20190711 Hương Tràm Trà Tiên Không Ảnh Bài 02
20190703 Huong Tram Tra Tien Bai 02
“Hương Tràm Trà Tiên” Bài 2: Từ Xã Mỹ Lâm đến Dinh Điền
Cái Sắn – hoànglonghải
Posted on Tháng Tám 11, 2014 by VietnamDaily.News in Hồi
ký, hoànglonghải
*** Vietnam Topographic Maps 1:50,000, U.S. Army Map
Service, Series L7014
01
Sau khi có bằng tiểu học, lúc tuổi khoảng
14, 15 tuổi, Nguyễn Tấn Dũng thoát ly vào mật khu theo Việt Cộng, sau khi Bến
Tre Đồng Khởi năm 1960. Theo như Tố Hữu nói thì “Hỡi người chị của Bến Tre, Cửu
Long Đồng Khởi bốn bề đó chăng!?” (Nước Non Ngàn Dặm – thơ Tố Hữu)
Tại sao ông ta theo Việt Cộng. Điều nầy rắc rối lắm, xin phân giải từ từ.
Trong chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất (1945-54), lần thứ hai (1960-75) và
lần thứ ba (1979-89), bao giờ xứ chùa Tháp cũng đóng một vai trò quan trọng.
Chiến trường thì xảy ra bên phía Việt Nam, còn hậu cần thì nằm ở Kampuchia.
Không tấn công vào hậu cần, chiến tranh khó chấm dứt. Đó cũng là một trong
những lý do khiến Việt Nam Đệ Nhất Cộng Hòa âm mưu đảo chánh Sihanouk hay quân
Mỹ và Việt Nam Cộng Hòa tấn công qua Miên hồi tháng 3 năm 1970.
*** Cuộc hành quân vượt biên giới để
cứu Việt kiều tại Campuchia do cố Trung Tướng Đổ Cao Trí điều quân.
Chiến Dịch Bình Tây (Hành Quân Kampuchia
1970)
Cuộc hành quân qua Cambodia
LỮ ÐOÀN B/TQLC HÀNH QUÂN VƯỢT BIÊN QUA
KAMPUCHEA NĂM 1970
Trong chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, người và vũ khí từ Kampuchia chuyển
qua tiếp tế cho quân Cộng Sản ở miền Tây Nam Bộ. Con đường tiếp vận của Việt
Minh (danh xưng hồi đó) từ Miên xuyên qua mật khu Trà Tiên, vượt qua đoạn đường
phía bắc thị xã Rạch Giá và thẳng về U-Minh.
Vì vùng nầy đất thấp, tới mùa nước nổi, nước tràn lên khắp mọi chỗ, ngoại trừ
vùng Thất Sơn (Việt Cộng gọi là Bảy Núi). Ai đọc “Mùa Len Trâu” của Sơn Nam
trong quyển “Tìm Hiểu Đất Hậu Giang” thì biết hiện tượng nầy. Người ta chỉ có
thể dùng thuyền, ghe di chuyển. Tới khi nước rút, di chuyển theo kinh rạch là
tiện lợi nhứt. Vì vậy, hồi đó, Việt Minh cho đào một con kinh nhỏ dọc theo ranh
giới hai tỉnh Long Xuyên – Rạch Giá. Kinh nầy được đặt tên là kinh Kháng Chiến
vì nó được đào trong thời gian kháng chiến chống Pháp. Sau nầy, trong chiến
tranh Đông Dương lần thứ hai, con đường di chuyển nầy của Việt Cộng được gọi là
đường giây 1C. Đường giây 1C từ Miên, qua mật khu Trà Tiên, vượt qua LTL 8A ở
cây số 15 bắc thị xã Rạch Giá, thuộc xã Mông Thọ, (Cách thị xã Rạch Giá
15Km) và đi thẳng về Chương Thiện -U Minh.
