20191005 Lời trăn trối của cố Tổng Thống Ngô
Đình Diệm
Những Lời Trăn Trối Của TT Ngô Đình Diệm
Gửi Cho Nước Mỹ
Trước Khi Từ Chối Tỵ
Nạn Chính Trị Tại Tòa Đại Sứ HK
Hiên
Ngang Chờ Đón Cái Chết Vì Dân Vì Nước
Nhóm Phát Huy Tinh Thần Ngô Đình Diệm
Và nền Cộng Hòa Việt Nam
Maggie
Higgins đã dành cả một chương 9 trong cuốn Our Nightmare of Vietnam để viết về
TT Diệm. Theo Higgins Ngô Đình Diệm là một vị quan lạị bị ngộ nhận quá nhiều.
Khi cụ Diệm bị HCM bắt tại Tuyên Quang, lúc đó cụ Diệm đang đói và rất đau khổ.
HCM đã nói với cụ, “Tôi đã sẵn sàng dành cho
ông một chức vị cao trong chính quyền. Tôi mong ông đến sống cùng tôi và ở
trong dinh Toàn Quyền.”
Cụ
Diệm nói thẳng vào mât HCM, “ông và tôi hoàn toàn khác nhau về tương lai của
nước VN”. Rồi cụ Diệm nói thêm, “ông có bảo đảm là ông không áp đặt chế độ độc
tài vô sản trên đất nước này không ? Tôi đã chứng kiến người CS của ông khi cai
trị tỉnh Phan Rang và Phan Thiết...họ đã hành xử như những tội phạm...làm thế
nào để tôi tin được ông ? Bàn tay của nhũng người CS của ông đẫm máu những
người Quốc Gia lương thiện...ông đã giết anh tôi là tỉnh trưởng Quãng
Ngãi.” HCM chống chế: “tôi chẳng hề biết về việc anh của ông...đất nước
đang hỗn loạn, ông đang buồn bực...hãy ở lại đây với tôi...Chúng ta phải
sát cánh bên nhau làm việc để chống thực dân Pháp”
Cụ
Diệm nói thẳng thừng với HCM:
“Tôi
không tin là ông hiểu được loại người như tôi. Hãy nhìn thẳng vào mặt tôi xem
tôi có phải là loại người biết sợ hãi hay không ?”
HCM
nói:
“Không...ông
không là loại người như thế.”
Cụ
Diệm nói ngay:
“tốt
lắm ! bây giờ tôi đi nhé.”
Và
HCM đã để cụ Diệm lặng lẽ ra đi. Vì thế HCM rất tôn kình cụ Diệm.
Phlippe
Deviller,một sử gia hữu hạng đương thời của Pháp đưa ra nhận định như sau: “Ngô
Đình Diệm được mọi người biết đế là một con người chính trực liêm chính vẹn
toàn (perfect integrity),một con người đầy năng lực và rất thông minh”
Riêng
sử gia nổi tiếng Paul Mus thì cho rằng: “ông Diệm là một lãnh tụ phe Quốc Gia
được kính trọng nhất và có nhiều ảnh hưởng nhất”
The
most respected and the most influential nationalist leader.
Khi
người Nhật chiếm Đông Dương vào Đệ II Thế Chiến cũng cố gắng mời cụ Diệm cộng
tác,nhưng ông đã từ chối. Người Pháp trước và sau Dệ II Thế Chiến đã bao lần
mời ông hợp tác và bổ nhiệm ông vào các chức vụ quan trong,ông cũng đã từ chối
luôn.
Hoàng
Đế Bảo Đại đã hai lần mời ông vào 1945 và 1949, ông đều từ chối. Mãi tới
lần thứ ba vào 1954 ông mới nhận lời làm thủ tướng.
Vào
1933 cụ Diệm đã yêu cầu Pháp cải cách chính trị để trả lại một số quyền hành
cho Việt Nam để cải tạo xã hội mà lo đời sống người dân. Người Pháp không chấp
nhận nên ông đã rũ áo từ quan về làm ruộng để chờ thời.
William
Henderson,chuyên gia trong Hội Đồng Bang Giao Quốc Tế của HK,thường chỉ trích
ông Diệm,nhưng phải đồng ý rằng, “Hồi tưởng lại chính quyền chống CS của Ông
Diệm và sự củng cố vững mạnh quyền hành để xây dựng một nước VN tự do thật là
một phép lạ chính trị lớn lao lần đầu tiên mới thấy.”
Sau
Hội Nghị Geneve,Henderson tiếp tục phát biểu:
“Miền
Nam Việt Nam dường như đang rơi vào cơn hỗn loạn. Với những mục đích rất thực
tế, ông Diệm đã dúng quyền hành rât hữu hiệu để chế ngự những hỗn loạn của
vùng Sài Gòn và các thành phố...Mặc dù Geneve đã được ký kết, Việt Minh đã để
lại tại MN những tổ chức bí mật,ngay sau khi VM triệt thoái khỏi MN ,các cán bộ
CS vẫn kiểm soát các vùng nông thôn,họ liên tục gia tăng những xâm nhập vào
quân đội, công an và viên chức hành chánh tại MN. Nhiệm vụ loại trừ CS của
ông Diệm vô cùng khó khăn,nhưng với những chiến thuật chiến tranh tâm lý và
chiến tranh chính trị, tất cả là những nỗ lực loại trừ CS rất hữu hiệu.
Vào
giữa 1956,phần đông các quan sát viên nhận thấy những người CS,dù tiềm năng bao
nhiêu chăng nữa,củng không thể đe dọa được chế độ của ông Diệm được nếu không
có trợ giúp bên ngoài. Thực tế cho thấy ông Diệm đã tái tổ chức lại quân đội và
cảnh sát để gia tăng sức mạnh của MN. Trong lúc chưa đủ sức để đối đầu nếu có những
cuộc tấn công của CSBV vào MN, nhưng tình hình an ninh của MN đã
được bảo vệ và duy trì tốt đẹp.
Ông
Diệm dồn mọi nỗ lực của quyền hành để lo cho đời sống của các nông dân MN mà
ông cho là chiếm 80% dân số MN.
Bất
cứ một phê phán nào công bình cũng phải thừa nhận là đời sống của nông dân MN
đã đạt những tiến bộ quá tốt đẹp.
Trong
khi 1954 đến 1964 tất cả nông dân Miền Bắc dưới sự thống trị độc tài khát máu
của HCM và CSBV đã dở sống dở chết với tất cả sự đói khát và khiếp đảm trong
cải cách ruộng đất gây ra làm cho 50.000 người chết và 100.000 người lao động
tập thể cưỡng bách đã làm cho kinh tế MB hoàn toàn sụp đổ thê thảm.
