hoang, xơ xác, dọc đường tao còn đá thằng xạ thủ đại liên đang nằm 1 đống  ngáng lối đi miệng la lớn:
- ĐM dậy, phải chạy qua khúc này cho mau, không thôi chết mẹ cả lũ bây giờ !!!
Thằng lính nằm yên, tao co chân đá thêm 1 cái nữa, miệng vừa "Đù..." chưa hết chữ thì bóng hỏa châu xuyên qua kẽ lá, xoi vào mặt.... Không, xoi vào 1 cái mặt nạ da người, nhăn nheo, méo mó, không còn mảng tóc...mảnh đạn đã sớt ngọt một nửa đầu, óc trắng văng tung tóe, nhầy nhụa và máu đang tuôn có vòi từ cổ áo.... Tao quay đi, nuốt ực ngụm nước miếng để trôi đi cảm giác buồn nôn đang lăm le chực trào lên miệng, lại hét to lên như đế tự trấn tĩnh chính mình:
- Đi, Đi, mau lên, thằng nào nhát  ở lại chết ráng chịu...
Rồi băng mình trong đêm tối, vớ 1 khúc giây leo, đạp mạnh chân leo lên 1 khoảng dốc, rồi quay lại đưa tay cho thằng đằng sau nắm, kéo nó lên... Có tiếng kêu thốt từ miệng thằng tao đang kéo:
- Dương !!
Tao chớm giật mình, có thằng lính nào trong đơn vị tác chiến gọi tụi mình bằng cấp bậc đâu? Huống hồ thằng này lại gọi tên tục của mình ra nữa, chưa hết thắc mắc, thì cũng giọng nói ấy nhẹ nhàng:
- Tao 36 đây (sau này PHƯỚC nắm trung đội 3 của mày )
- 36 hả!  Tôi tưởng đ/t đi lâu rồi chứ ?
- ĐM ăn nguyên 1 tràng pháo vào giữa tr/đội khi đang tới khúc hồi nãy, banh xà rông ráo trọi rồi ! Tao chui vào hốc đá trốn, tắt luôn máy PRC 25 để ông Tường (ĐĐT) không gọi được, nằm im  chờ trời sáng mới mò lên, hay chờ nó ngớt pháo mới lên ai dè gặp mày tới....
Giọng PHƯỚC còn run, chân bước còn ngập ngừng. ĐM nó, tao hay mày, hoặc bất cứ tay chơi nào khác đang di chuyển bình thuờng, đột nhiên có tiếng nổ ngang tai chát chúa, ầm trời, khói bụi mù mịt, mấy thằng chung quanh đâu mất tiêu. Nhìn quanh thì thấy thằng thì du dưa tòng teng trên nhánh cây, thằng lủi đầu vào bụi rậm, thằng nằm tại chỗ một đống, đưa cái mặt mất một nửa đầu về mình, nhe răng cười.....Đếch có thằng nào la được 1 tiếng, dù là tiếng má ơi, chết con.... còn đi được như nó là hay quá rồi còn gì nữa, không...đái trong quần là còn may ....
- Mày đừng nói cho ông Tường cái gì nhé, nhất là chuyện tao chui núp trong hang....
Tao nhìn sâu vào mắt Phước quắc mắt , giọng cáu kỉnh:
- ĐM mày coi tao là...thằng gì? Lo mà chạy khỏi chỗ này đã, không chết mẹ nó cả nút bây giờ, mọi chuyện khác tính sau !!!
3 ngày sau, nó vĩnh viễn chào quốc kỳ, quay mặt ra đi và không bao giờ trở lại.....
Và trong đêm đó, trên người chỉ có dây ba chạc, 2 cấp số đạn cùng 1 bao cát lựu đạn, 1 lần nữa tao lại trở lên vùng địa ngục với trọng trách....nạp mạng cho tử thần xơi thịt, với bữa tiệc hừng hực lửa âm ty....Ba lô, đồ cá nhân bỏ lại chốt, theo lệnh trang bị nhẹ hỏa tốc lên tuyến đầu, bắt tay cùng 18 LÂM QUỐC HÙNG vừa bổ xung ưu tiên hành quân sau đợt nghỉ phép, trải tuyến phòng thủ mong manh, chờ địch đến....bịch gạo xấy không màng ngó dến, bụng tóp teo như vòng eo hoa hậu toàn quốc, sống bằng hơi thở và sương trời, toàn thân mệt mỏi rã rời, căng thẳng mà chớ hề dám ngả lưng tìm giấc ngủ, dù chỉ 1 phút giây....Tao và Hùng thân thuơng nhau từ dạo đó, không còn khoảng cách đàn anh đàn em và lính của nó đã bắt đầu nhìn tao với cặp mắt khác, chứa đựng trong đó sự tin tưởng và thuơng yêu được vun đầy .....
Lại ngược về cái hôm được gọi tăng cường lên tuyến, tao được 1 thằng trung sĩ dẫn tuốt luốt đi đâu xa....cả cây số, chỉ cho cái hầm chữ A , đã có 2 thằng lính đứng chờ, mắt nhìn trân trân dò xét, lính trung đội 2 của thằng Thắng 27 có vẻ coi thuờng thằng Ch/úy chưa 1 ngày cầm quân, chưa có trung đội chính thức, chỉ đi theo tập sự với các Tr/đội trưởng, ngác ngác ngơ ngơ, tụi nó không buồn phục vụ như đối với các quan khác.....Một thằng buông tiếng hỏi:
- Chuẩn úy, đêm nay mình gác ra sao?
Mẹ nó, thay vì hỏi "tụi tui ", thì nó trớ ra "tụi mình", có nghĩa là có luôn cả tao trong đó, tao ngây thơ:
- Thì.... chia ra mỗi thằng gác 2 tiếng, ngủ 4 tiếng, rồi lại thay phiên gác cho tới sáng chớ sao !
Hình như tao linh tính tụi nó quay lưng đi giấu nụ cười, nháy mắt với nhau, con bà mấy thằng láu cá láu tôm... Thế là đêm đó  tao chong mắt gác và nghe trong hầm tiếng thở đều đặn của 2 thằng mà không hề thắc mắc, vả lại có canh gác thì mới biết chắc là mình đang còn sống, chứ còn...ngủ, thì biết đâu khi thức giấc mới biết là mình mất mẹ nó ...cái đầu !!!
Một tiếng "bịch" khô khan ngoài tuyến.. tao căng mắt, mở chốt an toàn khẩu M16, gờm gờm, rồi có chuyện rồi, xuyên qua bóng đêm vạn vật vẫn im vắng, gió thổi bụi cây trước mặt lao xao, tao căng thẳng chờ, tay đặt vào cò, tay nâng súng đặt vào vai, mắt nhắm vào lỗ chiếu môn xuyên qua đỉnh đầu ruồi....1 phút, 2 phút... thời gian như ngưng lại....chỉ nghe tiếng thở mình phì phò, căng thẳng, dập dồn... vẫn không có gì...
Có tiếng động nhẹ dưới giao thông hào, tao giật mình chuyển tầm quan sát xéo xuống, từ từ hạ nòng súng, không lẽ địch đã xâm nhập sát sườn? Có tiếng tằng hắng, rồi 1 giọng nói tiếp sau:
- Ê,  thằng nào đó ? Tao đây đừng có mà nổ bậy nghe mày !
Tao thở phào, người nhẹ hầng như trút được gánh nặng ngàn cân !
- ĐM thằng nào, giờ này làm cái c..c... gì mà mò mẫm tới đây ?
- Tao chọi cục đất cho mày tỉnh ngủ, thèm điếu thuốc, có cho tao vài điếu....
Tao móc túi, lấy gói Capstan đưa ra, 1 vi phạm tiêu lệnh canh gác trầm trọng, nhưng biết làm sao hơn! Trong cô đơn tĩnh mịch, còn người bạn thân thiết nào sát cánh hơn là điếu thuốc, vả lại biết đâu ngày mai, hay chỉ 1 lát nữa thôi, là đách còn hơi thở để mà hút với sách !! Chỉ có điều là làm ơn chụm lại giấu đốm lửa trong lòng bàn tay khi rít 1 hơi thuốc....
- ĐM sang thiệt, chơi Capstan lựng, mày mới được tăng cường, sao mặt mũi lạ quắc, tên gì mày ?
Lại 1 hiểu lầm...tao khoái khoái, không muốn cho thằng ba trợn này biết mình "là Chuẩn úy của quân lực VNCH "...
- Tôi là D, mới tăng cường hồi chiều...
- Gác cho đàng hoàng nghe mậy, đừng có ngủ gục là bị thiến dái. Có sẵn lựu đạn để bên cạnh không? Có chuyện, đừng nổ súng bậy bạ, cứ tương lựu đạn ra, mày mà bắn, lửa khè ra khỏi nòng súng là ăn B40 chết mẹ nhe con. Thôi tao về chỗ gác đây...
Không cần cám ơn, không cần biết thằng mình nói chuyện là thằng nào, không cần quen hay biết, mẹ bà, thằng hảo hớn này thiệt ngang tàng khí khái thiệt; thằng lính quay lưng, đế lại 1 bệt khói phủ kín 1 khoảng giao thông hào, và cũng để lại cho tao 1 bài học mới trên chiến trường: súng là để cầm chơi, cho tay chân đỡ trống trải thôi, còn thì cứ chơi lựu đạn cho nó chắc, không bị lộ vị trí mà tiếng nổ lại còn làm mình yên tâm, bình tĩnh hơn...
Từ lúc đó, tao có trò chơi mới, thỉnh thoảng móc cục đất vo tròn, ném qua mấy ổ gác kế cận, chọc phá nhau suốt đêm, thử hỏi có trò chơi nào ngu ngốc, liều lĩnh, cũng như đầy nguy hiểm hơn thế ? Đó, cuộc sống về đêm của lính là như vậy, tỉnh bơ bỏ chỗ gác qua chuyện gẫu vài câu, thuốc hút như khói tàu, lập lòe như đom đóm suốt đêm, thằng bắn sẻ nào dại dột mà cắc bùm là còn ngu hơn thằng đốt điếu thuốc, cả 1 vệt lửa dài thòng phát ra từ nòng súng là chứng cớ tai hại làm mồi cho M79, M72 làm thịt nát xương....Mà...trên đời, chưa chắc thằng nào ngu, hay khôn hơn thằng nào, mày nhỉ....
Cái chết 1 chiến hữu... 