Mông Thọ
10°
1'17.99"N 105°12'49.07"E
Mông Thọ A
10°
2'42.10"N 105°10'42.71"E
Mông Thọ B
9°59'26.57"N 105°10'42.71"E
Khu vực Tà Keo
10°
4'33.47"N 105° 6'50.85"E
Kinh Cái Sắn
10°
5'36.47"N 105°15'39.41"E
02
Tại sao vượt qua ở Cây Số 15 mà không qua chỗ Dinh Điền Cái Sắn như trong cuộc
chiến tranh trước. Dễ hiểu thôi. Dân Dinh Điền Cái Sắn là dân Bắc di cư 1954.
Việt Cộng đút đầu vào đó là coi như đút đầu vào rọ.
Hồi chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, vì vùng Dinh Điền Cái Sắn chưa có nên
việc vượt qua LTL 8A rất dễ dàng. Đại tướng Trần Thiện Khiêm khi đó còn mang
“loon” trung úy, chỉ huy một đơn vị Quân Đội Quốc Gia đóng ở Mông Thọ, có thể
đêm đêm nghe tiếng bộ đội Việt Minh vượt qua LTL 8A ở đoạn Cái Sắn mà không dám
động tỉnh (1). Đoạn nầy, có cụ già Nam Bộ kể cho tôi nghe: “Tụi nó di chuyển
qua lại như đi chợ.”
03
Vùng Cái Sắn ngày xưa là vùng ruộng của mấy ông chủ điền, ruộng cò bay thẳng
cánh hay còn gọi là “Đồng Chó Ngáp”, cũng là chỗ nầy. Kể từ kinh Núi Sập tới
kinh Cái Sắn (Còn gọi là Thạnh Đông) dài 12Km. Từ kinh Thạnh Đông tới kinh
Thạnh Tây cũng dài 12Km. Có con chó nào chạy một mạch từ kinh Núi Sập tới kinh
Thạnh Tây dài 24Km mà không ngáp mới thật là chó hay?!
Vùng nầy đất thấp, chỉ làm lúa sạ. Mỗi năm, mùa hè, sau khi gặt xong, đồng bỏ
hoang. Khi chuẩn bị làm ruộng mùa tới thì người ta đốt đồng. Dân địa phương
cũng gọi là “Mùa đốt đồng”. Cứ sau trưa một chút, chờ có gió mạnh, người ta giăng
một cái lưới phía dưới gió, rồi đi ngược lên phía trên gió, cầm một cây đuốc mà
đốt những gốc rạ, bụi cây khô. Buổi chiều, gió thổi mạnh, lửa cháy rần rần. Vậy
là thỏ, rùa, rắn, chồn, cáo, cần đước, ba ba, tranh nhau chạy trốn. Chúng chạy
về hướng cuối gió, chui vào lưới mà nằm, chờ người ta tới nắm cổ lôi đi bán hay
làm thịt nhậu chơi.
Vùng nầy dân ưa nhậu thịt rắn. Nếu độc giả
tới thăm họ, gặp người quí khách, họ sẽ mời quí độc giả nhậu thịt rắn. Con rắn
– thường là loại rắn độc mới bổ -, được làm thịt, móc ruột, luộc chín, chặt
khúc, sắp từng khúc quanh cái dĩa bàn to, tưởng như con rắn đang nằm ngủ. Ai có
gan thì cầm đũa gắp ra ăn. Tôi thì chịu vì tôi là chúa sợ rắn. Ngoài thịt rắn,
còn có một nồi cháo rắn, “ăn dằn bụng” trước khi tan hàng. Phải được người dân
quí lắm, họ mới mời mình nhậu thịt rắn. Khoảng thập niên cuối 60 đầu 70, một
con gà giò giá chỉ vài trăm bạc, còn một con rắn giá 2 ngàn. Mời nhậu thịt gà,
có phải rẻ hơn không!