Higgins
cho biết, phần lớn những lời chỉ trích đầy hận thù ông Diệm lại không nhắm
vào những gì ông làm và đã thành đạt,mà họ chỉ nhắm vào những phương pháp,và
những kỹ thuật điều hành guồng máy quốc gia.
Henderson
còn nói thêm : “ những ngày khởi đầu là những ngày phủ đầy bóng tối, phần
lớn các cuộc chống đối chính trị đã được khuất phục, những quyền dân sự
chưa được lý tưởng. Các cuộc bầu cử tự do còn xa vời,và những phương pháp đem
ra xử dụng để có sự ủng hộ của quấn chúng vẩn độc đoán. Nhưng những vấn nạn hai
năm đầu gần như tràn ngập khi ông Diệm nắm quyền hành, trong lúc người dân
Việt vẫn thiếu hẳn sự hiểu biết và ý thức về dân chủ...Nhưng phải nhìn nhận sự
thật là ông Diệm đã dâng hiến tất cà cho chính nghĩa dân chủ đã thể hiện trong
đường lối ai trị quốc gia hơn là gia tăng sự độc tài.
Nói
một cách khác, ông Diệm chưa đáp ứng được những tiêu chuẩn, dân chủ theo
TP và đó là lý do chính yếu người ta nhắm vào để chỉ trích bất công với
ông.”
Những Lời Nhắn Nhủ Nước Mỹ Trở Thành Những Lời Trăn Trối Nhờ Higgins Trao Lại Cho Nước Mỹ Trước Khi Bị Thích Trí Quang Và Dương Văn Minh Giết
Mageurite Higgins bước vào Dinh Độc Lập ngày 7 tháng
8-1963, đây là nhà báo sau cùng đã đến phỏng vấn TT Diệm liên tiếp hơn 5
tiêng đồng trước khi ông nằm xuống, và đây cũng là lời nói sau cùng với nước
bạn đồng minh của VN của ngưỡi lãnh tụ mà Paul Mus nói là “ một lãnh tụ trong
hàng ngũ Quốc Gia đáng kính trọng nhất và có ảnh hưởng lớn lao nhất Việt Nam “.
Theo
Higgins cho biết,ông Diệm trong cuộc phỏng vấn này đặc biệt chú tâm tới những
vấn đề hệ trong của VN như chiến tranh,cơn khủng hoảng Phật giáo,và những đường
lối đầy mâu thuẫn giữa các viên chức HK,và làm thế nào để giải quyến những cơn
khủng hoảng như thế ?
Ông
Diệm chấp nhận nằm quyền hành quốc gia từ 1954. Thật khó mà hình dung
được hình ảnh ông Diệm như một nhà cách mạng đã nói với dân VN khi ông chấp
nhận nắm giữ quyền hành để lèo lái con thuyền quốc gia đang trong cơn bão tố do
Hoàng Đế Bảo đại trao cho:
“If
I advance,follow me. If I retreat,kill me. If I die,avenge for me”
“Nếu
tôi tiến lên,hãy tiến theo tôi. Nếu tôi tháo lui bỏ chạy, hãy giết tôi đi.
Nếu tôi bị chết, hãy trả thù cho tôi”.
Higgins
đã bỏ ra hơn 5 tiếng đồng hồ để trao đổi riêng tư với TT Diệm về mối quan hệ
ngoại giao giữa VN và HK.
Tổ
Thống Diệm đã nói:
“
Nều người dân HK hiểu được về những khó khăn phức tạp của đất nước VN, và
hiểu được bản chất của chiến tranh VN, do cộng sản gây ra mà hiện nay
chúng tôi đang phải đối đầu gánh chịu. Cô Higgins đã đi nhiều về các vùng nông
thôn. Cô đã gặp những người dân Thượng, với những giáo mác và những mê tín
dị đoan của họ. Những người dân Chàm, Cao Đài, Hòa Hảo. Những người
dân làng chất phát mộc mạc là những nơi thờ cúng tổ tiên khắp nơi tại VN. Cô
Higgins hãy nói cho tôi nghe, thứ ngôn ngữ nào của dân chủ nghị viện có
thể giải thích cho những con người như thế, khí ý nghĩa của dân chủ chưa
tìm ra trong ngôn ngữ của họ.
Với
quá khứ của thời kỳ thực dân đất nước VN”
Ông
Diệm nói tiếp:’
“
Những người Pháp ra di không để lại cho chúng tôi những gia sản cao quý. Trong
thời ký trước thực dân,ngay trong các làng người dân có thể đọc và viết. Bây
giờ chúng tôi phải xây dựng lại...Nhưng chúng tôi phải xây dựng từ từ, bắt
đầu từ các làng xã. Tại các làng xã vốn đã có sẵn truyền thống dân chủ và
quyền tự trị của các làng xã... Đó là một phần văn hóa Khổng Giáo...Người
dân làng gắn bó với việc thờ cúng tổ tiên...Và chúng tôi muốn loại bỏ những gốc
rễ đã ăn xuống quá sâu trong truyền thống Khổng giáo của chúng tôi là tinh thần
nho quan hủ bại trong việc xây dựng lại xã hội VN.
Tôi
biết có nhiều người Mỹ và họ cho tôi là một thứ quan lại (mandarin)...Nhưng tôi
hãnh diện với vai trò của tôi... Đó là những kinh nghiệm mà người Mỹ chưa từng
trải qua---là giới quan lại trong hệ thống Khổng giáo, nhưng quan lại thì phải chính trực
liêm chính. Đó là linh hồn của dân chủ. Chúng đã đi ngược lại truyền thống tốt đẹp đó để sao chép
thứ “nho quan hủ bại” của quá khứ. Và chúng tôi cũng muốn đem những di
sản của chúng tôi vào thời hiện đại. Người Mỹ của cô đã hoàn tất những công
trình xây dựng xã hội trên các dòng tư tưởng và những giá trị hoàn toàn khác
biệt với các giá trị trong văn hóa của chúng tôi. Sau những cơn hỗn loạn tơi
bời vừa qua của lịch sử VN và những phá hoại của CS. Ưu tiên số một của VN là
ổn định và phải kiểm soát mọi việc thật chặt chẽ, người dân phải tôn trọng
chính quyền và tôn trọng luật pháp quốc gia và có bổn phận bảo vệ trật tự quốc
gia. Cô Higgins có nhận thấy khi tôi chấp nhận chấp chánh để điều hành guồng
máy quốc gia, chính quyền trung ương đã đánh mất hoàn toàn khả năng kiểm
soát các vùng nông thôn...Những người Mỹ hiểu được những gì vế truyền thống
quan lại với năm đức tính phải có mà Vương Dương Minh đã đưa ra làm tiêu chuẩn
cho những người chăn dân giữ nước là chính trực liêm chính và coi dân như ruột
thịt. Những người Mỹ đang phá bỏ tâm lý của con người VN, và họ cũng
chẳng hiểu được là họ đang làm gì vậy.