Đang mơ màng, miên man với những suy nghĩ, tiếng thằng máy gọi giật:
- Đích thân 09 gọi ông nè 27
- Thái Bình nghe Đại Tây Dương, đây 27...
- Đã gặp 27 alpha chưa?
- Nó đang đứng cạnh tôi đây đích thân.
- Tốt, bây giờ anh chuẩn bị con cái phối hợp thằng 36 sẽ qua trong 10 phút nữa, bung về phía trước đi làm ăn, lượm củi về xài, balô để tại chỗ, trang bị nhẹ, để lại vài thằng coi nhà, thằng 27 alpha phụ trách, cho mấy thằng con tháo gỡ đồ chơi phía trước, bao giờ gặp 36  báo cáo.....
- Nghe rõ !
Quay sang tao, Thắng nói:
- Không có giờ dẫn ông đi 1 vòng rồi, theo lệnh, ông ở lại coi nhà, tính dẫn ông theo chơi cho vui mà không được...
Trời đất, đi tapis súng đạn nổ ào ào mà còn rủ nhau đi.... cho vui, cha nội này thiệt mang giòng máu nghệ sĩ !!! Đếch nghĩ tới chuyện thương vong hay đổ máu, coi như dẫn lính di nhảy đầm, ra piste lượn vài vòng be bop lả lướt , thiệt tình !!
Tiếng xôn xao, cùng những tiếng "bịch bịch" làm tao quay lại, cả 1 toán quân nai nịt đang nhẩy xuống giao thông hào, mấy thằng lính gặp nhau, cười giỡn chí chóe, tiếng chửi thề um cả 1 góc trời...
Đích thân Phước 36 tới, chào Thắng 27...tao chụm chân, chào trước hết, Phước hỏi:
- Xong chưa? Đi
Thắng cầm ống liên hợp, báo cáo lên 09 đại dội trưởng, nó đi xa một chút để nhận lệnh, Phước ngoắc tao lại gần, cởi balô, lôi ra 1 gói NYLON:
- Eh Dương, tao nhờ mày giữ dùm tao cái này được không?
- Được quá đi chứ, mà cái gì đó?
Phước trầm giọng, như linh tính 1 điều gì :
- Trong đó  tao có ghi địa chỉ, 12 cái thư tao viết sẵn, 1 vài đồ lặt vặt, nếu...tao có gì, mày cứ mỗi tháng gởi về cho má tao 1 lá thư...
Tao rợn người, mẹ pà  thằng này ăn nói quái gở,  xui thấy mẹ, lão thần chết nghe được lần theo thì bỏ bú !!
- Mẹ mày nói gì kỳ cục, tao đách nhận đâu, mày cất vô balô đi,lát về gặp lại, tao qua hầm mày nói chuyện....
Đôi mắt PHƯỚC thật buồn, đỏ ngầu vì thiếu ngủ, dáng điệu phờ phạc, thất thần, xuống sắc thấy rõ... Có tiếng xè xè trong máy, thằng máy nghe rồi đưa cho Phước, nó cầm đưa lên tai:
- 36 tôi nghe..
- Con cái sẵn sàng chưa? Phối hợp cùng 27, chia làm 2 cánh, sườn bên phải là dốc đứng có 12.8 ly đặt trên đó, cẩn thận, bên trái là dốc xoai xoải, nương theo đó làm bàn đạp, chia mấy đứa con làm tổ tam tam, anh đảo 1 vòng kiểm tra súng đạn đầy đủ rồi lên đường, liên lạc và báo cáo thuờng xuyên, nghe rõ trả lời ...
- Nghe rõ 5 trên 5 đích thân.
PHƯỚC trả ống liên hợp cho thằng máy, cầm bịch nylon lúc nãy trao cho tao, đặt balô xuống, mở nắp nhét vào trong rồi nói:
- Tao để lại chỗ mày, coi cho tao, lát nữa tao về lấy, thôi tao đi.
Chống tay trên miệng giao thông hào, PHƯỚC nhẩy lên, tay ngoắc lính:
- Lên !!
Những bóng người lần lượt lao qua tuyến xuất kích, súng cầm tay, mỗi thằng lính đều mang theo 1 bao cát nặng chịch, tao ngó theo không biết là tụi này làm cái đách gì, ở đây đâu có cần bao cát che hầm, đâu có cần che chắn làm tuồng như mấy cái hình hầm chiến đấu như trong phim ảnh thấy trên báo chí hậu phương ? Sau đó, mới biết  đó là đồ chơi chiến tranh cúa lính nhẩy dù: toàn là lựu đạn và lựu đạn....
Tiếng súng nổ kéo tao về với hiện tại, đang mơ màng với triết lý vu vơ....Đụng rồi ! những tiếng nổ ì ầm chát chúa, tiếng đạn dòn dã lạnh lùng của AK, tiếng ào ạt xé gió của M16 ....Tiếng trung liên nồi RPD của địch như điên cuồng, như phẫn nộ kéo dài liên miên, ầm ...ầm ...tì tạch...tì tạch.....Cả một đất trời xôn xao, cả một vùng rực sáng  khói, lửa, cát bụi mịt mù phía trước, con bà nó  mới xuất quân chừa đầy 10 phút !!! Thấp thoáng lờ mờ trong ánh nắng xuyên qua cành lá, 2 thằng lính đang tất tả chạy về, 1 thằng khoác tay lên vai thằng kia, bước loạng choạng, thằng lính thả bạn ngồi bệt , dựa vào gốc cây thở hổn hển, trỏ tay thằng đang chân co, chân duỗi, nửa nằm, nửa ngồi:
- Trung sĩ CHÁNH.... bị rồi Chuẩn uý
Tao trố mắt, ngây người  nhìn thằng bị thuơng 1 tay đang bụm cổ, 1 tay đang lần xuống dây ba chạc tìm băng cứu thuơng, máu đang trào ra thấm đỏ, len qua kẽ tay  chảy ròng ròng thấm đầy cả áo, có giọt rơi vãi trên đất , chỗ nó đang ngồi !
- Chuẩn....úy
Máu lại phọt ra theo từng tiếng mà thằng Trung sĩ đang cố gắng nói, âm thanh khè khè, nghèn nghẹn trong cuống họng, thằng này bị thuơng nặng quá. Tao khoác tay cho nó không  nói nữa, bị thuơng mà còn lắm mồm !...Kêu 2 thằng tải thuơng trung đội 4 cho nó lên băng ca tải về tuyến sau, chỗ đại dội đang trú đóng, chờ toán tải thuơng đi xa, thằng lính cõng đồng bọn bị thuơng về, nhớm bước quay mình định chạy trở lại vùng chiến đấu...Tao chộp vào lưng, níu nó lại hỏi thăm tình hình....
- Trung sĩ Chánh dẫn đầu toán khinh binh, đang phạt dao vào 1 bụi rậm, rẽ đường tiến, em cách xa ổng khoảng 1 m, nghe 1 tiếng ầm dữ dội, nhào mình qua 1 bên, chỉa súng về phía trước bóp cò, Trung sĩ Chánh quay lại, tay trái khoác tay về phía trước, tay phải ria 1 tràng mở miệng đốc thúc anh em lên....em thấy âm thanh ổng kỳ kỳ, nghẹt nghẹt, nhìn kỹ máu đang xịt ra từ cổ, em chỉ tay vào ổng xỉa xỉa, Ổng đưa tay lên quẹt cổ đưa trước mặt ngó rồi...xụm xuống, em lao lên  xốc nách ổng  rồi lui về...
Tiếng nổ vẫn rộn ràng phía trước, nhưng lần này  không còn nghe tiếng súng nhỏ cắc ké của cá nhân nữa, thay vào đó dường như là tiếng nổ trầm, và...buồn của lựu đạn...
- Ông đích thân 27 mày đâu? Có sao không ?
- Lúc em kè Tr/sĩ Chánh, ổng ở xế xế bên trái xua tay biểu em đi cho gấp !
- Có ai bị sao nữa không?
- Em cũng hổng có biết nữa....
Giọng Nam rặc của thằng lính còn trẻ măng, cho tao biết là không còn có thể "khai thác" được gì nữa, nên nói:
- Thôi, mày lên đi.....
Bồn chồn nóng ruột như....gái phải...địt, tao xàng qua xàng lại trong giao thông hào, tìm những vị trí tốt có thể quan sát được, mà...có thấy con mẹ gì đâu, cả 1 rừng cây còn hoang sơ trước mặt, có chăng là thấy những giọt nắng xen qua cành lá, là những bụi cây lao xao, rung ring trước mặt, điểm những đốm sáng lung linh và những điệu múa lả lơi trên chiến trường, tao nhẩy đại ra khỏi giao thông hào, chạy về phía trước  tìm 1 gốc cây cao định trèo lên mà ngó.... Thằng lính chạy theo, níu áo tao lại la lớn:
- Ông làm gì vậy? Trở về ngay, lệnh không cho ông rời tuyến !
Mẹ con pà nó, cha đại đội trưởng LÊ BÁ TƯỜNG, đích thân 09 quá kỹ, cắt hẳn 1 điệp viên theo dõi, dòm chừng và bảo vệ, mà tao đâu có biết ? Tao tiu nghỉu xìu như ....củ cải khi xong việc:
- Thì....thì...tui muốn leo lên coi cho thấy...
- Cái gì, giỡn sao ông ? Tên bay, đạn réo, leo lên chỉ tổ tụi nó cho ông rụng như trái mít ....
Vẫn ì ầm phía trước, vẫn sục sôi rực lửa ngoài kia, ở phía sau này, tao như thằng mù...nghe gió kiếm, có gì đâu mà nóng nảy, lát nữa thôi, chỉ 1 lát nữa thôi  là tao được hân hạnh quăng thẳng vào lỗ lửa đỏ lòm thôi, ráng chờ 1 chút !!!! Ngây thơ và hồn nhiên như thuở nhỏ, trèo lên cao coi múa lân, làm như đánh giặc là màn trình diễn ông địa với kỳ lân nuốt pháo tùng tùng xèng ...!! Lại 1 thằng lính chạy ngược về, hớt hơ hớt hải, hộc tốc hào hển nói không ra hơi, tao nhào lai :
- Cái...gì?
- Ch/ úy ....ông...ông PHƯỚC 36 ổng.....
- Ổng ra sao? ĐM mày cà lăm nóng ruột chết mẹ được !
- Ổng ngú hay sao đó, ngồi 1 đống  chả nói gì, cả trung đội nằm im chờ lịnh mà ổng tỉnh bơ, ngồi bó gối ngủ, tụi tui chờ thấy mẹ không thấy ổng nhúc nhích gì hết, nên Trung sĩ DUY, trung đội phó kêu tôi về  xin chỉ thi......
Tao linh tính có chuyện gì kỳ cục, quên cả mệnh lệnh phải nằm tại chỗ, quên cả thằng lính theo dõi mình, túm cổ lôi xềnh xệch thằng lính mới chạy về:
- Đâu, đâu, ổng ở đâu? Mày dẫn đường cho tao mau lên.
Chạy 1 hồi lên phía trước, gặp lổn nhổn mấy thằng lính núp sau gốc cây, tao mặc kệ lao về trước....thằng lính kéo lưng làm tao chúi nhủi vào 1 gốc cây khác :
- Đó, đó, ổng kia kìa Ch/úy, đang ngồi kia kìa !!
Thấy 36, vâng, đích thân PHƯỚC đang ngồi bó gối gục đầu trên cánh tay....mà ngủ, y hệt như hồi ở quân trường, ngồi ngủ gục ngon lành trên bãi tập.....Tao trườn lên dè dặt từng cen ti met...1 tràng đạn xé không gian, cày đất bụi tung tóe trước mặt, và bên hông, hú hồn hú vía, đạn né người hay người né đạn? Viên đạn không có mắt hay tao...né tránh giỏi tài tình?  Tao bò tới gần 0.5m, rồi 1m, lấy tay chụm miệng tao la:
- 36, 36 .....Phước, Phứơc ...
Thằng...con....pà, huynh trưởng Phước vẫn im ru, không thèm trả lời, không thèm quay lại, thằng...cà chớn....Tao bò lại gần hơn nữa, lấy tay đặt trên vai lay nó .... Tấm bản đồ rơi ra trên tay, Phước nghiêng người đổ xóng xoài trên mặt đất, mắt vẫn mở, miệng mím chặt , nhìn vào cõi xa xôi..... Tao quì gối, lay lay mãi miệng gọi tên nó liên hồi, thấy vô ích, tao xốc nách tì người, kéo nó về phía sau.....Bàn tay nhơm nhớp nhầy nhụa, tao chùi vội vào ống quần, rồi đưa lên xem.... máu....lại máu..... Nó trúng 1 viên đạn  trổ từ hông sườn phải lên tới bả vai, chết tự lúc nào .......
Đích thân 27 lâm nạn
Cái áo giáp vô dụng, chỉ có tác dụng cản miểng pháo, chứ đạn bắn thẳng, trực xạ là....xuyên tuốt luốt , vả lại, viên đạn xeo xéo, lựa cái chỗ mà 2 mảnh giáp được nối với nhau bằng 1 lớp vải nylon mà chui mẹ nó vào....Tao vuốt mắt nó, miệng làu bàu chửi đổng:
- Mẹ bà mày, xúi quẩy, nói toàn chuyện xui tận mạng, chưa gì đã trăn trối, con...c gì , ra trận còn bày đặt dở bản dồ ra xem như là ngồi nhà đọc báo...chết đéo gì mà chồm hổm như ngồi...gãi háng, ĐM mày, ĐM mày PHƯỚC...
Nước mắt tao nhỏ dài trên gương mặt buồn xo cúa nó, bàn tay mum múp, mượt mà như con gái của nó buông xuôi, không biết có bao giờ bàn tay này được 1 lần vuốt dài trên một mái tóc thề, có bao giờ nó được vân vê những chiếc lá....điêu bông trong quần phụ nữ, có bao giờ nó ve vuốt trên bầu ngực căng tròn sức sống của đàn bà?...Hết rồi, không còn nữa...trực thăng đã chở mày về  sơn màu tang trắng, đất trời đã đảo lộn tiễn đưa một linh hồn...... vĩnh biệt mày, thằng con..c đích thân 36 của đại đội 31, Tiểu đoàn 3 Nhẩy dù.... Vĩnh...biệt....mày....!!!
Bài điếu văn của tao có hay, có dài cách mấy cũng đếch làm nó sống lại được, chỉ làm lòng mình chùng xuống, chỉ làm hồn mình thêm bâng khuâng....Tao thẫn thờ lê bước về tuyến mà hồn rỗng tuếch, chơi vơi....
Thằng máy khều khều, đưa tao ống liên hợp, tao ngạc nhiên, làm đếch gì có lính, làm đếch gì cầm quân mà có ai gọi?
- 09 gọi ông nè Ch/úy
- 27 alpha tôi nghe....
Một tràng những tiếng không hay ho gì được xổ tràn lan trên máy, xối xả, tràn lan và tới tấp:
- Đù mẹ anh nghe, ai cho anh rời bỏ tuyến, ĐM ai cho anh lên trên đó, ai cho anh....????
Ôi thôi cả 1 đống tiếng nước ngoài, tiếng Đức, tiếng Đan mạch, cả những con chim bồ câu (bú...c ) được thả ra, bay vô tội vạ trong không gian.....
- ĐM, tôi cho anh ký củ về cái tội không tuân lệnh thuợng cấp.
Tao nóng máu:
- Ê, xin lỗi ông nghe, chị hai tôi còn đáng tuổi má của ông, ông không có chửi nghe. ĐM ông, có ngon thì lên trên này coi thằng 36 chết, ĐM rúc dưới hầm, la lối mà chỉ huy...như cái con..c tôi nè, củ gì thì củ, có cái củ...c tôi nè lấy không ?.
Tao quăng ống liên hợp cái cạch, thằng máy trố mắt chết trân, cả bầy lính nhìn tao như quái vật, ái ngại.... Từ đó, cha nội Tường ghim tao, chuyên nhè tao vào những chỗ sinh tử nhất, gian lao nhất và đì tao đi xa đại đội nhất....
Chiều hôm đó rút quân, tao về lục balô thằng Phước, lấy ra bọc nylon cho vào balô mình, chiếc áo len sặc sỡ, chắc của má nó đan, còn thơm phức, quyển sổ nhật ký còn dang dở, mẹ thằng này, ra trận còn nhật với ký ! ký thế đách nào, lại nhè sổ của Diêm Vương mà múa bút ! 1 bộ đồ trận, vài đôi vớ, ngoài ra không còn gì, tao đóng nắp, trả tất cả về đại đội. Cả gia tài 1 đời người của thằng lính trận, thật nhẹ hẫng, thật buồn tênh........
Thắng bảo đệ tử pha càphê... bếp lại là 1 trái lựu đạn được bỏ chốt , tiếng lửa khè nghe phát khiếp, thằng lính hơ ca bi đông vài phút thì nước sôi, đổ vào chiếc vớ đựng càphê còn bao nhiêu, đổ vào bịch gạo xấy rồi lại cặm cụi âm thầm nấu ca nước khác trên cùng trái lựu đạn đang xì lửa...
Nó nói:
- Mẹ bà nó, không hiểu địch chơi loại vũ khí gì lạ lắm, bắn không có tiếng động như M79, nổ như tạc đạn, mà chuyên môn nhẩy trên đầu mà nổ, chắc chắn không phải B40, vì tầm sát hại không ghê ghớm bằng, vả lại B40 đách gì mà nhiều thế, cứ vãi ra đều đều, mẹ từ lúc đung tới giờ, nghe AK rất ít, chỉ toàn là RPD trung liên nồi, và loại vũ khí này không à !! Không biết ngày mai có nhích lên được chút nào không, chứ hôm nay thì kẹt cứng !!! Ngày mai, Trung sĩ Duy cầm quân bên cánh Tr/đ 3, mắc công tao, thế nào ổng (09) cũng kêu tao coi cả 2 Tr/đội (Th/úy 18 LÂM QUỐC HÙNG đang còn đi phép Saigon), đêm nay mày ngủ hầm của tao....
Đã quá, lần đầu tiên trong đời quân ngũ, tao thẳng cẳng đánh 1 giấc dài, không phải gác, không phải có trách nhiệm gì lôi thôi, ngủ êm đềm, ngủ có người canh cho mình như 1 ông tướng !... Ngủ ngon lành, ngủ hồn nhiên không mộng mị, tạm quên đi khói lửa của trần gian.... Mở mắt ra, trời còn xẫm tối, nhìn đồng hồ 6.30 sáng, Thắng đi đâu đó, kiểm soát tuyến, thằng máy hỏi tao mưốn uống ca phê, nó pha cho tao và Thắng chung 1 ca bi đông nóng hổi.... Khi Thắng trở về, tao đang ngồi co ro, bó gối trước miệng hầm đang phì phò điếu thuốc lá đầu ngày, nó nhìn tao, ái ngại rồi nói:
- Mày có chuyện rồi đó Dương, lên TOC (hầm chỉ huy) đại đội trình diện đi, ông Tường kêu mày đó !
Tao mường tượng ngay cuộc đối thoại hôm qua trên máy, chép miệng thở dài:
- Mẹ nó ra sao thì ra, chốn này là cuối tầng địa ngục rồi, còn cái lỗ chó nào mà chui nữa.....
Khoác dây ba chạc, cầm vội cây súng, tao đi về hầm chỉ huy, sẵn sàng ký dăm ba củ đầu đời.....
Tiếng rít của đạn pháo nổ ầm gần phòng tuyến, tao chao người, không phải là lúc nghĩ tới củ với kiếc gì nữa, vấn đề là  phải làm sao phóng lên cái hầm của đoạn giao thông hào đầu tiên, nối liền với tuyến đầu xuất phát, mọi dây thần kinh đều căng thẳng, mọi cơ bắp đều sẵn sàng để nhào tới, nằm xuống, rồi lại nhổm dậy mà đi tiếp cho trọn quãng đường trần .... Cuối cùng, cũng lên được tới nơi, tao chui vào hầm, chào rồi đứng trân người đợi chờ giờ phán xét .....
- Anh chuấn bị, hôm nay đi tapis, coi tạm trung đội 1 của 18, danh hiệu đài là Bắc Băng Dương, từ giờ trở đi, tôi gọi anh là 18 alpha, đây bản đồ, trên đó tôi đã đánh dấu vị trí phòng tuyến mình, anh có thấy cái chữ thập ở đây không? Nó là vị trí chuẩn, từ đó anh gọi về, hay báo cáo vị trí thì cứ từ đó mà cho tọa độ, chứ không như bài bản của quân trường, còn gì thắc mắc không?
Cứ tưởng là sẽ ăn bồ câu, hay được xòe ra cái giấy ký vài ba củ, tao thở phào, muốn chuồn cho lẹ khỏi vị trí không chút nào thoải mái này, nên trả lời như máy:
- Dạ không, đích thân...
- Thôi, anh ra chuẩn bị con cái, rẽ bên phải, Tr/sĩ HẠNH sẽ đón anh, tụi nó chắc cũng sẵn sàng rồi , 5 phút nữa sẽ xuất phát....
Xốc lại dây ba chạc, kéo nón sắt xụp xuống, tao bước ra khỏi hầm, lòng thơ thới, lâng lâng...