Đốt đồng xong, người ta bắt đầu cày. Lần đầu thì gọi là cày lật, nghĩa là cày
sao cho đất lật úp, cỏ xuống dưới, đất lên trên. Cỏ sẽ bị thúi mà chết, thành
ra phân hữu cơ. Lần sau thì cày cho đất nhỏ ra, chờ nước lên – khoảng tháng 8
tháng 9 âm lịch – đem lúa ra sạ. Lúa lên, nước lên. Gần tết, nước rút xuống, lúa
cũng bắt đầu chín. Khi nước rút hết thì người ta lo gặt. Lúa gặt xong đem sắp
vòng tròn cho xe máy cày chạy quanh cán lên cho hột rời ra. Lúa chất thành đống
cao như ngọn đồi, dân địa phương gọi là “cà tang” lúa.
Có lẽ “cà tang” là tiếng Miên. Hôm qua đi ngang, thấy đồng trống không, nay
thấy có ngọn đồi hiện ra xa xa. Đó là “cà-tang” lúa.
*** Khu vực màu vàng là khu vực Dinh
điền Cái Sắn mà Cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm đã định cư những đồng
bào miền Bắc di cư trong năm 1954-1955. Ranh giới từ kinh Rạch Giá đi
Long Xuyên, LTL-8A tới Kinh Sông Cái Bé ngang qua Cờ Đỏ đến Quận Thốt
Nốt. Trước năm 1975 vùng nầy lúa nhiều đến nổi dân chúng phải phơi
ngay cả trên đường lộ xe chạy.
04
Bên phía Dinh Điền Cái Sắn thì Việt Cộng
không dám, còn bên phía Cờ Đỏ, thuộc Long Xuyên, bọn kinh tài đêm khuya thường
mò ra thu thuế nông nghiệp. Bọn nó thâu thuế “ác lắm”, nghĩa là thuế cao lắm
nên dân chúng ghét. Nhờ đó mà phe Quốc Gia biết chúng xuất hiện ở đâu để “phục
kích lấy tiền nhậu chơi”. Hễ tới mùa lúa thì bọn nó thu thuế nông nghiệp, mùa
cày thì chúng nó thu thuế máy cày, cũng “ác” như thu thuế nông nghiệp. Tới mùa
chúng nó đi thu thuế, “phe ta” đi săn giặc nên tôi gọi giặc ở đây là “Giặc Mùa.” Chuyện nầy cũng sẽ nói thêm về
sau.
Hồi xưa, người ta cày bằng trâu, chủ điền
nuôi hàng trăm con trâu mới đủ cày. Như ông chủ Ry, bố vợ ông Trần Thiện Khiêm
nuôi những hai trăm con trâu. Đó cũng là đề tài truyện “Mùa Len Trâu” của Sơn
Nam nay đã được quay thành phim. Thời Ngô Đình Diệm phải nhập trâu Murat bên Ấn
Độ về cho dân cày. Sau nầy thì cày bằng máy. Máy cày John Deer, Somecar, v.v… rất
được dân chúng ưa chuộng.
*** Bản đồ Rạch Giá.
*** Bản đồ vùng Cờ Đỏ, Thốt Nốt,
Phong Dinh tức Cần Thơ.
Tôi không rành cách tính diện tích ruộng ở đây. Người ta tính theo công: Công tầm
cắt và công tầm điền khác nhau. Năm nào trúng, mỗi công được khoảng trên dưới
35 giạ là cao. Có năm trên 40 chục giạ là trúng lắm.
Việt Minh nổi lên bắt giết, bỏ tù (rồi cũng chết trong tù luôn) các ông chủ
điền. Hầu hết chủ điền chạy trốn lên Rạch Giá, Cần Thơ hay Saigon. Việt Minh
gọi là “theo Tây”. Không theo Tây cũng không được, bị Việt Minh giết sao?!