Bao
chí và truyền thông ngoại quốc chế riễu kỷ luật quốc gia và tinh thần tôn trọng
chính quyền của người dân và cổ súy vinh danh các quyền tự do dân sự (civll
liberties) và các quyền khác của người dân cũng như cần phải có đối lập chính
trị (political opposition). Nhưng quốc gia của chúng tôi đang đứng trước một
cuộc chiến đấu vô cùng cam go và vô cùng khó khăn trước sự sống và sự chết (life
and death). Ngay cả nước Mỹ và các quốc gia Tây Phương cũng đã từng giới hạn
các quyền tự do dân sự trong hoàn cảnh khẩn cấp của chiến tranh “.
Về
phía Mỹ Higgins muốn thấy nhận định của ông Diệm như thế nào ?
Và
ông Diệm cho biết:
“
Ông Đại Sứ của cô đến và nói với tôi là tôi cần phải tạo ra một khuôn mặt tự do
(liberal image) cho đất nước VN bằng cách cho phép các cuộc biểu tình trên các
đường phố và cho các đảng chính trị đối lập hoạt động công khai...Tôi không thể
nào nghe lời thuyết phục của Tòa Đại Sứ, đây là đất nước VN---đây không
phải nước Mỹ. Chúng tôi có lý do chính đáng để cấm các cuộc biểu tình trước lò
lửa của chiến tranh sôi bỏng như thế này, và lý do khác nữa là VC có mặt
khắp mọi nơi...như thế chuyện gì sẽ xảy ra, và tai vạ nào sẽ mang đến cho chúng tôi, nếu VC xâm nhập, len lỏi và trà trôn trong các cuộc biểu
tình tại Sài Gòn này, chúng sẽ ném bom và sẽ giết hại nhiều dân của chúng
tôi, và có cả báo chí ngoai quốc. Làm sao thoát hay chết cả lũ hay
sao ? Rồi đến những người thiên tả sẽ nói gì về tôi ? và họ có tin chính quyền
của tôi, khi chúng tôi nói rằng, VC phải chịu trách nhiệm về những vụ
giết người hàng loạt như thế, cuối cùng chỉ có những người CS là hưởng
được tất cả lợi lộc từ những cơn hỗn loan như thế ! Cô nên suy nghĩ nhiều về những
thảm họa đã xẩy ra cho người dân của chúng tôi tại thành phó Huế. Những quả bom
plastic do chính VC ném ra...nhưng người Mỹ của cô đã thống trách ai ? Họ đã đổ
hết lỗi lầm lên đầu tôi---chỉ vì tôi là Tổng Thống nước VN tự do, và họ đổ tội luôn cho quân đội MN của chúng
tôi. Đây không phải trò chơi đùa của bọn con nít. This is not child’s play.
Tôi
đâu phải người nặn ra những tên việt cộng khủng bố. Tuy nhiên khi tôi nỗ lực để
bảo vệ che chở những người dân của đất nước này, bảo vệ cả tính mạng của
người Mỹ bằng một hệ thống an ninh chặt chẽ và hữu hiệu của cảnh sát và bảo vệ
an toàn các đường phố, và khi làm những việc khó khăn như thế, tôi đã bị mọi người lên án là đàn áp Phật
giáo”.
Khi
đề cập đến những điểm đó, ông Diệm đột ngột hỏi lại Higgins:
“
Cô Higgind ơi ! cô có biết tôi nghĩ gì vế chính quyền Mỹ không ? Phải chăng đơn
giản tôi chỉ là một thứ bù nhìn của người Mỹ hay sao ? Hoặc như tôi vẫn thường
kỳ vọng---chúng ta có thể là những người cộng tác mật thiết với nhau vì chính
nghĩa chung (common cause) không ?
Tại
sao tôi lại đặt ra câu hỏi đó---bởi vì tôi đang cố gắng trở thành một người
đồng minh trung thành với Mỹ. Tuy
nhiên, gần như ngày nào tôi cũng nghe phát thanh của Đài Tiếng Nói HK (VOA) và những nhà báo Mỹ thảo luận với
Washington là---chúng ta duy trì để ông Diệm tiếp tục nắm quyền hay chúng ta
lật đổ ông Diệm ?
Chúng
tôi là một nước nhỏ bé và nước Mỹ là một đại cường quốc. Tôi tôn sùng nước Mỹ
về nhiều lãnh vực. Nhưng Tổng Thống Kennedy nghĩ thế nào nếu báo chí Việt Nam
tràn ngập các bài viết toàn là những chuyện vẽ vời ra để kêu gọi người dân Mỹ
lật đổ TT Kennedy ?
Chúng
tôi mang ơn những viện trợ của HK. Nhưng tôi muốn tin rằng nước Mỹ không phải
vì viện trợ Mỹ mà biến thành một thứ phương tiện để Mỹ kiểm soát chính quyền
VN. Chắc chắn chỉ có thể biện minh cho sự có mặt của Mỹ tại VN, vì quyền
lợi quốc gia của HK đòi hỏi phải trợ giúp VN để ngăn chặn làn sóng CS khỏi xâm
lăng VN. Nếu sự thật là như thế, thì cung cấp viện trợ cho VN như một phần
trong sự hợp tác Việt-Mỹ trong chiến tranh để đánh bại CS. Nhưng bây giờ tôi
nghe là HK sẽ cắt viện trợ nếu tôi không làm đúng những gì người Mỹ đòi hỏi.
Hành xử như thế là quá kiêu căng phách lối khi đưa ra những đòi hỏi như thế
không ? HK có một nền kinh tế quá lớn lao, và có nhiều điểm đánh kính
trọng tôn vinh. Nhưng với sức mạnh của Mỹ là nước Mỹ đương nhiên có tất cả
quyền để bắt buộc đồng minh của họ phải thi hành những yêu sách của Mỹ tại VN à
?
Có
phải chiến tranh VN đang diễn ra vô cùng khốc liệt và nóng bỏng, và đây là
một thứ chiến tranh mà người Mỹ chưa bao giờ trải qua những kinh nghiệm về một
cuộc chiến như thế này. Nếu như HK đưa ra mệnh lệnh giống như bắt buộc tên bù
nhìn phải cúi đầu tuân hành của họ, như vậy thái độ của HK có gì khác thực dân
Pháp không ? Tôi biết rõ HK đang giao tiếp âm thầm với những người VN ở đất
nước này là những người đang âm mưu để lật đổ tôi. Những người này sẽ chẳng làm
được gì nếu không có sự tiếp tay và chấp thuận của những người Mỹ. Nhóm người
VN này biết rõ điều đó “
Higgins
tiếp tục dò hỏi ông Diệm:
“
Thưa Tổng Thống có phải thực sự ngài nghĩ rằng HK đang âm mưu lật đổ ngài hay
sao ?