- Đi chưa chuẩn úy? Con cái xong xuôi hết rồi...  Tr/sĩ Hạnh nói.
Tao khoác tay:
- Đi !..
Pháo của địch đã im, không gian lặng như tờ, chỉ còn nghe những tiếng lạch cạch của thép súng va chạm vào dây ba chạc, những bóng người lúp xúp, rồi phóng vọt vào đoạn giao thông hào của tuyến xuất phát, nơi Tr/đội 2 của Thắng đang chờ...
Thắng ngoắc tao lại, giở bản đồ rồi chỉ ra ngoài tuyến:
- Chỗ này là vị trí mình đang đứng, hôm qua chạm địch ở chỗ này, bây giờ  mình chia làm 2 cánh, sau khi rời khỏi đây tao bên trái, chính diện, mày bên đó, nhớ giữ liên lạc thuờng xuyên...
2 trung đội chia thành nhiều tổ, tiến quân theo thế chân vạc, nhóm này ổn đinh vị trí thì khoác tay, gờm súng cho nhóm khác lên, cứ thế tụi tao lần lượt, thằng này lên, tìm chỗ núp, rồi lại chờ thằng khác lên, máy truyền tin được chuyển qua nấc "squelch", lâu lâu lại xè xè lên 1 tiếng.....
Ầm...ầm, chóc...chóc....chóc....Ầm....ầm...Đạn bay tua tủa, bất chợt xé toang không gian, tiếng nổ chụp trên đầu, nhá lửa như khi mày trông pháo đốt, mẹ bà, đạn đếch gì mà nổ dữ dằn thế? Lại còn nhá lửa, như những con mắt của 1 quái thú đỏ lòm, dữ tợn..
- Địa Trung hải đây Thái Bình, tụi tui đụng rồi, hỏa lực địch đang dữ dội chụp trên đầu tui nghe rõ trả lời, chưa thấy bóng dáng địch đâu hêt....
- 27 đây 09 có sao không? 18 alpha đâu, nghe rõ trả lời .
- Tôi đây, 18 alpha đây, tụi tui bên này, chỉ nghe đạn xẹt trên đầu, lâu lâu mới có đạn nổ trên cao, con cái đều bình yên...
- Thái Bình nằm im, lo bố trí con cái, Bắc Băng nương thế, tiến lên trên, nghe rõ trả lời.....
- Rõ, tôi đang cho tụi nó lên đích thân...  tao trả lời.
Những toán quân nhích lần, nhích lần lên, tao vọt theo toán thứ 2, đạn vẫn nổ ì ầm bên cánh trái của Thắng, càng lúc càng dữ dội, lính Tr/đội 2 chỉa súng, bắn tràn về phía trước, không nhúc nhích được nửa bước, không ngóc đầu lên quan sát được chút nào, thỉnh thoảng nghe tiếng nổ ầm của lựu đạn mà lính của Thắng tung ra.... Bên phải, cánh quân của tao vẫn trườn lên, trườn lên...Tiếng nổ, và đạn vẫn tới tấp nổ dòn, dường như kèm vào đó, có tiếng ào ào của súng cộng đồng !!!
- 09 đây 27, tôi bị 2 con rồi, nhẹ thôi, vẫn không ngóc đầu lên nổi, đích thân gọi 18 alpha giải tỏa áp lực cho tôi, sao tôi nghe bên nó im re, không 1 tiếng nổ gì.....
- 18 alpha đây 27, mày ở đâu?  Kẹp qua mau, chịu bớt đòn cho tao, nổ súng ào ạt để làm giãm áp lực bên tao, nghe rõ trả lời....
Thằng Nam mang máy còn nằm lại phía sau với ông Duy Tr/đội phó, chạy tràn lên, đưa ống liên hợp cho tao
- 18 alpha tôi nghe, tôi đang nằm ngang với 27 đây đích thân..
- ĐM anh nghe, nãy giờ tôi chỉ nghe 27 trên này, bên nó đụng nặng anh có nghe không? Sao không nhúc nhích gì hết vậy, ĐM anh nghe, muốn chém vè phải không? Tôi cho súng cối dập chết mẹ anh bây giờ. 27 đây 09, anh cho tôi tọa độ, tôi sẽ cho cối dập mục tiêu, nghe rõ trả lời...
Thắng cho tọa độ, tao bắt đầu nghe tiếng départ của súng cối cọc....cọc....cọc sau lưng
- 18 alpha đây 27, mày cho thằng lính nào đó cho tao dấu hiệu xác định vị trí của mày, ĐM mày đâu, sao không thấy bóng dáng gì hết....ĐM mày....
Thắng bắt đầu mất bình tĩnh, văng tục chửi tao tơi bời, lão Tường cũng hùa theo, xỉ vả hò hét om xòm trên máy, thằng Nam, mang máy nhăn mặt nhăn mày, vò đầu bứt tóc, chỈ chực lăm le xáp gần, quăng ống liên hợp cho tao, mỗi lần thấy nó nhổm lên, chạy về phía trước, là tao lại xua cho mấy thằng khinh binh lủi lên các bụi rậm trước mặt, rồi bò theo...
 - Đích thân, đích thân
Nó quơ quơ ống liên hợp về phía tao, nhăn nhó một cách thảm hại tội nghiệp, tao đành phải bò về phía nó, tai vẫn nghe đạn reo, tiếng nổ ì ầm liên tuc xeo xéo ở phía trước, bên trái và nhất là phía sau chỗ Tr/đội Thắng nằm chịu trận....
- 09 gọi ông nãy giờ, ổng chửi nhức cái đầu, ông làm ơn đi gần tôi một chút để còn nghe máy, tui chịu hết muốn nổi....
Cầm ống liên hợp, tao thì thào trong máy:
- 18 alpha đây, tôi nghe 09....
Ầm, ầm.....ầm tiếng bích kích pháo 60ly bắt đầu rơi xuống sau những tiếng xịt xịt, xì xì rồi nổ đùng phía trước, mẹ nó ghê quá, nổ thì nổ đại 1 cái đùng đi, đàng này còn xịt xịt, đe dọa 1 lúc ngay trên đầu rồi mới ...ầm cho 1 phát, ghê thấy mẹ !! Lúc nào cũng thấy nó như đang nhè đỉnh đầu mình mà bửa xuống...
- ĐM mày, sao 27 gọi, mày không trả lời ???
Lão Tường đã đổi giọng, trong giọng nói có gì hằn học và cáu kỉnh pha lẫn 1 chút căm hờn, không biết sao, tao không thấy cách cầm quân này có chút gì đởm lược, có chút gì bình tĩnh, có chút gì khuyến khích hay khích lệ của 1 người đàn anh khi đàn em đang đối đầu với địch, với hỏa lực nặng nề đang ép xuống, với đạn réo, bom rơi, nó làm cho thằng trực tiếp địa đầu thêm rối trí, thêm căng thẳng thần kinh, thêm quyết đoán một cách vội vàng, nhiều khi sai lầm tai hại đưa cả một đoàn quân, hay cả 1 đạo quân xuống hố thẳm diệt vong....
- Tôi đang ở phía trước, điều động mấy đứa con đánh bọc sườn, vị trí của tôi không thuận lợi lắm, dốc thẳng, cây cối rậm rạp, tiến lên hơi khó....
- 18 alpha đây 27, tao không thấy mày đâu hết, mấy thằng con tao nói mày đang ở phía sau..... đích thân, đừng nghe nó, nó....chém vè, ĐM mày Dương, ĐM mày 18 alpha !
- ĐM mày 18 alpha, tôi ra lệnh cho anh phải làm sao giải tỏa áp lực cho thằng 27, cho con cái lên cho mau, ngang với thằng 27 rồi yểm trợ cho nhau, nghe rõ trả lời....
Tao bắt đầu nóng mặt...vị trí tao đang nằm thực ra đã bứt khá xa Tr/đội Thắng, dưới chân là dốc khá thẳng đứng, sơ xẩy trượt chân, là lăn cù gần như là xuống vực, phải bám vào dây leo chằng chịt mà đu, mà trườn về phía trước đầy chông gai...cái nóng mặt thứ hai là cả 2 tên đàn anh đều cho là tao....chết nhát, trốn chui trốn nhủi ở phía sau, không dám lên, cái nóng mặt thứ ba là luôn cả thằng máy, đều lên án tao không chịu cầm ống liên hợp mà nghe, mà điều động binh sĩ....
Thực sự, tao áp dụng bài học thứ nhất đã được dăn dò của đ/t PHÚC, trước khi tăng cường lên chiến trường:
- Mày có nuốn tiêu tùng cả đám, cả thầy lẫn trò, rồi làm tanh bành phòng tuyến cả trung đội, thì cứ cho thằng mang máy bám sát, mẹ nó địch chỉ nhắm vào chỗ nào có cần antenna quơ quơ, là nó sẵn sàng tọng cả chùm, thậm chí cả mưa B40 vào đó, liệu mà 2 thầy trò mày phải tránh xa nhau, lỡ thằng máy đi đái thì còn thằng chỉ huy kéo con cái về, lỡ thằng chỉ huy xụm bà chè thì thằng máy còn liên lạc được với cấp trên , đẫn dắt hay đem quân lên cứu, chứ tụi mày chụm lại với nhau, chết 1 chùm, lính sẽ bỏ chạy tan tác tức thì vì rắn đã mất đầu....Vả lại tao biết lão Tường này, mày cứ nghe máy hoài, thế nào cũng ăn chửi văng tí mẹt, hắn sẽ thúc đít mày, khích tướng mày cho mày nóng đít, quên cả nguy hiểm và thực tế chiến trường mà thúc quân lên là đời mày tàn trong ngõ hẹp, càng ít cầm ống liên hợp chừng nào, càng tốt chừng nấy, càng bình tĩnh và khôn ngoan chừng nấy, có cái gì quan trong lắm, cực kỳ quan trọng thì mới bốc máy, còn không mày lắm lời, mày hết báo cáo tới nhận lệnh, mày càng báo cho địch chỗ thầy trò mày đang muốn tự sát bằng B40, phải khôn mới được.....
Đạn và tiếng rít của súng cối rót ra từ đại đội có vẻ như đang tiến gần lại vị trí tụi tao đang nằm, mẹ nó có quả rơi xuống vực, nghe cái xè ngang mặt rồi nổ toang phía dưới, cộng huởng với vách sườn núi dốc bên phải tạo thành âm thanh tăng trưởng gấp 2, 3 lần, làm lùng bùng lỗ tai... tao chụp máy gào lên:
- 09 đắy 18 alpha, ông cho súng cối bắn xa ra.... 27 đây 18 alpha, điều chỉnh xa ra, không thôi rớt vào đầu tôi, nghe rõ trả lời....
Lão TƯỜNG không trả lời, Thắng cũng im re, ngầm đồng lõa trừng trị tao bằng cái chết vì chính hỏa lực phe mình, tình thế gay go, nguy ngập, cần tao phải có quyết định cấp tốc để cứu nguy cho chính bản thân mình cũng như cho những thằng lính thuộc cấp.....
Tao thúc tổ khinh binh hướng về trước cho mau, ngoắc tay làm hiệu cho trung đội tạo thành đội hình hàng dọc, rồi bất ngờ, tạt ngang về bên trái, căng hàng ngang, chuẩn bị xông tràn lên, đàng nào cũng chết, chết đàng hoàng vì đạn địch găm vào người, xé toang buồng phổi, hay phạt văng cha nó chỗ đội nón, còn hơn là tức tưởi, kinh hoàng, ấm ách nằm im chờ tử thần cười khằng khặc xòe lưỡi hái, sớt dần từng thằng một....
Tao chợt thoáng nhớ về quá khứ, lúc còn học ở trường dòng Lasan, mỗi sáng chủ nhật, các sư huynh thuờng cho chơi 1 trò chơi tập thể "Citadelle" hay còn gọi là trò chơi cướp cờ... Bọn tao, Thảo, Cảnh, Thu, Lịch, Công vv được chia thành 2 nhóm, mỗi nhóm khoảng 3, 4 chục thằng; để phân biệt, có 4 màu khăn: vàng, xanh, nâu, đỏ; màu vàng thì khắc màu nâu, nâu khắc xanh, xanh khắc đỏ, đỏ khắc vàng... Thằng nào đeo màu khăn gì, chạm được vào đối thủ thì bắt được thằng đó làm tù binh, bắt mang về giam gần trại cúa mình, làm sao mà tấn công được vào thành trì đối phương, cướp cây cờ của đối phương, mang về tới thành trì mình được thì chiến thắng.
Thành trì (citadelle) có 2 cửa, 1 bên là cửa tù lọt được vào thì có quyền cứu 1 thằng phe ta đang bị nhốt; còn 1 cửa trong đó là cây cờ của đối phương cần phải được cướp về....2 bên dàn trận dối diện nhau cứ 2 thằng là 1 cặp, đối diện thủ thế, thằng nào nhanh nhẹn, vồ được màu khăn mình khắc chế, là thằng bạn mình sẽ rượt thằng kia chạy vắt khói, tạo 1 lỗ thủng cho đại quân ào ạt tấn công....
Tao khi thì cùng với Cảnh, Lịch đối đầu với bên kia là Thảo, Thu, Công ....và là 1 tay chơi có hạng thuờng làm thủ lãnh, cùng 1 số thằng bọc bên hông, đánh tạt sườn cánh quân địch, rồi thừa thắng xông vào cướp thành trì, bên kia cũng đâu có kém, tụi nó cũng có 1 số thằng cảm tử quân, cũng chuyên môn đánh bọc hông, và thế là 2 cánh quân chạm trán nhau, thuờng đối thủ nặng ký của tao là thằng Thảo và thằng Cảnh....
Trò chơi phảng phất mùi chiến chinh này, không gây đổ máu, nhưng cũng có nhiều đam mê, hứng thú, tụi tao chơi với nhau suốt cả mấy năm trời, cũng reo hò inh ỏi, cũng buồn xo khi mất cờ... .....cũng đã tác động lên tâm trí tao ở hiện tại. Đang dẫn 1 trung đội, với vũ khí giết chết người thật sự, cũng tìm cách đoạt được thành trì đối phương, cũng làm sao để thắng được đối thủ khác màu cờ, khác lý tưởng.....chỉ có điều khác nhau tính khốc liệt và tàn nhẫn, anh không chết, tôi chết...va` ngược lại ! Chết quay cu lơ, chết thẳng cẳng, chết khốc liệt...phải làm sao xông lên thật nhanh, thật tàn bạo mới có hy vọng chiến thắng, đúng ra là còn hi vọng sống sót trở về........
Thằng khinh binh phía trước đưa tay làm hiệu, chỉ về phía trước, tao trườn lên bò về phía nó hỏi:
- Có cái gì?
Nó làm hiệu:
- Có địch...
Vừa ngay lúc đó 1 quả súng cối nổ sau lưng tao, 3 thằng tổ đại liên bật ngửa, đồng thời địch cũng phát hiện có tụi tao, chúng dồn hỏa lực tập trung về bên hông, nghe rõ tiếng thằng chỉ huy đang điều động, lập tức những tiếng nổ ập lên đầu ầm...ầm...ầm....
Tao móc trái lựu đạn, làm hiệu cho tất cả làm theo, chỉ về phía trước, ra hiệu bằng bàn tay bằng 3 ngón dứ dứ, rồi bắt đầu thả từng ngón tay....1....2.....3 ! Tao tung quả lựu đạn về trước, tụi lính nhất tề làm theo....Một loạt tiếng nổ bùng...bùng reo lên cùng 1 lúc, tao tiếp tục lấy trái lựu đạn khác, rút chốt an toàn rồi cả trung đội lại cùng ném...không còn nghe phản ứng địch nữa ! Nhưng...lại nghe tiếng súng cối rớt lên đầu, ngay chóc giữa trung đội, không được rồi ! phải thoát khỏi chồ này ngay mới được, tao quơ súng khoác tay, miệng gào to:
- XUNG PHONG.... XUNG PHONG ...
Rồi vọt về phía trước, lính hô vang rồi nhào theo tao...
Điều sai lầm chết người và ngu ngốc nhất của tao là xông lên mà không có định điểm đến, XUNG PHONG mà chưa biết mục tiêu ở đâu, quả tình đạn súng cối 60 của lão TƯỜNG truy rát quá, tao chỉ biết làm sao thoát được điểm bắn này, gọi điều chỉnh thì không được, biết làm sao hơn, phải lao về trước để tìm cái sống trong cõi chết, may ra tìm được 1 hốc đá, hay 1 gốc cây cùng lắm là 1 cái hố đủ để che chắn đỉnh đầu !!! Thoáng trông thấy 1 bờ đất trước mặt, tao phóng người tới như 1 vận động viên nhảy xa....Bịch, chợt nghe rát xót ở đùi trái, và dưới chân đau nhói sau cú nhảy, chưa kịp định thần, tao vội vàng nhìn sang 2 bên để tìm những thằng lính và yên tâm khi thấy tụi nó cũng tìm được chỗ núp, nhưng sao lạ quá cà? thằng nào vừa nhào lên là mất hút, không còn thấy tăm hơi....đạn cối cũng vơi dần rồi dứt hẳn...nhìn xuống chân, con pà nó 1 cành cây đã xé rách 1 khoảng quần sau bắp vế, lật bàn chân thì 1 mảnh kim khí cỡ 1 gang tay đang cắm chặt vào đôi botte de saut....
Mẹ kiếp, bị thuơng đách gì mà bị đạn AK chê, nhằm ngay cái miểng bom to tổ bố mà nhẩy ngay vào, thiệt là...cà chớn !Tao suýt xoa cắn răng rút mảnh bom ra, quẳng đi...xem nào, lại còn cái quần rách nữa, không lẽ lại khai là bị địch đánh cho rách cả quần ? Tao nhổm người dậy, định quan sát 1 vòng, cảm giác đau nhói ở gan bàn chân cho tao biết không ổn... nhưng kia, lạ qúa, 1 cọng giây cao su treo lòng thòng trước mặt, đầu kia, cột chặt vào 1 chảng ba...tao với tay, giật cành cây ra xem, đúng là 1 cái "giàng ná" nhưng bự hơn của con nít giắt cạp quần đi bắn chim sẻ mà thuở nào khi còn bé, mình hay trốn học đi rình mò, bắn trộm những trái xoài, trái vú sữa, hay những con chim vô tình lọt vào cặp mắt những thằng oắt con tinh nghich....chân dưới được gắm xuống đất, và bên cạnh còn trái lựu đạn chưa rút chốt.....Tao chợt hiểu...con pà nó, cái vũ khí bí mật, hủy diệt hàng loạt, mà thằng Thắng nói, nó lạ lùng, không gây tiếng động, mà chỉ nhẩy trên đầu, tóe lửa, tóe khói là đây, nổ cả chùm, nổ điếc tai, nổ kinh hoàng là đây..... Địch cho nguyên chùm vào giàng ná, căng 2 sợi cao su, rồi nhắm vào vào mấy con ó mắc lưới (huy hiệu nhẩy dù, con ó bay ngang cánh dù) tụi mình, mà rải.... con cháu bác Hồ tài tình thiệt ! chất liệu sẵn có là quai dép râu cắt từ những vỏ xe, chặt 1 cái chảng ba nào đó trong bụi rậm, họ chế tạo ra vũ khí thời trung cổ, chơi chọi với chiến tranh thời hiện đại.... Hèn chi, họ dám bảo họ là đỉnh cao trí tuệ loài người có khác !!!! Mà thiệt, nó bắn xa hơn, chính xác hơn, liên tục hơn, lại không lộ mục tiêu....đáng phục, chứ không giỡn.....
Định thần 1 hồi, tao phát giác ra, chỗ mình vừa phi thân vào là 1 khoảng giao thông hào, được ngụy trang rất khéo, cành lá phủ bên trên, che lấp hoàn toàn những đất cát được đào lên để che bờ, nay xơ xác, trơ lòi ra màu đất đỏ..... Vội vàng, hờm súng, tao bắt đầu biết mình đã lọt vào chiến hào địch, lại 1 hiểm nguy bất ngờ ập đến, mẹ bà vậy là phải cận chiến tới nơi, lựu đạn thì không chơi được, vì mày chơi ngon, thì có nước banh xác ! Chỉ còn có nước căng mắt, căng mũi ra, gặp cái gì nhúc nhích là phải lập tức bóp cò, nếu không thì đi thăm ông bà ông vải sớm !! Nhích dần từng bước, khập khiễng với cái chân đau, tao lần theo địa đạo.. Chợt nghe tiếng động phía trước mặt, tao hụp xuống, chỉa nòng súng, ngón tay đặt vào cò, sẵn sàng nhả đạn....
- Đù mẹ, lụm được cây AK rồi !