Ông
Diệm liền đáp lại:
“
Tôi không nghĩ là ông Đại Sứ Nolting muốn lật đổ tôi. Tôi cũng thấy không phải
CIA Richarson đang có âm mưu lật đổ tôi. Tôi biết có một số viên chức thuộc Bộ
Ngoại Giao HK là những người đang sửa soạn đưa ra quyết định để loại trừ tôi.
Tôi thực sự không biết tương lai đi về đâu. Tôi cũng không thể nào ngờ và tin
được là HK đang quay lưng hãm hại đồng minh trung thành của họ, khi quốc
gia đồng minh ấy đang bị bom đạn chiến tranh khói lửa ngút trời vây hãm bốn bề
như thế này, và chúng tôi đang điêu đứng dấn thân trong cuộc chiến đấu để mong
sống còn tồn tại của một dân tộc đau khổ tột cùng. Nhưng có một số người quá
điên rồ mê sảng, và cả thế giới hình như cũng điên rồ mê sảng như thế.
Cô
Higgins ơi ! thêm nữa, tôi hy vọng chính quyền HK của cô nên có cái nhìn
sát thực tế vào nhóm tướng lãnh trẻ đang âm mưu chiếm đoạt chiếc ghế quyền lực
quôc gia. Nhóm tướng lãnh này có thực sự trưởng thành chín chắn chưa, hoặc
họ hiểu biết được bao nhiêu về phương diện chính trị quốc gia của họ. Làm sao
nhóm tướng lãnh này có được một George Washington trong hàng ngũ quân đội của
chúng tôi ? ”
Higgins
nhận thấy cho đến khi những người Phật giáo tranh đấu tại Huế biến vụ Phật giáo
thành bi kịch quá lớn lao trong cơn khủng hoảng lớn lao này lực lượng
chống đối TT Diệm có tầng lớp trí thức, và các tướng lãnh cùng các sĩ quan
cao cấp khác trong quân đội MN.
Tất
cả nhóm người này chỉ là thiểu số rất nhỏ bé trong dân số của quốc gia---họ
thường xuyên tranh cãi ấm ĩ với nhau về những chuyện rất tào lao, họ không
thể nào đồng ý với nhau về sự thay đổi chế độ hay làm bất cứ điều gì cho ra
hồn. Hành động với những “âm mưu” rồi kết cục cũng chỉ là những “âm mưu” trong
các quán cafe hay quán nhậu, tạo ra cảnh tranh khôn tranh dại,chẳng bao
giờ giải quyết được chuyện gì, dù rất tinh ma quỉ quái đày mánh khóe nhưng
thường không có mục đích rõ ràng..
Để
hỏi những kẻ âm mưu này xem có chương trình gì thảo luận cho tương lai của VN
không, từ đó mới thấy những con người này có làm được gì khác
không, có “dân chủ” hơn không, hoặc có hiệu năng hơn chế độ của ông
Diệm hay không ? Những tướng lãnh và các sĩ quan cao cấp không có được một viễn
kiến cho sự thay đổi và tiến bộ hơn một chính quyền dân sự mà họ đang âm mưu
lật đô, nhưng họ còn nguy hiểm hơn, vi khi nắm giữ toàn bộ quyền hành
quốc gia để phá tan nát quốc gia nếu họ hạ bệ ông Diệm.
Ông
Diệm buồn bã trả lời:
It
is impossible
“Điều
đó không thể nào có được, bời vì những người Mỹ nên hiểu rằng về sự độc
hại của những đam mê quyền hành vô độ trên đất nước này---thứ ham mê danh lợi
đó là sản phẩm của bản chất bán khai và lạc hậu (premitive and backward). Của
đất nước VN phát sinh từ hậu quả xấu xa của gần 100 năm đô hộ của thực dân
Pháp. Ở đó mọi người đoàn kết với nhau trên một điểm duy nhất, đó là lòng
hận thù đối với thực dân Pháp. Tại HK ngay cả những người cộng hòa và dân chủ
đã đoàn kết với nhau trên rất nhiều điểm---trên nền tảng triết lý về chính quyền, một
phần là chính sách đối ngoại. Nhưng tại VN chưa hề có một sự thỏa thuận nào về
chính quyền sẽ thành lập ra sao. Có một số thành phần tư sản không hiểu được
một cách sâu sa cái gì đã gắn bó với toàn dân về ý nghĩa về một nền độc lập của
một quốc gia.
Vì
tầng lớp trí thức tư sản này là những phần tử hưởng đặc quyền đặc lợi của thực
dân Pháp và vì thế họ khước từ không hợp tác tích cực trong việc xây dựng và
củng cố nền độc lập quốc gia. Chúng tôi nghe nói có một số người VN đề nghị mở
rộng sự bảo hộ VN của HK. Có lẽ họ hy vọng làm được như thế thì họ sẽ hưởng lợi
từ những âm mưu của họ. Nếu HK ủng hộ cho những con ngườ như thế sẽ là một sai
lầm lớn lao vô cùng. Những dự mưu bất chính đó sẽ làm tan nát hết khát vọng tự
do của người dân VN muốn thoát ách nô lệ của ngoại bang”.
Tôn
Thất Thiện, một học giả và trí thức VN đã đề cập những vấn đề như Higgins
đã quan sát thấy. Ông ta viết rằng:
“
Nền độc lập của VN đánh dấu mợt khởi đầu đầy dẫy những khó khăn,hoàn cảnh không
giống một thế kỷ khi người Pháp cai trị. Khi thực dân Pháp cai trị người VN đối
đầu với vấn đề thực dân rất đơn giả. Đó làm làm thế nào để loại trừ thực dân
Pháp...Sự thống trị của thực dân Pháp đã tạo ra hậu quả là làm tiêu tan mọi
hiệu năng cần có khi cai trị quốc gia,về tổ chức,về lãnh đạo và trách
nhiệm đều mất hết...người VN đã học hỏi làm thế nào để phá hoại---vật
chất,tinh thần và xã hội. Họ không có trách nhiệm trong việc điều hành quốc
gia,họ cũng không có cơ hội để học hỏi làm thế nào để bảo vệ,để phát triển.để
xây dựng,để suy nghĩ và hành động xây dựng.”
Trong
suốt buổi nói chuyện với TT Diệm cho thấy ông nắm vai của một vị quan đầy đau
khổ và bị ngộ nhận quá nhiều. Ông không chối bỏ sự cai trị quốc gia trong bàn
tay mạnh của quyền hành, nhưng ông lý luận rằng, tình thế với muôn
vàn khó khăn mà không có sức mạnh thì làm sao cai trị được đất nước này, với
những hỗn loạn triền miên và thảm nạn phe phái tranh dành sâu xé sẽ làm tiêu
tùng tất cả trước một hoàn cảnh vô cùng khẩn trương liên tục vì bạo lưc đe dọa
và vây hãm không ngừng của CS.