- Ah, tao được bịch lựu đạn nữa ! chắc ăn, có thêm đồ chơi !

Giọng miền Nam, làm tao thở phào, địch thì làm gì có "Đù" mà chỉ có "Địt", vả lại, làm sao không phân biệt được âm thanh nheo nhéo của quê huơng hát cô đầu và giọng hò ca dao, hay vọng cổ mượt mà tình tự được

Tao la lớn để tụi nó khỏi ló đầu ra, bóp cò bậy:

- Thằng nào bên đó? Tao 18 alpha đây....

- Đích thân, ông qua đây coi nè

Tao nhẩy lên, lần về chỗ thằng lính, nó nhìn tao:

- Ông bị thuơng hả? Sao đi cà nhắc vậy?

Không lẽ khai là mình...bị rách quần, và bị thuơng vì nhẩy vào lỗ chân trâu, tao bụm bụm miếng vải quần bị rách, rồi nói :

- Không, lúc nãy nhảy xuống, lọt vô cái hố, tao hơi bị ê giò

Thằng lính trỏ vào 1 xác chết, nằm úp mặt, tay chân sóng xoài:

- Thằng này chắc là thằng sĩ quan, không thấy có cây AK nào bên cạnh nó, đích thân, để em lục túi nó xem sao.

Cúi xuống, nó mở túi cúa tử thi, từ nắp áo, rơi ra 2 mảnh lon màu đỏ, có 2 sao và 1 vạch....

- Đù mẹ, mình bắn chết tươi thằng thiếu tướng của nó rồi đích thân !!! Tướng con c...gì mà mò ra tới tận đây ? "dô lý" !!!

Nó lật ngang xác chết, úp dưới lồng ngực là 1 cây súng lục... Tao nói:

- Đưa tôi, rồi không chờ thằng lính có ý kiến, tao giật lấy, nhét vội vào túi quần, phen này, vớ được của quí, sức mấy mà thèm báo cáo đại đội, đem về SAIGON, vừa có đồ nghề thủ thân, vừa có đồ khoe mẽ với bạn bè, với...gái.

Vì với tay lấy cây súng, tao quên là mình phải bụm quần, thằng lính chợt thấy khoảng thịt phơi bầy của tao, nó la lớn, giọng hốt hoảng:

- Ông bị thuơng rồi, đích thân, máu chẩy kìa !

Nhìn xuống, tao thấy đỏ lòm 1 khoảng thịt, nhưng tao biết, mình chỉ bị cành cây quẹt, cho nên tỉnh bơ:

- Ăn nhằm gì ! Có chút xíu à, làm đách gì mà mày quýnh lên vậy ?

- Đích thân ! Ông qua đây.... Lại 1 giọng nói khác ở 1 góc khác gọi tao.

Tao quay qua, nhác thấy 1 đống sắt cong queo, nhăn nhúm đen thùi đang chổng vó trên miệng giao thông hào, dây đạn còn lòng thòng, lòi ra từ hộp súng tròn vo, và biết rằng, đó chính là cây trung liên nồi RPD, đã có hơn 1 lần được thấy trong bài " vũ khí khối cộng " trong quân trường..... Đang ngất ngây từ chiến thắng bất ngờ, bỗng ... Ầm, ầm, 2 tiêng nổ phát ra khá gần, tao nhoài ngay người xuống, miệng hô:

- Trở về vị trí cũ ngay tụi bay...

Rồi vội vã chuồi người về chỗ sườn núi lúc ban đầu, tao tập kích bọc sườn đối phương, tay chụp ống liên hợp, miêng nói:

- Thái Bình đây Bắc Băng, cho tôi gặp 27 ....

Từ vị trí của trung đội Thắng, tao không nghe tiếng súng nổ nào nẫy giờ, nhưng tao biết, tụi nó đang bò lên, khai quang trước mặt bằng lựu đạn, và sẵn sàng "thịt" ngay khi thấy bóng dáng bất kỳ sinh vật nào, cho nên, không dại gì ở lại chỗ phòng tuyến địch, đã bị chùm lựu đạn 
đồng loạt của tụi tao 2 lần quét trơ cành lá, phơi ra cả 1 tuyến giao thông hào...Và lúc này, khi biết địch đã bị triệt tiêu, tao không cần phải im lặng nữa....

- Mày hả 18 alpha? Cái gì nổ dữ dội phía trước nghe như B52 dội vậy? Mày đang ở đâu?

- 27 lên gặp tôi đi, tôi đang trước mặt ông đó, bên phải của cánh quân ông, coi chừng mấy thằng con đừng có chơi ẩu vô tụi tui nghe cha nội, xong rồi, lên lụm củi về mà xài....

1 bóng người, 2 bóng người thấp thoáng, thế là trung đội Thắng đã lần tới nơi...Tao nghe tiếng reo hò hân hoan ơi ới, và những bước chân thình thịch chạy nhào vào những gốc cây....

- 18 alpha, mày đâu ? Tụi tao hốt được quá trời đồ chơi....a.. tao thấy thằng đại liên của mày rồi !!!

Lúc này, nghe ngoài rõ hơn nghe trong máy, mẹ bà thằng 27 THẮNG này, nhỏ con mà to mồm thiệt, chưa biết là phía trước còn cái đếch gì chờ đợi, mà cứ oang oang như chỗ không người, thiệt hết biết ! Tao nhô người ra khỏi chỗ núp, ngoắc tay:

- Tui đây 27....

Thắng nhào ngay lại hỏi:

- Hồi nãy tao nghe nổ rền trời, tưởng là cái gì, đang ngơ ngác, định hỏi 09 có kêu pháo binh bắn đạn gì mà nổ hàng loạt vây, thì nghe mày kêu, tao đâu có nghĩ là mày đang ở trên này ?

Mẹ cái thằng, miệng ngọt sớt như đang bán hàng, như không có chuyện gì xảy ra khi tao phải mang cả thúng ra mà đựng những rủa xả của nó và lão TƯỜNG....

Tao chơi xỏ:

- Tụi tui im re, chơi 2 chùm chứ ai vào đây, nãy giờ, đàn anh thọc đít bằng cối 60, phải chạy qua mặt, rồi báo cáo cho đàn anh biết đó chớ ! Bây giờ tính sao, chơi tiếp không? Tới luôn chớ? Đích thân báo về đại đội chưa? Xin chỉ thị đi.... Tôi ra đàng kia chờ, mà chưa, cho đích thân biết, tôi chỉ còn có 7 thằng, 3 thằng tổ đại liên, 2 thằng khinh binh, tôi và thằng máy thôi đó nghe !!!