TT
Diệm bước trên một chặng đường quá gian nan khổ ải để xây dựng dân chủ và để
xoa dịu những cơn giận dữ của HK là những người đang viện trợ cho VN. Hiến pháp
Việt Nam Cộng Hòa được ông bố vào tháng 10-1956,theo đúng tinh thần của Hiến
pháp HK. Hệ thống chính trị theo tổng thống chế đã được thành lập, bởi vì
VN đang cần một hành pháp thật vững mạnh. Nhưng bầu cử chưa thực sự được
tự do theo tiêu chuẩn của Tây
Phương (TP).
Làm thế nào để 80% nông dân sống trong các làng xã và nhiều thị dân các thành
phố cũng chưa biết đọc tên đề trên các lá phiếu, họ chưa hiểu quan niệm về
hiến pháp. Chưa hiểu được sự ưng thuận của toàn dân khi lựa chọn chính quyền ra
sao, không biết bầu cử phiếu kín là như thế nào, cũng chẳng biết thế
nào là phân chia quyền hành và kiểm soát để thăng bằng quyền hành như thế
nào, và những nguyên tắc dân chủ cũng chưa bao giờ nghe thấy.
Tổng
Thống Diệm giải thích rằng:
“
Tiến trình thực hiện bầu cử diễn ra rất từ từ, và người dân sẽ từ từ hiểu
dược những bài học dân chủ căn bản khi đem vào thực tế.”
Phần
lớn, Higinns cho biết, cuộc phỏng vấn dành nhiều thời gian để đề cập
đến những lời lên án kết tội chính quyền của những người Phật giáo quá khích.
Tổng
Thống Diệm đưa ra lời nhận định của ông như sau :
“
Thế giới Tây Phương đã có những cuộc chiến
tranh tôn giáo, nhưng ở VN chưa bao giờ có chiến tranh tôn
giáo, người VN chưa hề xung đột sát
hại lẫn nhau vì lý do tôn giáo, dân Việt chúng tôi có cái nhìn rất bao
dung về tôn giáo (tolerant people) hãy nhìn chúng tôi và những mối liên hệ với
nước Tàu. Chúng tôi đã chiến đấu và đánh bại người Tàu trong các cuôc xâm lăng
chúng tôi. Nhưng khi chúng tôi đuổi được những kẻ xâm lăng, và giữ lại tôn
giáo của họ như Phật giáo và Khổng giáo. Các vị vua theo Khổng giáo chiến đấu
chống lại những người Công giáo không phải vì tôn giáo của họ mà vì họ lo sợ
các tu sĩ Công giáo là móng vuốt của đế quốc thực dân...Mặc dù chúng tôi loại
trừ thực dân nhưng chúng tôi giữ lại đạo Công giáo của họ làm tôn giáo của
chúng tôi “
“
Tôi thực sự không hiểu được những người Mỹ. Ông Đại Sứ của cô đã kêu gọi tôi
phải tìm cách hòa giải với những người Phật giáo, nhưng lại không chịu nói
để bảo vệ và chống đỡ cho những lời buộc tội chúng tôi thật phi lý của những
người Phật giáo đang chống đối tôi. Tôi vẫn giữ đường lối thương thảo với những
người Phật giáo. Nhưng nếu tôi phải giữ thái độ im lặng. Tại sao người Mỹ không
chịu nói lên sự thật---đó là những hoạt động của những người Phật giáo chẳng
dính dáng gì đến lãnh vực tôn giáo, và đó là cuộc tranh đấu bạo lực của Cộng Sản để lật đổ chính quyền của
chúng tôi.
Hoặc
giả Washington có thể nhìn tôi như một thằng điên? Chắc hắn chỉ có người
điên, ngay trong lúc chiến tranh đang diễn ra sôi bỏng,mà đột nhiên lại đi
đánh nhau với những người Phật giáo là những thành phần quan trọng trong dân.
Nhưng tôi bảo đảm với cô Higgins, tôi chẳng phải người điên rồ. Tôi đã làm mọi việc trong
quyền hạn của tôi để xoa dịu (placate) những ngườ Phật giáo này. Tôi đã đưa ra
một sự thỏa thuận với họ về việc treo cờ và sở hữu tài sản. Tôi đã cung cấp tất
cả tài liệu cho Ủy Ban Quốc Tế của Liên Hiệp Quốc mở cuộc điều tra gồm cả báo
chí và cung cấp luôn cho những người Phật giáo. Tại sao những người Phật giáo
lại từ chối những thỏa thuận mà tôi đã đưa ra cho họ ? Cô Higgins ơi ! Tôi thấy
có cộng sản và Việt cộng đầy trong các ngôi chùa đó, và chúng tôi đã biết
chính xác sự thật đó. Cô đã từng theo dõi các cuộc biểu tình, cô đã nghe những
bài diễn văn đày nội dung phá hoại, ngay cả chính quyền Hoa Kỳ cũng khó mà bao dung nổi, nhất là
không được phép làm như vậy trong lúc chiến tranh đang sôi sục nóng bỏng. Thật là lạ lùng ngược
lại--- chính quyền HK lại nói tôi nên giữ im lặng và nên chấp nhận tất
cả. This
regime is to sit silently and accept all this.
Nhưng
chuyện gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi ngồi im lặng xuôi tay không làm gì cả ? Và
trên những trang nhất của báo chí sẽ thấy nhiều người tự thiêu hơn để thế giới
thấy hình ảnh của tôi như ma quỉ. Chúng tôi càng thụ động (passive) bao nhiêu
thì càng có nhiều cuộc biểu tình nổi lên bấy nhiêu. Làm sao tôi có thể---ngay
trong lúc chiến tranh khủng khiếp đang bốc cháy khắp, mà tôi cứ để sự hỗn
loạn tơi bời cứ tiếp diễn liên tục trên các đường phố như thế hay sao ? Chúng
tôi phải có trách vụ ưu tiên số một những việc phải làm. Đó là đương đầu với
chiến tranh “.
Higgins
cho biết, cuộc phỏng vấn TT Diệm được làm trên hai cách. Có những câu hỏi
đã được viết xuống, và những câu trả lời cũng được viết thành văn. Tât cả
đã được lưu vào hồ sơ. Cuộc trao đổi diện dối diện sẽ không được xử dụng cho
đến khi nào cơn khủng hoảng này chấm dứt.