1 Thằng lính xen vào:

- 27, ổng bị thuơng rồi kìa. Nó chỉ vào tao...

Tao muốn....đá cho nó 1 cái quá, thằng tài lanh, tao quắc mắt:

- Không có gì, chỉ xây xát xoàng, không có gì cần báo cáo hết..

Thắng quay đi, về phía thằng máy trung đội 2 xì xào gì đó 1 hồi lâu, tao trở về chỗ cũ ngồi, châm điếu thuốc, thả hồn trong mây khói, tận huởng phút giây mong manh được thoải mái trong trận chiến, để rồi sẽ phải tiếp tục lao về phía trước, đón nhận những bất trắc và hiểm nguy bất ngờ của đời lính trận, phó thác mạng sống mình cho 2 chữ định mệnh, dám cười cợt trong đạn bom, dám ôm tuổi đời xòe ra, rồi nắm lại, và cũng dám chấp nhận trở về, một mai là 1 đống thịt lầy nhầy, nát bét như bãi cứt trâu...mà không biết, có một ai đỏ khóe mắt ngoài bà mẹ già và vài anh chị em ruột thịt.... Chỉ để bảo vệ một đẻo đất trên đỉnh cao này, một mảnh đất lạ hoắc, không phải nơi mình chôn rau cắt rốn. Chỉ để giữ gìn, chứ không đi chiếm đoạt, hay giật giành, khoa trương cho một chủ nghĩa tuyệt vời nào hết.... Chỉ vì lời thề son sắt với non sông, với trách nhiệm của người trai trong thời ly loạn, phải rời xa trường cũ, thầy cô, để cầm súng thay cho bạn bè còn bút nghiên, còn giường êm, nệm ấm, có áo lụa lượt là phủ thân, có nhung gấm trải đường đi tương lai, có ánh sáng chói lòa trên sự nghiệp đón chào.....Và chỉ nghĩ đến 2 chữ thật cao vời, thật trang trọng, thật cao quí: TỔ QUỐC mà mình đã mang ơn, biết đâu cũng có một ngày, mình sẽ mang thân ra mà đền nợ nước, mà không cần được nhớ đến, hay đáp đền, ghi công, chỉ là một quan tài giá lạnh, trong nghĩa trang buồn tênh, có người lính ủ dột, tiếc thương cho đồng đội ngậm ngùi, và cay đắng, đắng cay..........

Một hồi, Thắng trở lại hân hoan:

- Tao báo cáo về đại đội rồi, mấy cái đồ chơi, cho mấy thằng con đem về rồi, đích thân tiểu đoàn phó VÂN kêu tụi mình chơi tiếp, ổng khen ngợi, thuởng cho 1 thùng bia và củ kiệu.....bây giờ cứ như vậy, mày cứ chơi ngọt bên hông đi, tao chịu chính diện cho...

- Hay là mình đổi vị trí đi 27, ông dẫn quân bên này, còn tui chịu chính diện cho, để ông với 09 cứ nói là tôi chém vè !!!

- Thôi mà, tao không biết mới nói vậy, chứ ai dè mày dám liều mạng bò tuốt lên trên này đâu !!! Thôi, mình đi tiếp đi !!!

Nghĩ là mình đã xỏ ngọt đàn anh bây nhiêu cũng đủ rồi, tao quay gót trở về với trung đội, không, đúng ra là về với 6 thằng lính còn lại để tiến lên 1 đỉnh cao 8 vòng cao độ, và khoảng cách chừng 200m...Nghe Thắng điều động tổ đại liên bố trí, tổ khinh binh phát xuất , và cả 2 nhóm bắt đầu tiến....

ẦM.... 1 tiếng nổ long trời, cũng bên trung đội Thắng, bên này tao loay hoay với đám dây rừng chằng chịt, chả bận tâm cho lắm....Tới khi, trước mặt là 1 trảng tranh, 1 giải dốc trống trơ, tao kêu thằng khinh binh dừng lại, bố trí cây đại liên M60 bên triền dốc, rồi bò sang, quan sát tình hình bên cánh trái, chỗ trung đội Thắng đang giàn quân....

Tai nghe rõ mồn một:

- Dương ơi, tao..bị rồi....cứu tao...

Tao nhổm người, nhóm lên cao, không nhìn thấy Thắng đâu, chỉ thấy 2 thằng lính đang hờm súng về phía trước, đạn địch bắt đầu khai hỏa những tràng kinh cầu bất tận, và bên kia, tổ đại liên tao cũng bắt đầu lên tiếng giòn dã....Mẹ nó, phải đá cho thằng này mấy cái mới được, chưa gì đã bắn om xòm, lộ cha nó vị trí rồi còn gì?

Đang định trườn về chỗ thằng đại liên đá 1 đạp, tao lại nghe:

- Dương ơi, đừng bỏ tao, cứu tao....

Tao ngưng lại, vẫn không thấy Thắng đâu, tao trỏ thằng nấp sau gốc cây  la lớn:

- Đích thân mày đâu?

- Ổng nằm kia kìa, thằng lính trỏ xuống

Tao nhoài người ra nhìn, vẫn không thấy gì hết ! nhưng gào lên:

- Ra kéo đích thân mày vào, lẹ lên...

Thấy thằng lính lao ra khỏi chỗ núp, tao yên tâm, đinh quay về, thì lại ẦM.....một tiếng nữa, chỉ thấy bụi dất tỏa lên mịt mù, tao ngoác mồm về bên đó hỏi:

- Cái gì vậy?

2 thằng lính khác, vừa lách mình vào gốc cây, vừa chọc súng ra ngoài bắn, miệng hô:

- 27 bị rồi, đích thân, thằng...Lam ra kéo....bị luôn rồi !

- Mày, mày coi, bò ra, kéo họ vô, để đó ăn 57 chết mẹ hết bây gi...

- Để từ từ, đích thân, tụi nó còn đang bắn dữ quá..

Cây đại liên M60 bên tao cứ khạc từng hồi đạn, ruột nóng như lửa đốt, 1 bên là đồng đội đang bị thuơng kêu cứu, 1 bên là dấu hiệu chạm địch của cánh quân bên tao, mà thằng đại liên ngu quá, bắn thế này, thế nào cũng ăn B40 sớm, mẹ nó, ăn cái gì mà ngu như vậy không biết....

Ngó qua bên kia, thằng lính thấy êm êm, rón rén rời gốc cây bò ra, tao thấy nó mất hút 1 hồi rồi nghe nó hào hển;

- Rồi, tôi cõng được 27 rồi đích thân....

Mừng quá tao thở phào, quay qua thằng máy, lúc đó đang ở gần, tao nói:

- Mày báo cáo về Đia trung Hải (danh xưng đại đội 31) là 27 bị thuơng rồi, cho người xưống tải thuơng ngay....

Ngay lúc đó, lại 1 tiếng ầm....vang lên, 1 lúc tao lại nghe tiếng thằng lính lúc nãy rón rén ra cõng Thắng vào:

- Em bị rồi đích thân ơi....

Kinh hoàng, khốc liệt, hãi hùng, tao chợt nhớ tới lúc ban đầu, khi lên tăng cường, cái chết thằng hạ sĩ xuống đón tao lên, ăn nguyên trái 57 giẫy đành đạch, không la được 1 tiếng ….. Tóc dựng đứng, nổi da gà, tao nghĩ ngay đến việc mình đã lọt vào bẫy của địch, dùng Thắng làm mồi, chờ thằng nào ra kéo, là xịt cho chết chùm, chứ còn gì nũa, 2 thằng ra rồi, bị cả 2 ... .Đù mẹ xỉa thằng nào ra, thêm nữa, là nướng thêm thằng nấy, chứ còn gì?

Bốc máy, tao gọi:

- 09 đây 18 al pha bên trung đội 2 mất đầu, 27 bị rồi, cho người lên thay thế gấp

- 18 alpha đây 09, anh nói sao? Cái gì mà bị với bịch ?

- Tôi nói là 27 bị thương rồi, đích thân cho người lên tăng cường và yểm trợ gấp

Vứa lúc đó, tao nghe rành rành, giọng Bắc kỳ lanh lảnh, sắc gọn như ma tru, quỉ hờn:

- XUNG...PHONG.....HÀNG SỐNG....CHỐNG CHẾT....XUNG....PHONG....

Chết mẹ thằng con rồi má ơi, hèn chi, thằng đại liên, sủa liên hồi kỳ trận, được rồi lên đi, chơi nhau 1 trận cho thỏa chí... Chắc là tiếp viện của địch quân nhào lên để chiếm lại chốt, nhưng vừa lú đầu lên, thì thằng đại liên quạt cho 1 tràng, rụng cũng đâu 5, 7 con. Tao ước tính tình hình:
1. Vị trí tụi tao nằm hoàn toàn thất thế, có rất ít chướng ngại vật che chắn.
2. Thằng Thắng đang bị thuơng, chưa kéo được.
3. Nếu địch tấn công với quân số áp đảo, buộc lòng ta phải lui, mà lui quân, không lẽ bỏ thằng Thắng lại ? Bằng mọi giá phải kéo nó về mới được....

- 09 đây 18 alpha, địch đang phản công, nó đang điều động và tập trung, ông cho tôi vài loạt 60 ở tọa độ Bình Minh qua phải 2, lên 6, nghe rõ trả lời....

-18 alpha đây 09, mày chịu nổi không? Ráng gồng, tao sẽ cho 18 tăng cường xuống, đừng rút lui và bỏ thằng 27.... Tao sẽ giã cối theo yêu cầu....

Loạt pháo xì.. đùng, vèo.. đùng làm tao rụng rời, mẹ nó, lão Tường này chắc có phép tiên hay sao mà mới gọi, chưa nghe départ mà đạn đã tới? Bắn như con....c, cứ nhè ngay chỗ phe ta mà bửa nghĩa là làm sao? Tao lại gào lên:

- Đích thân, đích thân, điều chỉnh xa ra 04, bắn gì sát rạt vậy ?

- Tao đã có bắn đâu ? Đù mẹ pháo của tụi nó đó !!!
Loạt đạn địch bắn công nhận có hiệu quả, 2 thằng con tao lại chổng vó, thằng đại liên ôm vai nhăn nhó định chạy về phía sau băng bó, tao la lớn:

- Đừng bỏ vị trí, nó tràn lên chạy cũng không kịp đâu mà chạy, rán chống cự....dĩ nhiên là phải có tràng tiếng "đù" thân yêu kèm theo, nhưng tao phải tự kiểm duyệt....

Trong giờ phút này, tao thấy lố nhố bóng quân địch đang lúp xúp tiến gần, sở trường của chàng là tiền pháo hậu xung mà, chắc chắn chúng sẽ pháo tơi bời rồi xung phong quyết liệt....

- 09 đây 18alpha, ông chơi liền cho tôi đi, nguy ngập lắm rồi, lẹ lên, lẹ lên.....

Cọc cọc cọc cọc..., tiếng súng cối nổi lên rồi.....xuịt xịt, đùng đùng.... Mới cách đây vài giờ, khi nó rượt theo đít, tao quắn giò mà chạy, sao nghe đầy đe dọa và hãi hùng, bây giờ nó cứu nguy, sao nghe như những nốt nhạc thánh thót du dương quá đỗi, cát bụi tung mịt mù, kèm với mùi hăng hắc, khét lẹt của thuốc súng bao phủ cả 1 vùng, tao điều chỉnh gần lại thêm 1 chút....công nhận thằng đại đội chơi cú này ngon !.... Địch dạt ra, rồi hình như họ đang lui quân, không còn thấy bóng dáng chiếc nón cối nào, không lẽ dễ ăn vậy sao?

- Đích thân, ông coi kìa, cái gì lấp lánh trên ngọn cây kìa, sao chói mắt quá...

Thằng máy báo cho tao biết, tao nhìn theo, thì quả thật, có cái gì lóng lánh, phản chiếu ánh sáng mặt trời, soi thẳng vào mắt, khó chịu vô cùng.....

Tao vỗ vỗ vào vai thằng xạ thủ đại liên la lớn:

- Mày chơi nguyên tràng vào chỗ đó cho tao, chơi cho chính xác, coi cái gì...

Tạch tạch tạch tạch, cành cành cành....từng chùm đạn, 3 viên một, được nhả ra một cách điệu nghệ, những viên đạn lửa vạch đường, rẽ thẳng vào ngọn cây như làn roi, xỉa ngay chóc vào mục tiêu....Thằng máy la lớn:

- Nhào, nó nhào rồi đích thân, tui thấy có thằng rơi xưống như mít rụng, đích thân...

Mẹ pà, công nhận thằng này tinh mắt thật, tao có thấy con pà gì đâu? Thằng xạ thủ đại liên cũng vậy, cứ lầm lì chơi hết cả thùng đạn, rồi lặng lẽ với tay kêu thằng phụ xạ thủ nạp đạn cho vào 1 dây nữa, đóng nắp, ghé mặt vào báng súng, định chơi tiếp, tao vỗ vỗ vào nón sắt nó:

- Thôi, nó rụng rồi, mày còn chơi gì nữa ?

Tiếng pháo lơi dần, rồi lạc tuốt đi đâu, thì ra, đềlô của địch chơi trò khỉ, đu mình trên cây cao, điều chỉnh pháo, xui cho nó, lại dối diện với mặt trời, tạo phản chiếu từ đôi kính ống dòm, làm mồi cho đại liên...không nghe hàng sống, chống chết nữa, chiến trường bên địch êm ru, cối 60 ly rót đều đều coi sướng mắt, đã lỗ tai và ấm lòng chiến sĩ....

Hình như Thắng đã được kéo lên rồi, tao không còn nghe nó la, sau này, nghe thằnh Hùng 18 nhào xuống ẵm nó lên, mà may mắn, không đạp nhằm trái nào nữa.

Tao chợt nghĩ, mình phải ít nhất tạo 1 khoảng cách an toàn, nếu không, đách có thằng nào dám ra mà kéo thằng 27 Thắng vào, nhưng mà làm sao đây với vỏn vẹn vài thằng, lại còn không lành lặn nữa ? Bốc máy lần nữa, tao gọi:

- 09 đây 18 alpha nghe rõ trả lời...

- 09 nghe, anh có muốn điều chỉnh tác xạ không? Hiệu quả chứ, kéo được 27 chưa? Tôi đang cho 18 LÂM QUỐC HÙNG vơ vét lính, đm, tao chơi xả láng canh bạc này, rồi tới đâu thì tới, sẽ tăng cường thêm cho tụi mày quân số rán lên...

- 09 đây 18 alpha, làm ơn kéo ngang tác xạ, tôi sẽ dắt mấy thằng con lên, tạo khoảng cách an toàn....ông cho mấy thằng tr/đội 4 mang băng ca xuống khiêng 27, à, tôi cần thêm lựu đạn, và đạn dược, nếu có thể cho mấy thằng trung đội 4 mang xuống luôn ...

- Được, sẽ đáp ứng theo nhu cầu....

Châm điếu thuốc, rồi đưa cho thằng xạ thủ đại liên, tao chợt thấy trên vai nó ướt đẫm mồ hôi, và máu, quét ánh mắt nhìn xung quanh, vài thằng đang xé băng cá nhân ra quấn, thằng thì ở tay, thằng thì ngang bắp vế, nếu bây giờ, cho tụi nó lui ra sau để tản thuơng, thì còn lại được mấy thằng, đừng nói tới tiến lên thêm vài chục thuớc, chứ nằm lại cầm cự cũng thiệt khó nghĩ, điên cái đầu ...., điên cái đầu ...., nhưng nằm lại, có nguy cơ ăn pháo, địch im tiếng, có nghĩa là chúng đang âm mưu 1 cuộc tấn công khác, chi bằng, liều chết, xông lên, bám chặt lấy chúng thì đỡ bị ăn đòn vì pháo, VC đâu có dám chơi cái trò của Nhẩy dù, là gọi pháo binh bắn ngay trên đầu, ngay trên phòng tuyến, dám chấp nhận hy sinh để cùng "lưỡng bại câu thuơng" với địch....

- Chuẩn úy, tôi, Trung sĩ Ẩn được lệnh tăng cường.

Tiếng 1 thằng lính cắt ngang dòng suy nghĩ, tao quay lại, trên vai áo trận, cái cánh gà (lon trung sĩ ) lộ ra vắt ngang cánh tay, mừng quá, tao hỏi:

- Anh mang theo được mấy thằng?

- Dạ 7, có 5 thùng đạn đại liên, 3 bao cát lựu đạn, cùng khoảng 10 cấp số đạn M16...

- Đủ rồi, đủ chơi rồi, tao phân công:

- Bây giờ, tụi mình sẽ tiến lên phiá tảng đá phía trước, xế bên trái, là 1 tổ còn phía bên dốc đồi, là 1 tổ, tổ đại liên nằm lại cùng với những thằng bị thuơng nhẹ yểm trợ cho mình tiến, làm sao tạo thành hàng ngang, để mấy thằng tải thuơng làm nhiệm vụ....

Rồi bốc máy, tao gọi 09

- 09 đây 18 alpha, tôi cần gặp đích thân, nghe rõ trả lời

- 09 nghe !

- Bây giờ, tôi sẽ lên phía trước, điều chỉnh ngưng tác xạ dùm tôi, cho mấy thằng con bám theo để tạo thành hàng ngang, coi chừng và yểm trợ tôi bên cánh trái, bên đó bây giờ ai lo vậy?

- Thằng 18, nhưng nó đã bị thuơng nhẹ, anh liệu có cáng đáng nổi, và chắc rằng không bị kẹt khi bám sát tụi nó không ? Trên này không còn bao nhiêu thằng trấn giữ, tôi đã dốc hết lính cho tăng cường xuống dưới đó, bị thiệt hại lần nữa, tụi nó tràn lên là có nước hốt xác cả đám tụi mình !!!!

Không còn đường nào, hết cách lựa chọn, thời gian cũng không cho phép, nếu không muốn ôm đầu máu chịu trận chờ cho địch lên thiến ráo trọi, tao phải nhào về phía trước bằng mọi gía...

Khoác tay cho tổ 1 chạy về phía trước, đợi họ ổn định, tao hô tổ 2, gồm cả tao, ôm súng lao lên, chạy vắt giò,....đã tạo nên 1 hàng ngang cách xa bãi mìn mà thằng Thắng sa vào khoảng 20m, tao ra hiệu cho tổ 3 của Tr/sĩ Ẩn nhào tới, súng đich bắt đầu nổ dữ dội, như mưa rào, tổ 3 hơi bị khựng lại, tao gào cho 2 tổ lên trước khai hỏa trả đũa, tổ đại liên nằm lại ở phía sau, trên cao cũng bắt đầu bắn từng tràng, cuối cùng thì họ cũng tới được vị trí....

Nhận ra rằng, chỉ xếch về bên phải là có hỏa lực địch, còn bên tay trái tao thì vẫn còn im lặng, tao định làm lại chiêu bọc sườn cũ, lần này là bọc bên trái, nên ra hiệu cho tổ 1 lần lên từ từ, rồi tới phiên tổ cúa tao, tạo thành 1 hình nấc thang trái, kẹp hông, rồi thanh toán theo phương sách cũ.....

Ầm, ầm, ầm..., bụi mit trời bên cánh trái, chưa kịp hoàn hồn, thì 1 loạt nữa nhắm ngay vào tổ tụi tao, lần này nghe rõ tiếng xé gió của quả đạn trực xạ, kèm thêm cả triệu tiếng chóc chóc chóc của súng cá nhân AK địch xen kẽ, tao ôm chặt súng vào người, lăn nhào vào 1 chỗ trũng, hy vọng may mắn là nó đủ sâu để những viên đạn có thể trượt trên đầu, cái khổ của thằng chỉ huy là không những mày phải tự lo an toàn cho bản thân, mà còn phải đôn đốc, dòm chừng cho những thằng lính, để còn đủ tay súng mà chơi trò lửa đạn....vừa lọt vào được 1 chỗ trũng, tao phải ngóc đầu lên, nhìn dáo dác tìm xung quanh, coi lính tráng thế nào.... Bên kia, không núp né gì hết, 1 thằng nằm ngay đơ giữa đàng, xong ! xa hơn 1 chút, 1 thằng đang bò, không, đang cố gắng lết vào 1 gốc cây, nhìn vào cách di chuyển nặng nhọc, tao biết ngay là tiêu rồi, tổ 1 bị đòn quá nặng, không thấy thằng thứ ba đâu hết....Tổ 2 của tao cũng không khá hơn, 1 thằng đang ôm vai nhăn nhó cách tao vài bước, miệng thều thào:

- Em bị rồi đích thân !!!

Còn 1 thằng nữa, đâu mất tiêu, không thấy, chắc là lại nằm thẳng cẳng đâu đó rồi !

Nhìn qua tổ 3 của Ẩn, cách tao chừng 1 thuớc, thằng trung sĩ đang thò chân ra ngoàí 1 cách khó hiểu, tao nghĩ là thằng này giỡn mặt, chỉ cần che phần trên không cần đến cặp chân , ơ, nhưng mà....2 chân cơ mà, sao....nhìn kỹ lại, tao thấy chân còn lại của Ẩn đã nát bét, trơ ra mây cọng gân trắng hếu....

- Ẩn, tr/ sĩ Ẩn ! Anh có nghe tôi không ? tao hô lớn

- Kéo tôi với, đích thân, tôi không nhúc nhích nổi nữa rồi !!

Nhúc nhích cái gì nữa, cái giò thì nát bét tới ngang đùi, chỉ vài phút nữa là hôn mê và lần vào cửa địa ngục giã từ cuộc chơi mà còn rán nói !

Tổ 3 còn 2 thằng, 1 thằng đang chọc súng ra ngoài bắn trả, còn thằng máy, đang cằm ống liên hợp áp vào tai, tay kia, đang ngoắc ngoắc tao và dứ dứ ra hiệu tao nghe máy.... Nghe con mẹ gì nữa, ngóc đầu lên là...bể gáo....

Tiếng Tr/sĩ Ẩn thảm thiết và yếu dần, không được, nó nằm phơi chân lộ liễu quá, phải làm sao kéo nó vào sâu 1 chút đỡ phần nào, ngó quanh, không còn thằng nào, mà chỗ tao thì gần nó nhất, tao quyết đinh nhào qua, kéo nó....Rời chỗ núp, tao bắn vọt qua hốc đá, chụp tay vào cổ áo nó tao cong người vận sức kéo....mẹ bà, nó nặng quá, bình thuờng, thì nó cũng không to cho lắm, người dong dỏng cao, sao bây giờ nặng như xe tăng ! Quăng cây súng qua 1 bên, tao thò tay xuống, sốc vào nách thằng Tr/sĩ....

Trời đất bỗng tối xầm, tao không nghe thấy gì hết nữa, nghe mình như chơi vơi, bập bùng, chung quanh là bóng tối, và mọi âm thanh đều như không có... Tao không còn biết gì nữa, quả đạn hất tung Tr/sĩ Ẩn lên cao, hơi ép tạt mạnh cũng quăng tao vào vách đá...
Đọc tiếp Phần 2

CSVSQ Phạm Bạch Dương
Hồi tưởng chiến trường 1062 Thượng Đức - Phần 2
CSVSQ Phạm Bạch Dương
Lời phi lộ:

Tôi không còn viết thư nữa, bây giờ mới là canh bạc cuả tử thần, tôi nghiêng mình truớc những hy sinh cuả chiến hữu ….và tôi đang nhớ lại hình ảnh cuả 37 năm về truớc, có qúa nhiều ….máu và thân thể cuả anh em mũ đỏ chúng tôi cũng như của địch ……
20200124 MTTD 35
Thằng máy thấy khói bốc lên sau tảng đá, mũi ngửi mùi khen khét, hăng hăng, nơi mà mới đó, nó còn thấy 18 alpha còn lui cui kéo ông Tr/sĩ Ẩn ….vị trí nó cách đó khoảng 5m, ló đầu ra, nó kêu lớn:
- Đích thân, đích thân ……
Không nghe tiếng trả lời lẫn dấu hiệu cuả 1 sự sống đàng sau hốc đá phía truớc…nó bắt đầu truờn, bò về tảng đá đó, chung quanh nó không còn ai, 1 tay lôi cái PRC25, quàng khẩu M16 lên cổ, từ từ, nó nhích từng thuớc một về phía truớc.
Cảnh tượng truớc mắt thật hãi hùng, 1 thây nguời không còn toàn vẹn nằm vắt ngang trên bụi cây gần đó, những mảnh vải te tua đang phất phơ trong gió, chiếc botte de saut há miệng nằm chơ vơ, 1 hố sâu lõm đục sâu vào lòng đất còn vuơng mùi thuốc súng ….nó lại gọi:
- Đích thân, đích thân, 18 alpha, ông nghe tôi không ?
Hoàn toàn im lặng, cần phải xem rõ ai đã bỏ cuộc đàng kia, nó lại dò dẫm lần mò sâu hơn 1 chút, cho tới khi nó thấy 1 thây nguời nằm thẳng cẳng, bất động nằm vùi mặt xuống đất, cây súng nằm chỏng chơ bên cạnh ….nó bò lại, lật thây nguời lên ….18 alpha, mắt nhắm tịt, 1 giòng máu rỉ ra nơi khoé miệng và 2 hốc mũi;
Thôi rồi, linh hồn trung đội đã gục ngã, vậy là cái xác ngoài kia là của ông Tr/sĩ Ẩn, mới đi học CC2 về , và cái lon tr/sĩ còn mới toanh chưa kịp rửa, đã vội nhảy lên bàn thờ ngồi ….hoảng quá, nó lay tôi dữ dội:
- Đích thân, đích thân ….
Đôi mắt đảo toàn châu thân: còn nguyên con, không sứt mẻ gì hết, mà sao như khúc gỗ vô tri? Ngoại trừ 1 chút máu trên guơng mặt non choẹt, đen xì vì nắng nóng miền Trung …nó lui cui đặt tôi nằm ngay ngắn, tay lôi PRC lại gần, cầm ống liên hợp lên, gọi liên hồi:
- Đại Tây Duơng (danh hiệu đài tr/dội 1) đây Thái Bình Duơng (tr/đ 2 do tôi đang dẫn đi tapis), nghe rõ trả lời..
Đầu dây bên kia;
- Thái Bình đây Bắc Băng, 18 đây, nghe rõ trả lời
- 18 …đích thân, tôi, Nam đây, đích thân nghe tôi rõ không ?
- Anh nghe em rõ 5/5 (trong đại đội, 18 là thằng duy nhất gọi lính bằng em, và lính tr/ đội 1 goị nó là anh Ba), sao rồi ? 18 alpha đâu? Trên đó, tụi mày sao im re hết trơn vậy?
- 18 alpha …tiêu rồi, tôi đang ngồi gần ổng đây, nằm 1 đống, không cục cựa, Tr/sĩ Ẩn và ổng xơi nguyên trái 57 ….bây giờ, tôi phải làm sao ?
- Hả ….hả ….cái gì, mày nói sao ? 18 alpha làm sao ? Tụi mày còn thằng nào trên đó không ? ĐM, bằng mọi giá, phải mang cho bằng đuợc 18 alpha về, không đuợc bỏ vị trí, tao sẽ lên ngay lập tức …
- Có còn thằng nào đâu đích thân, còn có mình tôi thôi …
- Mày bình tĩnh, nằm yên, bảo vệ cho 18 alpha ….ổng có sao không ? Ngó chung quanh xem còn thằng nào không ?
Hiện thời mày đang ở đâu ?
- Tôi đang ở sau 1 tảng đá lớn ….
- ĐM, cả tỉ tảng đá, nói như mày, làm sao tao biết chỗ mà lên, chờ chút, để anh lấy ống dòm ra coi …
- Tảng đá ở gần bià rừng nhất đó đích thân, phía bên trái là 1 cái hào sâu, đàng sau, xếch về bên phải phía sau, có 1 cái gốc cây lớn ….
- Ah, tao thấy rồi, cha mẹ ơi, thầy trò tụi bay làm sao mà chui xuống tuốt luốt phiá dưới vậy ? Mới đây, tao còn nghe là tụi mày nhào lên chừng 20m, tại sao laị đi xa vậy ?
- Em đâu biết, 18 alpha thúc nhào lên, tụi em phải theo ổng …..bây giờ, làm sao về đích thân, ló đầu ra, là nó nẹt tối tăm mặt mũi, tụi nó chơi toàn súng lớn, M16 chơi không lại, đích thân …
Cách xa khoảng 20m, trong các bụi cây sát mé rừng, thấp thoáng vài cái áo xanh đang xục xạo, thằng máy nghe rõ tiếng gọi nhau ơi ới:
- Địt mẹ, cẩn thận các đồng chí, tiến lên lục soát, tụi nó cháy hết rồi, bọn Dù này dữ tợn lắm, gặp thằng nào là bắn bỏ thằng đó ngay, đừng tha …
Luồng gió lạnh luồn từ đỉnh đầu xuống tới gót chân, điệu này, khó lòng mà toàn thây trở về, nếu cứ nằm đây….nổ súng, thì lạy ông, tôi ở bụi này, địch sẽ tràn lên ngay tức khắc khi nhận ra chỉ có 1 tay súng, 1 mình nó, làm sao mà chống cự. …vả lại, còn xác của 18 alpha không thể bỏ đi đâu đuợc….nó lần tay xuống dây ba chạc, lấy 1 qủa lựu đạn, nắm chặt, xem nào, còn đuợc 3 trái, trên nguời, 18 alpha còn 2 trái, thôi thì nếu địch tiến lại gần, đành chơi xả láng vậy, để dành 1 trái cho mình và 18 alpha ….thôi, vĩnh biệt Saigon, vĩnh biệt ánh đèn đô thị …..
- 18 đây Thái bình, tụi nó đang tiến lên cách khoảng tôi chừng 20m, ông có thấy tụi nó không ? Phía trảng tranh có mấy bụi cây sát mé rừng …..
Thần kinh căng thẳng, mắt đăm đăm nhìn về phía truớc, tay nắm chặt qủa lựu đạn, 1 tay rút chốt an toàn, thằng máy quyết định chơi trận cuối cùng trong cuộc đời 1 cách đơn độc và lẻ loi bất đắc dĩ cuả thằng thiên thần gãy cánh còn sót lại bên nguỡng cửa tử sinh …..
Mải quan sát phía truớc, nó không ngờ, bên cạnh nó, cái xác 18 alpha đang cục cựa, đang ngọ ngoạy lừ đừ …..
……Tai vẫn còn ù ù, mắt chỉ thấy ngàn ngôi sao đang vỡ tung tóe, toàn thân ê ẩm như vừa ăn 1 trận đòn hội đồng …nhưng đầu óc và chút ý thức của bản năng sinh tồn đã đánh thức tôi đầu tiên mơ hồ, tôi chợt nhớ rằng tôi đang ở 1 chốn hiểm nguy ngặt nghèo, tôi cố gắng chống 2 khủy tay để ngồi dậy ….cả ngàn cân đè nặng trên nguời ….sao thế này ? Toàn thân ê nhức ghê gớm ….sao mắt mình không thấy gì hết đây trời …???
HAI BÀI HỌC ĐỂ ĐỜI