Sau
khi Higgins rời khỏi Dinh Độc
Lập sau 5 tiếng đồng hồ, đầu óc Higgins mệt
nhoài, nhưng vẫn còn hăng hái.
Cuộc
đối thoại giữa Higgins và TT Diệm rất hấp dẫn, lôi cuốn, không chí
thoáng nhìn vào tâm tư của một vị lãnh tụ Á Đông da vàng, bởi vì Higgins
đã cảm nhận được ý nghĩa về những lập luận mà TT Diệm đưa ra chính là những vấn
đề gắn liền với sự sống và sự chết của chế độ ông Diệm. Nếu ông không thể
thuyết phục được Washington tương tư những gì ông đã nói với Higgins thì khôi
phục lại quan hệ với HK không thể nào làm được. Và như thế, như chuyện gì
xảy ra và ông sẽ không bao giờ cứu vãn được chế độ của ông, và bảo vệ được
sự ổn định tại VN.
Dù
ông có lỗi lầm gì đi chăng nữa, TT Diệm là một học giả
minh triết và là một sĩ phu xuất chúng trong thời đại của ông (Brilliant
scholar and intellect). Những chúng liệu lịch sử của Higgins cho thấy trong
cuộc trao đổi giữa Higgins và TT Diệm, đều có trích dẫn lời của Thomas
Jeffreson, Plato, Khổng Tử, Đưc Phật và Lão Tử.
Ông
Diệm nói:
“
Thế giới Tây Phương (TP) cần cho chúng tôi
có đủ thời gian. Mặc dù những người TP chưa nhận ra hình thức dân chủ của Đông Phương (ĐP),với tinh thần dân chủ luôn luôn là một
phần tinh hoa của văn hóa Á Đông. Nền dân chủ này có liên quan đến tât cả
các tôn giáo. Triết lý Ấn Độ giúp cho linh hồn con người siêu thoát. Đức Phật
truyền bá sự bình đẳng trong thế giới con người, và những giá trị đạo đức
của Khổng giáo. Tinh thần dân chủ có thể tìm thấy khắp nơi tại VN, đặc
biệt là trong các làng xã, ở đó chúng tôi xây dựng dân chủ. Những người
dân sống trong các làng xã tự cai trị lấy chính họ. Từ từ khi chiến tranh chấm
dứt, chúng tôi sẽ tiến tới một nền dân chủ ở cấp độ lớn hơn, tức là xây
dựng một xã hội và một quốc gia dân chủ. Những giá trị đó sẽ được rút ra từ
những giá trị dân chủ của văn hóa Tây Phương.
Nhưng
điều không thể nào làm được---hay chỉ là ảo tưởng khi nghĩ rằng một giải pháp
cho chính trị Á Châu là sao chép một cách mù quáng các phương pháp của TP. Điều mà người dân HK chưa hiểu được là một
quốc gia có một nền kinh tế rât lạc hậu
và đang phải gánh chịu một cuộc chiến tranh quá khốc liệt và tàn bạo, chúng tôi
phải chiến đấu khốn khổ với chiến tranh du kích của CS, là những con ngưới
quỉ quyệt nhất, gian manh nhất và độc ác nhất thế giới. Không có một quốc
gia nào có thể hành động khác như chính quyền VN đang hành động trên sự chết và
sự sống. Xin mọi người hãy chỉ cho tôi thấy có một quốc gia Á Phi nào trong
những giờ phút sinh tử này có thể cổ súy cho chế độ dân chủ theo tinh thần Đông Phương. Cô đã thấy tại Mạc Tư Khoa (Moscow) nơi đó là tổng hành dinh của chế độ độc tài
lâu đời nhất, tuy nhiên lại muốn có một chế độ dân chủ tự do cho lục địa Phi
Châu.
Mục
đích của Quốc Tế CS đã quá rõ ràng. Nếu các quốc gia đón nhận lời đề nghị của
CS.các quốc gia đó dễ dàng trở thành miếng mồi ngon cho CS nuốt chửng họ. Chúng
tôi có lực lượng cảnh sát và an ninh,bởi vì trước tình thế hiện nay là chống
lại những đòi hỏi của CS mà chúng tôi biết rõ từ làng này qua làng khác,ai là
người đối đầu với những áp lực và đe dọa của CS và VC. Cái mà người ta thường
gọi là chế độ độc tài---thực ra là những hành động bắt buộc phải có cho một
chính quyền muốn sống còn và tồn tại được,và sẽ không bị CS nghiền nát. Có làm
như thế mới chống đỡ được chiến tranh. Và bất cứ là ai sau tôi cầm quyền lãnh
đạo chiến tranh,họ sẽ bắt buộc phải xử dụng những phương pháp như tôi,hoặc đất
nước này sẽ mất vào tay cộng sản.
Và
nếu những người Mỹ hiểu được tình thế cực kỳ nguy hiểm,và còn biết bao vấn đề
khó khăn không thể nào vác nổi trên đôi vai của quốc gia chúng tôi. Tôi cảm
thấy chắc chắn rằng,người Mỹ sẽ không còn nỗ lực để đầu độc dư luận nước Mỹ khi
nhìn vè VN nữa. “
Ông
Diệm tra vấn nước Mỹ:
“
Có thực sự nước Mỹ hiểu được là cuộc chiến đấu gian khổ của chúng tôi với cộng
sản là gì không ? Đây là một cuộc chiến tranh toàn diện (total war),một cuộc
chiến tranh khác thường không lấy chiến trường để quyết định.Nhưng là một cuộc
chiến với những nỗ lực làm tiêu hao soi mòn từ từ tinh thần của đối phương,một
cuộc chiến tranh mở ra trên khắp các mặt trận,chính trị,kinh tế,ngoại
giao,tuyên truyền và quân sự,và mở ra trên tầm mức quốc tế trên khắp thế giới.
Nếu nhìn vào bản đồ thế giới,người ta có thể nhận ra ở điểm nào với thời gian
là ba năm chiến tranh với CS gây ra đã làm thay đổi bộ mât của thế giới kể từ
Đệ II Thế Chiến. Và nếu chúng tôi có mặt tại VN để đối đầu với chiến tranh do
CS gây ra một cách thành công---rồi từ bài học thành công trong chiến tranh
VN, chúng tôi sẽ giúp cho cả thế giới chống lại làn sóng CS. Và đó là
việc làm chúng tôi đang làm. Đừng quên rằng trong cuộc chiến tranh này bên nào
vũng tâm bề chí chiến đấu tới giờ phút cuối---người đó sẽ thắng”.
Higgins
nhìn lại những sự kiện đã được
viết xuống, cô bị những lời nói của TT Diệm đã làm chấn động mạnh mẽ vào
tâm tư của cô.
“
Those who come after me “.