Tiếng PRC25 xè xè dục gĩa cuả Hùng , 18 như quýnh quáng
- Thái Bình đây bắc Băng , nghe rõ trả lời
Thằng máy hoảng hồn bạt vía, địch đang truy sát phía truớc, mà máy truyền tin lại lên tiếng, lấy gì không như cục đuờng thu hút đàn kiến bu lại ?.....Nó quay lại, chụp ống lien hợp, bịt vội đầu phát âm ,…chợt, con mắt tròn xoe, rõ ràng, nó nhìn thấy 18 alpha đang cục cựa, nó dụi dụi con mắt lần nữa, đích thật rồi, mừng quýnh, quên cả hiểm nguy,  nó lao nguời vào tôi, miệng ú ớ:

- Đích thân, đích thân, ông còn ….sống hả ? Tụi ….tụi nó đang lùng tìm mình ông ơi, làm sao bây giờ, ông làm cái gì đi chứ !
Mẹ pà con nhà nó, vừa mới chu du duới mấy tầng địa ngục trở về, có biết đách gì mà làm với liếc, tai vẫn còn lùng bùng, mắt vẫn còn lù mù, mờ nhoẹt , chỉ nghe loáng thoáng tiếng nguời bên cạnh mình, nhưng tâm thức đã đánh động ngay tôi hiện hữu tại chiến truờng, có nghĩa là mình phải sống sót, phải tồn vong bằng mọi gía, tôi gắng guợng thều thào:
- Thằng nào vậy ? Còn bao nhiêu thằng còn cầm súng ngoài kia ?
- Em, Nam mang máy đây đích thân, ông còn đi duợc không ? Mình rút về phía sau, Vc đang lung tìm mình dữ dội, phải tìm chỗ ẩn trốn, nó mà tóm đuợc là chết mẹ cả lũ ông ơi, để em dìu đích thân đi ….
Tôi loạng choạng đứng dậy, nguời như đeo cùm, chợt thoáng nghĩ, ĐM, làm như nhảy đầm hay sao mà dìu với dắt, thân mày còn lo chưa xong nữa là !! mình bước nổi không đây ?  tôi không dám nhìn xuống phía duới thân, hình ảnh của Trung sĩ Ẩn mới đây với cái giò nát bét còn in dấu, nếu mình mà như vậy, thì …tiêu , tôi phải tự đánh lừa và trốn chạy chính mình bằng cách không kiểm soát mình có bị thuơng hay không để còn đuợc hy vọng bình an !...
Mẹ pà, 10 cây số việt dã lúc bắt đầu học nhảy dù, bây giờ mới tác dụng cho bản thân tôi, hồi dó, truớc khi nhập khoá học đi mây về gió, thằng lính nào, từ sĩ quan đến đơ dèm cùi bắp, đều phải làm 1 cú “cố gắng” bằng cách phải nuốt trọn vòng đai chung quanh phi truờng Tân Sơn Nhất, khoảng chừng 10 cây số, ba lô phải căng phồng, súng đạn phải đầy đủ, làm sao thì làm, miễn là giáp 1 vòng, về đến điểm tập trung là đuợc, HLV cỡi Honda tà tà đi kiểm soát, xe cứu thuơng rề rề chạy theo coi có thằng nào xụm bà chè, thì lôi vào cấp cứu, cho uống 1 ngụm nuớc, rồi ….tống cho 1 đạp xuống xe, cho chạy tiếp, kèm theo câu : RÁN ĐI CON …..Nhảy dù mà , phải cố gắng chứ !!
Ba lô tôi căng phồng, trong nhét toàn là giẻ rách lẫn mấy miếng bìa carton, chứng tỏ là mình cũng mang đầy đủ theo qui định, những buớc đầu của hành trình “cố gắng” thật hùng dũng oai phong …chạy duợc vài cây số, mắt cứ nhìn hoài về cái chateau d’ eau ( tháp nuớc) mà sao nó cứ mãi xa vời vợi, chả chịu nhích gần lại chút nào !!! Đã bắt đầu …oải, buớc chân chậm dần và nghe như nằng nặng, tôi bắt đầu đổi nhịp chạy, sang nhịp buớc, mồ hôi vã ra như tắm, lúc khởi hành, có hẹn với mấy thằng cùng khoá Thủ Đức như Lưu, Bổn, Bành, Qúi, Hùng, Sơn….cùng chạy thành 1 tốp …cho vui, ai dè, bây giờ, nhìn lại, đâu mất bà tụi nó hết, thôi thì  đành 1 mình trong suơng gío vậy !!! Đuợc đâu cây số nữa, tôi bắt đầu ….lết , những buớc chân âm thầm ….luỡi thè ra gần tới rốn, chân tay nhấc không muốn nổi !!! Đường còn xa , xa lắm …..
Thằng hạ sĩ quan HLV chạy Honda rề rề phiá sau, hét lớn :
- Đù mẹ, chạy đi mày, ai cho mày vừa ….bò, vừa lết vậy ? Tao cho 1 đạp chết mẹ mày bây giờ.
Tôi rán nhích thân tàn đuợc vài buớc, rồi lại khựng nguời, lết tiếp ….Hắn chạy lên, nẹt roi vào bình xăng độp độ, miệng làu nhàu: Đù …Chợt hắn nhìn ra cổ áo tôi ló ra cái quai chảo đen xì, hắn đổi giọng :
- Hề hề, …chuẩn …úy, rán lên đi chứ ông, sao…bết vậy ? Bộ hôm qua không chiụ ăn chay, mà mò vào ngã năm với mấy chị em sao, mà hôm nay chạy không nổi vậy ông ? Thôi, ông leo lên đây, tôi chở cho 1 đoạn, gần tới đích đến, tôi sẽ thả ông xuống …
Mẹ pà, may mà mình có cái mác Thủ Đúc, không thôi cũng ăn vài roi điện, và vài cú đạp của thằng Trung sĩ này rồi, lời đề nghị của thằng này nghe qúa hấp dẫn ! Còn gì hơn là leo lên con ngựa sắt phi 1 đoạn cho đỡ tấm thân ? Tôi định phóc nguời lên yên ngựa, thì chợt hình ảnh 1 anh chàng sĩ quan trong truyện cuả Nguyên Vũ, chỉ vì không dám nhảy khỏi chuồng cu, bị HLV cho 1 đạp văng khỏi đài, về sau, ra trận địa, lính tráng coi thuờng, mang mặc cảm suốt đời …..làm tôi chựng lại, và …đi đến quyết định :
- Thôi, trung sĩ, để tôi tự lo liệu, thế nào cũng tới mà !
- Cũng đuợc, ông rán nuốt cái gân cẳng gà này đi nhé …
Nói xong, hắn rồ ga, đi tuốt, tôi nhìn theo, tiếc ngẩn ngơ …nhưng cũng tự an ủi ;
- Mẹ pà, thôi đành hi sinh 1 chút, để dành cho tuơng lai, nếu mình leo lên cho nó chở, biết đâu, mai mốt cả Sư đoàn biết, làm sao ra mặt trận mà chỉ huy lính ?....làm gì thì làm, không để mất tư cách đuợc !!
Thế đó, cuộc đời ! Những thằng thanh niên mang lý tuởng cao vời, và hy vọng tuơng lai rực sáng như tôi, chắc là đầy dẫy trong bầy đàn khoá Bất Khuất 8/72 B+C cuả tôi !!!
Tôi có 2 bài học khốn đốn buồn cuời trong đời quân ngũ, lần đầu, học làm lính ở Quang Trung, ăn cá mối, sáng chà láng 1 đoạn giao thong hào, suơng gío dãi dầu, TAB quân đội chích, đã thấm vào máu thư sinh thuở từ giã học đuờng, 3 tháng quân truờng đã làm chúng tôi dầy dạn suơng gío, không còn yếu xìu, gà chết, làn da xanh xao yếu ớt đã lột hẳn, thay vào đó những cột nhà cháy cuả nắng thao truờng …Nếu chúng tôi chuyển tiếp ngay vào quân truờng Thủ Đức thì mấy sức mà ngán mấy thằng ông nội huynh truởng dàn chào quát tháo inh trời, chưa chắc thằng nào “trâu” hơn thằng nào, huyng truởng phạt 1 hít đất, dám tặng thêm cho huynh truởng 1 cái nữa, huynh truởng phạt nhảy xổm, dám tặng thêm cho ngài 2 cái nữa chứ chẳng chơi ! chưa chắc, thằng nào chết
Nào dè, đúng ngay vào dịp Hiệp đinh Paris đuợc ký kết, chúng tôi đuợc chỉ định đi chiến dịch đợt ngưng bắn đó ….Pà mẹ, alpha giả định đuợc vội vàng gắn lên cổ áo, cứ 1 tổ 3, 4 thằng, hay 6 thằng bốc thăm vào chiến dịch, có thằng suớng như tiên, về ngay chóc Thủ Đô, tha hồ mà hú hí với ánh đèn màu, có thằng, bốc nhằm …cứt chó, chui đầu vào Bình Long, An Lộc coi trận địa đã tàn, và những hoang tàn ác nghiệt của chiến tranh….có thằng lủi thân vào chốn sình lầy, ruộng nuơng trù phú cuả vùng 3 Chiến thuật …..Ngu ngơ, ngáo ngáo, vậy chứ, gặp dân quê, họ cứ gọi 1 điều ông chuẩn úy, 2 điều ông sĩ quan ! Súng thì đuợc phát cho cây Carbine M1 để …đuổi ruồi, đi đâu cũng đuợc qúi mến của nông dân thật thà chất phác miền Nam, họ mời tham dự đám giỗ, đám cuới, ngồi chễm chệ với đám chức sắc xã, ấp truởng, nhậu nhẹt tưng bừng, mút muà Lệ Thủy …Đúng ra, tụi tôi chỉ đi làm kiểng, và làm mồi thịt nguời, nhử cho VC thèm đỏ nuớc miếng nếu may mắn vớ được 1 thằng mà làm thịt, dù sao, cũng “đoàng” được 1 thằng sĩ quan Quân Lực VNCH, tô điểm thêm cho thành tích phá hoại non sông kính dâng lên Đảng ……
May mắn là cả khóa, không có thằng nào đi đái, có thằng bất đắc dĩ làm anh hùng, đuợc khen thưởng lòng gan dạ khi 1 đêm, VC tấn công đồn, mặc cho đạn bay, tên réo ì ầm, cu cậu cứ sõng nguời, đi qua đi lại, đôi lúc lại ….khum khum, xông xáo hết chỗ này tới chỗ khác ….cả tiểu khu, ai cũng ngán ông sĩ quan chưa ra truờng này, ghê qúa, không biết sợ là gì …bèn tuyên duơng anh dũng …..Ai dè, sau này, cu cậu mới tiết lộ cái bí mật cuả lòng gan dạ, thì ra tối đi ngủ, anh chàng cởi giày cho thoải mái, lúc súng nổ, chàng lo tìm để mang, vì đi chân đất, làm sao mà ….chạy ???
Đi chiến dịch 60 ngày, thì hết 20 ngày….chuồn về thành phố đi dạo mát, còn lại bao nhiêu ngày, thì toàn là …ăn nhậu, thịt rùa, thịt rắn, thịt chuột đều nếm qua, hết la de, rồi ruợu đế quắc cần câu !!!
Ôi ! còn đâu những bắp thịt săn chắc, còn đâu những buớc chân đi  mà đá cũng phải mềm duới gót chân ? Bởi vậy, khi vào truờng Bộ Binh Thủ Đức, tụi tôi mới ….chết pà !!! Alpha đeo trên cổ áo, đuợc ông tuớng ở Quang Trung gắn đàng hoàng, chứ đâu phải giỡn ? Thế mà mấy huynh truởng lột ngon ơ ….Qúa trình phơi nắng thao truờng, dù sao cũng 3 tháng, mòn cả đôi giày, bạc cả lá cờ cuả từng đại đội, mồm miệng cũng đã bắt đầu ….chửi thề như bất cứ thằng lính bạt mạng ngang tàng nào !!!
Chỉ 1 vòng Vũ Đình Truờng thôi, sac marin (túi quân trang) trên vai cứ “dọng “ thình thịch vào lưng như buá tạ !! lúp xúp, lặc lè ….1 lát đã thấy cả đống thằng rụng rơi như lá mùa thu, như bầy nai ngơ ngác trước đàn sói hung hăng, chúng tôi lạc hết cả đại đội cũ ở Quang Trung, quên cả tên cha mẹ đặt, mồ hôi tuới uớt đẫm quần áo trận, có thằng làm bộ ….xỉu, thế là  cả đám huynh truởng xúm vào la hét, lột quần, dí thuốc lá vào bắp vế non, cu cậu nhảy nhổm dậy, la vang trời, lòi cái đuôi láu cá, và  tha hồ 1 chuỗi hít đất, nhẩy xổm tơi bời …..Bầy nai vàng ngơ ngác bỗng chốc, thành đàn vịt lao xao, thành bầy ếch lạch bạch xác xơ ….
Đó là bài học thứ nhất trong đời lính mới tò te ……
Bài học thứ hai cũng tuơng tự không kém, là lần vào trại Hoàng Hoa Thám nhập khoá học nhẩy dù, thủ tục muôn đời, là phải qua 1 kỳ sát hạch về thể lực, gọi nôm na là 10 món ăn chơi truớc khi nhập tiệc, gồ chạy việt dã, hít đất, nhảy xổm, đeo xà ngang, nhảy xa, nhảy cao …v... v… Toàn những trò ….mèo, những món này, “anh cả” nuốt như ăn com suờn, dù gì  cái quai chảo trên cổ áo cũng chứng minh thành tích của vài ngàn cái hít đất, cả triệu cải nhảy xổm, và cả tỉ lần bò lê bò càng đo đất của những lần bị phạt dã chiến, hay những bài huấn luyện cuả trò chơi chiến tranh ….
Nào ngờ, khoá 8 SQTB cuả tôi, lại đuợc chỉ định đi diễn hành ngày quân lực 19/6/73, thế là lại ngưng mọi học tập, rèn luyện thể xác để tập trung đi đều buớc sao cho đẹp, cho hung dũng, cho oai phong…..
Suốt 2 tháng trời, chỉ ăn, rồi lại ra Vũ Đình Truờng tập ắc ê, khổ thân tôi, vai năm tấc rộng, thân muời thuớc cao, lại đuợc chỉ định ở nhà, coi cái đám tạp dịch, gồm những anh lùn, thiếu thuớc tấc, nguời ta thì vác súng ra sân tập đi đều buớc, tôi thì …..vác xẻng !! Cuối cùng 1 đám vịt đẹt đi làm cỏ vê cùng khắp, khi thì khu Hoà Bình, khi thì cổng số 9, lúc thì khu tiếp tân, tiếng là đi làm cỏ, chứ  chỉ quẹt quẹt qua loa như gà bới, rồi lủi vào lùm cây có bóng mát, ngồi đấu láo phè cánh nhạn, có thằng còn …ca vọng cổ vang trời !!!! Hết giờ, thì vác xẻng, xếp hàng về đại đội …và cứ thế, 1 ngày như mọi ngày …..
Do đó, chúng tôi làm “siêu huynh truởng” lâu nhất trong quân truờng, chứng kiến những khóa đàn em lần luợt qua mặt, ra truờng rời bỏ kiếp sinh viên sĩ quan mà dấn thân vào gío bụi ….. chúng tôi chỉ biết phạt khóa đàn em, chứ có ai vào đây mà bắt lỗi chúng tôi, những sĩ quan cán bộ đại đội cũng lơi dần khắt khe …phải nói, là trên ông trời, duới là sĩ quan cán bộ, còn …ở giữa  lòng thoòng là chúng tôi, đám chửa trâu của quân truờng Thủ Đức !!!
Vì vậy, khi ra truờng nhập khóa dù, tôi mới lãnh đủ ! 20 thằng về ND là 20 thằng …gà chết trong lần đọ sức thể lực cuả binh chủng !....15 ngày phép truớc khi trình diện đơn vị , là cả 2 tuần lễ tiêu hoang, nhâụ nhẹt tơi bời, ăn uống phủ phê căng rốn, thăm chị em ta ở những ….ngã ba, ngã năm, ngã bảy, cho thoả những ngày nhọc nhằn huấn luyện ….
Hít đất, thì dán nửa thân nguời phía duới xuớng đất, chỏi 2 tay, chống nguời lên xuống, miệng đếm thật to cho HLV biết là mình đang hít đất, nhảy xổm cà quẹt tại chỗ, cũng ăn gian, kéo xà ngang cũng thì thụt ….Thế rồi mọi chuyện cũng qua, thực ra những món ăn chơi này chỉ là trò….mèo, đang đi  mà AK nẹt sát suờn, thì không những 10, mà đến cả trăm cây số, cũng chơi marathon tuốt luốt ! khỏi có lê lết gì hết trơn hết trọi, đã chui vào nhẩy dù, có thằng nào bị loại vì ba cái mớ vớ va vớ vẩn này bao giờ ? Chỉ có thằng …teo chim, không dám nhảy khỏi chuồng cu, bị HLV tống cho 1 đạp vào đít, cùng lắm, ra đơn vị bị lính đồn ầm là chết nhát, thì mới …hơi quê, chứ ai đời, có thằng nào thoát khỏi kiếp nhẩy dù, khi đã đuợc tuyển lọc kỹ, từ khi chưa ra truờng, khi đã dám nhẩy nhào ra khoảng không gian 300 m mà …bất cần thi thể …..
Trở lại với bài học thứ ba trong đời. Mà lần này, là ……thứ thiệt, súng đạn tìm mình mà xơi tái cũng …thiệt luôn, địch mà vớ duợc 1 thằng sĩ quan rằn ri là mừng còn hơn đuợc vàng, sống cũng dở, mà chết cũng không hay ! Bỏ cuộc, hay lạng quạng lần chạy việt dã này là toi mạng, nên dù có rã rời thân xác đến đến đâu, chân có nặng chịch ngàn cân cũng phải rán mà buớc !
Tôi nghe nằng nặng trong lồng ngực, ngứa khan trong cuống họng, bất chợt  ho lên 1 cái, ruột gan nóng cháy cồn cào như khi uống ruợu quá chén, muốn cho chó ăn chè ….. 1 giòng máu phọt ra từ cửa miệng thành vòi …….
Thằng lính đỡ lấy vai tôi :
- Đích thân, ông có sao không ?
Tôi đua tay áo quẹt vội mặt mũi, phải nói là  chỗ nào cũng có máu ! Sức ép của trái 57 tạo 1 áp suất trong nguời, và thoát ra chỗ nào …..có lỗ : mắt , tai , mũi , miệng ….. Vậy mà, nhờ vậy  tôi cảm thấy nhẹ bớt cả nguời, lên giọng trấn an thằng lính :
- Đi, rút về phía sau, mày gọi 18 cho tao .
- Đây, đích thân, 18 đầu kia …..
- 18, đây 18 alpha, tụi nó truy tao hơi kỹ, bây giờ tao phải rút, mày yểm trợ cho tao ….ở đây toàn đá sỏi, tụi mày ở đâu cho tao biết, để biết đuờng mò về ……
- Nghe đây 18 alpha, tao sẽ tung 1 trái khói, mày cứ lần theo huớng đó mà đi, tụi tao sẽ yểm trợ, và nhào lên  nếu cần để vớt mày về, yên tâm !
Mặt trời đã khuất sau rặng núi, chiều đang tàn ….
Rán chiều đỏ ối quét những tia nắng cuối cùng sau rặng cây trên đỉnh núi như những móng vuốt sắc bén, như luỡi hái long lanh ngời ánh thép của tử thần , bóng tối đang chụp xuống, đầy những vẻ đe dọa nặng nề …
Lính trung đội 1 bắt đầu tràn xuống suờn đồi, từ lũng sâu , tôi nhìn thấy những vệt bụi mù , bốc như suơng khói , họ chạy zic zac để tránh đạn , súng bắn tràn về phía trước, miệng la xung phong inh ỏi vang trời …
- 18 alpha đây 18, mày tìm chỗ ẩn núp cho kỹ, tụi tao tapis tràn, đừng ló đầu lên, bể gáo dừa chết mẹ mày ….Bao giờ gặp thằng lính đầu tiên, mày ra hiệu cho tụi nó đừng chạy lên qúa trớn, chủ yếu là “dzớt” đuợc mày ‘dìa’, nghe rõ trả lời ….
- Nghe rõ, ĐM, lên làm cái đách gì, dính lại cả chùm là bỏ bú !Tao lần mò, nuơng theo đuờng thông thủy, lợi dụng chiều tàn cũng đuợc mà…
Nói thì nghe ngon lành lắm, nhưng bụng thì …tôi khoái… chết mẹ,. bớt cô đơn và cũng đõ lạnh cẳng !
Toán lục soát của địch cũng hoang mang và bắt đầu rét, tự nhiên khi không, lính nhảy dù lại mở đợt xung phong ác liệt, hay là trúng kế, bị dụ ra khỏi chốt, rồi chúng nhào lên, hốt trọn ổ ?
….Chúng vội vàng nẹt vài tràng AK trả đũa, rồi tháo lui im lìm …chúng đâu ngờ, chỉ vài buớc nữa, là có thịt ..dê trắng (Bạch Duơng) về làm lẩu nhậu ngon lành, và còn đâu nữa, 37 năm sau có tên Hắc xì Dầu do bạn bè yêu qúi tặng để đối lại cái tên cúng cơm ngồi kể lại chuyện chiến truờng, tán phét chuyện con pà ?....và cũng trúng kế thằng 18, chơi màn nghi binh, tung 1 trái khói phía sau, rồi nhào lên, chỉ cốt cứu mạng thằng đàn em khờ khạo, trót dấn thân vào …lỗ lửa ? nhờ vậy, quân địch mới tháo lui, về lại vị trí trấn đóng cũ, dể có chỗ ẩn núp an toàn hơn là lang thang, ăn dạn đồng nơi khoảng trống ….
Tôi nhoài nguời sau 1 tảng đá, nâng cây M16, khạc đạn cầm chừng về phía địch, thằng máy cũng đã hoàn hồn, thò súng ra, bóp cò lia lịa…Trên cao, tổ đại liên do tôi bố trí lúc đầu, cũng bát đầu nhả đạn tưng bừng, cả 1 khoảng không gian bỗng dưng hồi sinh, ồn ào, rộn ràng như pháo tết ; tinh thần hồi phục, tôi định nuơng theo đà phấn kích, mẹ pà, quên cả mình đang bị chấn thuơng chới với, nhào lên chiếm cái chốt khó nhai, đã làm tổn thuơng bao xuơng máu và sinh mạng biết bao chiến hữu đồng đội, biết đâu đó, ngáp phải ruồi, lại tóm đuợc cây 57 chết pà, trả thù cho phát đạn mà một chút nữa đã cho tôi về chầu diêm vuơng ….mày chết với bà, phen này, bà lên hỏi tội chúng mày !!!
Có tiếng kêu hối hả, gấp rút :
- 18 Alpha , ông ở đâu ? Tôi, trung sĩ Hạnh đây …
- Eh, tao đây, lên luôn, chơi tới luôn mày, tụi mình khiêng cây 57 về, chẻ làm củi chơi !
- Thôi, ông ơi, bộ ông tuởng mình có nhiều nguời lắm sao ? 18 nói tôi gặp đuợc ông, là lập tức án ngữ để ông rút về, nhào lên là kẹt lại cả đám ông ơi … trời tối rồi !!
Mất mẹ nó hứng ! Tôi chợt nghe hơi thốn trong lồng ngực, và 1 chút bải hoải nặng nề khắp châu thân ….Chiều tối xuống thật nhanh, mẹ pà, thời gian là 1 thứ quái đản khật khùng, khi mình chờ đợi, thì nó cứ đủng đa đủng đỉnh, từ từ tốn tốn nhích 1 khoảng cách nhỏ xíu trên đồng hồ như cả ngàn cây số ! Khi mình quên nó đi, là như ngựa trời tung vó, nó nhảy như bò tót, ào ào bạt gío phi cong cẳng, thẳng đuôi…Xa xa, cột khói thằng 18 tạo ra cũng đần dần chìm vào bóng tối đang phủ dần, mờ nhạt, mờ nhạt ….
Cuối cùng, tôi cũng về đuợc điểm khởi hành, buổi sáng, khi xuất quân, lính còn lố nhố, lăng xăng, súng ống đạn duợc lạch cạch rộn ràng, bây giờ, vỏn vẹn chỉ còn 5 tráng sĩ bơ phờ, hốc hác, chiến bào đẫm máu, bụng đói mốc meo, thân thể rã rời : tổ đại liên 3 thằng, thằng máy, và tôi, ôm một cái chốt làm điểm xuất phát tấn công mông mênh …Tôi ngồi phịch xuống đất, trong lòng giao thông hào, lấy bidon nuớc ra uống, nghe từng ngụm đắng chát cay nồng của chiến truờng len lỏi vào hồn của thiên thần mũ đỏ không làm xong nhiệm vụ, và cảm nhận mơ màng những ánh mắt, những u hoài lẫn xen vào những hào hùng khí tiết cuả những Kinh kha không hẹn ngày về, để làm trọn lời thề bảo vệ tấc đấc mẹ cha….
Đang mơ màng, mệt mỏi trong 1 thoáng chút bi quan, thằng máy khều khều, đua ống liên hợp cho tôi :
- Thái Bình đây Địa Trung hải (danh hiệu đài của đại đội trưởng) …
- Thái Bình đây, 18 alpha tôi nghe, 09 (danh hiệu đại đội truởng)
- Anh lên TOC (hầm chỉ huy đại đội) của tôi, họp gấp …
- Ngay bây giờ hả đích thân ? Đang mệt chết mẹ, cho tôi nghỉ ngơi, thở 1 chút chứ …
- ĐM, nghỉ, thở cái con …c , lên đây làm 1 chút, có cơm xấy, thịt hộp và 1 chút nuớc mắt quê huơng, bố trí anh em cẩn thận, tôi muốn gặp mặt anh để xác định ….
Rồi, không biết xác định cái con pà gì đây, không biết ông này nghe ngóng đuợc cái gì, mới về tới chốt, chưa kịp ngả lưng, lại phải bò lên đỉnh 1062 để trình diện …Nhiều khi, 1 lời nói vu vơ của thuợng cấp, cũng là 1 quân lệnh phải tuân theo nơi chiến truờng, không giỡn chơi đuợc, tôi tháo dây ba chạc, quảng cây súng cho thằng máy sau khi lấy tay làm dấu hiệu chỉ cho mỗi thằng lính 1 chỗ, trải dài trong giao thông hào, dặn dò họ ra tuyến ngoài gài mìn và lựu đạn, nhờ thằng máy nạp cho đầy băng đạn, rồi quơ vội cái đèn pin, cuộn bản đồ nhét vào túi ngang đùi, rồi băng mình, đơn độc lần dò lên đỉnh tử thần, khỏi cần chia ca gác, mẹ pà, thằng đách nào dám lơ là khi tuyến vắng tanh, đêm tối đầy đe dọa và rình rập, con mắt nào cũng trợn trừng quét dọc quét ngang, tay luôn đặt trên cò sung hờm sẵn vào khoảng không, chờ đợi và sẵn sàng …lính cũng như quan …thằng đách nào lại ngủ đuợc khi không muốn ngủ giấc ngàn thu cô tịch ?

CSVSQ Phạm Bạch Dương


No comments:

Post a Comment