“những
người kế tục vai trò lãnh đạo của tôi” TT Diệm nói:
“
Cái chìa khóa của mối tương quan liên hệ ngoại giao với cường quốc như HK và
một tân quốc gia vừa mới được độc lập như trường hôp của VN; hoặc là tôi lãnh
đạo đất nước này, hay những ai kế tiếp vai trò lãnh đạo của tôi---Điều
tiên quyết phải đòi hỏi là---luôn luôn tôn trọng nguyên tắc nền tảng về quyền
tối thượng (sovereignty) của tân quốc gia độc lập của VN. Tân quốc gia độc lập
(the new national independence)---ở đó biết bao con người đã chiến đấu trong
máu, nước mắt và mồ hôi để dành lại nền độc lập với bao trầm luân khổ ải
chồng chất của họ”.
Cuối
cùng Higgins đã kết thức cuộc phỏng vấn và trao đổi với TT khi quay
qua hỏi TT Diệm về nền tảng triết lý chính trị của thuyết “nhân vị” đem ra ứng
dụng vào VN. Nhưng không nên dịch “personalism” mà nên hiểu thuyết nhân vị qua
chủ nghĩa “nhân bản” ( humanism) thì chính xác hơn.
Rõ
ràng là ông Diệm không muốn bảo vệ tôn giáo của ông, và ông đã
từ chối rằng triết lý của thuyết nhân vị không có gì liên quan đến giáo lý của
Công giáo. Đây là điều đã được nhắc đi nhắc lại, và đã khiến cho ông bất
bình, vì ông đã bị người ta kết tội là tìm cách để áp đặt Kitô giáo lên
những người không phải Kitô giáo. Vì thế ông Diệm nói với Higgind
rằng, thuyết nhân vị rất gần những lời dậy của Khổng Tử.
Ông
Diệm giải thích:
“Quan niệm của thuyết Nhân
Vị thực ra rất đơn giản. Những người CS quan niệm cá nhân con người hiện hữu để
phục vụ nhà nước. Ngược lại, thuyết Nhân Vị cho rằng nhà nước phải phục vụ
cá nhân, an sinh xã hội và tự do cá nhân của con người phải được bảo vệ .
Nhưng tự do không phải món quà của ông già Noel. Người nông dân của chúng tôi
phải học cách hợp tác với chính quyền trong việc bảo vệ tự do bằng cách giúp đỡ
lẫn nhau và giúp đỡ cộng đồng. Mỗi làng phải tự họ thành lập nên các lực lượng
để bảo vệ chính họ, xây dựng các tiện ích công cộng cho các hạ tầng cơ sở
như ấp chiến lược, để góp tay vào loại trừ VC. Tiếng nói của dân được bày
tỏ trong các cuộc bỏ phiếu kín trong các ấp chiến lược để tổ chức và tuyển chọn để tổ chức nên các Hội Đồng Làng Xã. Trước thời thực dân
trong các làng đều có tài sản của cộng đồng và tài sản riêng tư của mỗi người
dân. Cộng đồng làm chủ đất đai của cộng đồng, dùng vào việc giúp cho người
dân nào không có đất canh tác sẽ canh tác trên các đất công mà sống---và con
người khi sống đói khổ thì khó bảo vệ được sự chính trực của họ. Về phương diện
kinh tế, vấn đề lớn trong các nghành kỹ nghệ hóa, là làm sao tìm được
sự thăng bằng giữa quyền lợi quốc gia hay cộng đồng với quyền lợi riêng tư của
mỗi người dân, đó là nhu cầu đòi hỏi phải có mới bảo vệ được đời sống của
dân và cả đời sống quốc gia. Đó là điều phù hợp với khát vọng về truyền
thống,phong tục, tập quán và nhu cầu của đất nước VN. Tại VN của chúng
tôi, điều mà Tây Phương gọi là một nền kinh tế hỗn hợp. Vì
chúng tôi thiếu vốn đầu tư ngoại quốc nên chính quyền phải đóng vai trò lớn
trong thời kỳ kỹ nghệ hóa.
“
Trong một tình thế luôn luôn hỗn loạn liên tục đe dọa, nhu cầu cần thiết
đầu tiên là trật tự và an ninh (security and order) thật vững vàng để xây dựng
VN với đặc tính và với con người hoàn toàn VN của chúng tôi. Sự nhấn mạnh của
chúng tôi vào thuyết Nhân Vị với cách nói là tât cả những điều như thế có thể
và phải thực hiện cho bằng được trong phạm vi giới hạn bắt buộc bởi sự sống của
người dân”
Higgins
tiếp tục hỏi TT Diệm về HCM vào tháng 7-1963 là cả hai Miền Nam và Miền Bắc nói chuyện
với nhau, sau cùng là tiến đến thống nhất hai miền Nam-Bắc. Ông Diệm nói
rằng:
“
Có rất nhiều người nói đến chuyện thống nhất đất nước, nhưng lại rất it
người biết thế nào để thống nhất đây ?. Thống nhất thì phải hòa giải và
tôn trọng tự do của người dân. Có rất ít người Quốc Gia chịu làm áp lực với
những người cộng sản Bắc Việt, đó là những người đi xâm lăng chiếm đoạt Miền Nam (MN) của chúng tôi. Lạ lùng thay, lại
quay qua quốc gia nạn nhân (victimized nation) đang bị xâm lăng để áp lực hòa
giải và thống nhất. Miền Nam tự do dân chủ và Miền Bắc độc tài CS, ai là nạn
nhân của ai ? ai xâm lăng ai ?
Chúng
tôi đang sống trong lò lửa hừng hực của chiến tranh kéo dài suốt bao
năm, mặc dù như vậy chúng tôi vẫn không chịu cúi đầu khuất phục trước
những đoàn quân xâm lăng bạo ngược của CSBV, bời chúng tôi muốn cứu vãn
nền độc lập của chúng tôi và vẫn muốn tiếp tục nắm lấy cơ hội để được sống trong
tự do. Bất cứ chương trình thống nhất nào không bảo vệ được những giá trị của
độc lập và tự do và tự chủ sẽ phản bội lại những hy sinh của toàn dân VN từ
1954, và những năm xây dựng nền Cộng Hòa của chúng tôi”.
Sau
khi Higgins rời khỏi Dinh Độc Lập sau cuộc trao đổi với TT Diệm suốt 5 tiếng
đồng hồ chưa đưa đến một kết luận. Sau những ngày kế tiếp Higgins đã tìm thấy
những sự kiện dồn dập để chứng minh cho những lý luận rất biện chúng
(dialectical arguments) của ông Diệm: những hình ảnh được chụp bởi những
phóng viên với một nhóm cảnh sát mặc sắc phục, những thông kê về những
người đào ngũ trong hàng ngũ VC. Các tài liệu do kết quả của các cuộc điều tra
về biến cố tại Huế, gồm có cả những cuốn sách và báo chí viết về nhiều
khía cạnh của đời sống tại VN. Đặc biệt là cuốn The Struggle for Indochina của
Ellen Hammer,viết bằng tiếng Pháp, cùng với chữ viết bằng bút chì của ông
Diệm như sau :
“
Tối thiểu cô Hammer là người đã cố gắng tìm hiểu xem chúng tôi đang làm
những gì. Hammer đặt trong bối cảnh của Á Châu mà ở đó chúng tôi điều hành đất
nước và chiến đấu trong chiến tranh.”
Sau
đây là những điểm chính yếu đã được Hammer viết xuống:
“
Xã hội VN không giống các xã hội Tây Phương. Vì thế ngôn ngữ chính trị của TP không
thể nào diễn tả đời sống VN mà không hết sức thận trọng, nếu không thì sẽ
nguy hiểm với những ngộ nhận và rắc rối vô cùng”
Hammer
nhận thấy,
“
Xã hội VN mang tính chất của chế độ quân chủ chuyên chế và cũng có một số
khía cạnh vế dân chủ. Mặc dù quyền hành nằm trong tay Hoàng Đế, mọi khía
cạnh của đời sống VN được đặt trên nền tảng đạo đức của Khổng giáo. Những lời
dậy của Khổng Tử đặt nặng về chủ nghĩa nhân bản (humanism) mang tính cách hài
hòa, để đưa ra luật lệ cho từng cá nhân chú ý tới vai trò của dân
trong chính quyền, đó là những trách vụ và sự liên hệ giữa dân và chính
quyền. Khi thực dân Pháp cai trị VN, xã hội VN không khác xưa kia; mặc dù quyền
hành chính trị nằm trong tay Pháp nên không tránh được những mất mát trong lối
sống, truyền thống xã hôi và gia đình là nơi bảo vệ những giá trị truyền
thống cho quốc gia.
Khổng
giáo ăn sâu vào lối sống của người dân Việt, và là nguồn gốc của văn hóa
VN, không cần biết thuộc tôn giáo nào, hay đối với Công giáo và Phật
giáo, đều nhấn mạnh đến trách nhiệm, đúng như thuyết Nhân Vị chủ
trương, của cá nhân với xã
hội.
Trong
thế giới Khổng giáo, phong cách chính trị ràng buộc bởi hàng loạt các tiêu
chuẩn đạo đức dành cho bất cứ ai khi phục vụ quốc gia phải có đủ tiêu chuẩn
...với nước VN, việc tuyển chọ các thành phần ưu tú tinh hoa vào hệ thống
chính quyền, hoặc tuyển chọn các quan hoàn toàn tùy thuộc vào giáo dục và
hệ thống tuyển chọn qua các kỳ thi tuyển rất kỹ lưỡng, các viên chức được
tuyển chọn nhắm vào tài năng của họ. Trong hệ thống Khổng giáo được áp dụng vào
một xã hội mà trong đó mỗi cá nhân đều biết vị trí và bổn phận của họ. Bất cứ
quyền gì mà một cá nhân có được phải xuất phát từ chức năng của họ và từ vai
trò của họ mà xác định vị trí của họ trong xã hội.
Vào
1954 khi ông Diệm nắm giữ quyền hành như bổn phận tuân thủ quyền hành đã mất
tại các thành phố trước đây. Nhưng từ khi ông Diệm xây dựng chế độ Cộng
Hòa,từng bước một, trên nền móng đã từng ăn sâu trong xã hội Á Đông trên
các tiêu chuẩn của
Khổng giáo, cùng với sự nhấn mạnh đến những quyền của cá nhân...trong sự
phát huy một tín điều chính trị (poltical credo) xuất phát từ những gốc rễ mà
những người chân chính tại Á Châu rất thích. Những việc làm của ông Diệm là đưa
tự do vào Á Châu cũng như mở rộng nước Việt Nam Cộng Hòa.”
Cuối
cùng Higgins nhận ra là ông Diệm là một mẫu mực điển hình của một người lãnh tụ
và một người sĩ phu minh triết của Đông Phương. Ông bị những người Tây Phương có mặc cảm tự tôn của những con người tự
cho là mình siêu đẳng (superiors) nhìn ông Diệm như những con người Á Đông hạ
đẳng thấp hèn ( inferiors) vì Tây Phương (TP) có sự thành tựu vế khoa
học kỹ thuật và chế dộ tự do dân chủ. Họ cho Á Châu phải học của TP mọi thứ và
Á Châu chẳng đem được gì cho TP. Trong lúc ông Diệm đang cố gắng phục hồi lại
những giá trị đạo đức của Khổng giáo để xây dựng dân chủ cho Nền Cộng Hòa Việt Nam trong một bối cảnh
kinh hoàng của chiến tranh mà CSBV đang gây ra. Ông cần sự trợ giúp và cảm
thông của thế giới TP, nhưng bất hạnh thay, phần đông những người TP
đã nghiêng về “tả phái” (left wing) nên đã dành tất cả tình cảm và trợ giúp cho
CSBV. Tại MNVN là một quốc gia Á
Châu lạc hậu đang khốn đốn dở sống dở chết trong lò lửa của chiến tranh thì lại
bị toàn những chỉ trích và phỉ báng lăng nhục rất tàn bạo và bất công.
Higgins
cho rằng một phán quyết của lịch sử ( historical verdict ) về ông Diệm không
thể nào phỏng đoán lơ mơ được. Hoặc giả ông là một tiên tri, một con quỉ, một vị thánh, vị anh
hùng ( prophet, devil, saint, national hero ) của dân tộc VN hay
một lãnh tụ xấu xa---thì cần đòi hỏi phải có đủ thời gian và nắm vững tất cả sự
kiện mới có thể phê phán được. Nhưng người ta khó mà có được một cái nhìn về TT
Diệm chính là một vị quan đã bị hiểu lầm và ngộ nhận quá nhiều. (Our Nightmare
of Vietnam,pages157-179 )
Qua lời trăn trối, TT Diệm đã trao cả sinh mệnh của riêng ông và trao
luôn cả dòng sử mệnh đen tối nhất của Dân Tộc VN vào tay nước Mỹ và những
kẻ đang âm mưu phản loạn để họ tìm lấy sự sống hay cái chết cho Miền Nam Việt
Nam.
Hawaii ngày 15 tháng
10-2016
Công Dân Nguyễn Anh Tuấn
Political scientist
Assassination, Coup and Madame Nhu
Marguerite Higgins Papers
Maggie Higgins interviews Ngo Dinh Diem
“Giving a Free Hand to the Assassins”:
American Assassination of Ngo Dinh Diem
The Overthrow of Ngo Dinh Diem
No comments:
Post a Comment