Ruộng của họ sau nầy, thời Đệ Nhứt Cộng Hòa bị truất hữu để lập Dinh Điền Cái
Sắn. Tôi cũng có gặp vài người là con cháu của mấy ông chủ điền ngày trước. Nói
chung, họ đã sa cơ và nghèo túng, tuy vẫn còn mang cái tên Tây như Bôn, gốc là
Paul; Răng, gốc là Jean. Bố vợ ông Trần Thiện Khiêm, dân chúng gọi là ông chủ
Ri, vì tên Tây là Henry, con trai lớn ông nầy, tên là Hai Re vì tên Tây là André
hay Robert? Và chị Tư Nết, chính hiệu con nai vàng là Annette, đích thị là bà
Trần Thiệm Khiêm. Chuyện gia đình nầy sẽ kể thêm ở phần sau, cũng là chuyện vui
mà thôi! Cũng có người tên họ cũng hay, nửa Nôm nửa Hán như anh bạn Trần Thông
Đến của tôi, con một ông chủ điền lớn ở Cái Sắn trước 1945. Anh nầy thường hay
trốn làm việc để “đi mây về gió” nên ai hỏi tới thì tôi nói đùa là Trần Không
Đến.
*** Khu vực Dinh Điền Cái Sắn trong
khu vực xanh từ Google Earth. Khu vực nầy còn có thể ra tới khu vực
Thới Lai.
05
Khi chiến tranh Đông Dương lần thứ hai nổ ra thì Dinh Điền Cái Sắn đã thành lập
xong, kéo dài từ ngã Ba Lộ Tẻ Long Xuyên tới Kinh Tư gần xã Mông Thọ. Việt Cộng
không thể vượt qua LTL 8A dễ dàng. Cây số 15 là điểm duy nhất, Việt Cộng cố
sống cố chết để vượt qua LTL ở đây.
*** Khu vực Ấp Tà Keo
06
Cách Cây Số 15 cở 10 Km, về phía tây là ấp Tà Keo. Gọi là ấp nhưng thật
ra đó là một vùng rừng tràm nước mênh mông. Ấp Tà Keo là cứ điểm quan trọng để
Việt Cộng xuất phát vượt qua LTL 8A ở cây số 15. Khi quân Cộng Sản từ Miên vượt
qua mật khu Trà Tiên, di chuyển dọc theo kinh Kháng Chiến, đi về phía đông để
về U-Minh, tới ấp Tà Keo thì chúng phải dừng quân, chờ trời tối, tình hình
thuận tiện mới vượt qua LTL 8A ở cây số 15.
*** Khoảng cách Ấp Tà Keo tới Cây Số
15 tại Ấp Hòa Bình, khu vực xanh là Dinh Điền Cái Sắn.
07
Hạ tầng cơ sở Việt Cộng ở Tà Keo giữ nhiệm
vụ giao liên, an ninh để bộ đội vượt lộ. Bên cạnh LTL là kinh Cái Sắn. Họ phải
vượt qua kinh rồi mới vượt qua lộ, cố tránh khỏi bị quốc gia phục kích. Thường
phe Quốc Gia phục kích bên bờ kinh hay bên lộ, chờ Việt Cộng vượt qua là nổ
súng. Tình hình chỗ nầy rất căng. Phía Quốc Gia hoạt động rất ráo riết để cố
ngăn chận không cho Việt Cộng đi qua. Phía Việt Cộng thì cố sống cố chết vượt
qua cho được.
Cuối năm 1974, đầu 1975, khi tướng Nguyễn Khoa Nam làm Tư lệnh Quân Đoàn 4,
Quân Khu 4, ông rất chú trọng nơi nầy, ra lệnh cho các lực lượng địa phương như
Quận, Tỉnh và cả Khu phải hết sức ngăn chận Việt Cộng qua lộ. Trước khi có lệnh
tướng Nam, tôi từng dẫn vài chục lính phục kích Việt Cộng ở đây nhưng lại đụng
nhằm cở một trung đoàn quân Việt Cộng qua lộ, đành phải ôm súng nằm im mà run.
Bọn chúng đông như thế, nổ súng, bọn chúng tới đạp lên đầu mình cũng đủ chết,
nói chi tới chuyện đánh nhau. Chuyện nầy hồi sau xin kể tiếp.
*** Ấp Tà Keo và khu vực Mỹ Lâm của
Năm (Ba) Dũng.
08
Trở lại chuyện ấp Tà Keo. Ấp Tà Keo thuộc xã Mỹ Lâm. Việt Cộng cố giữ Tà Keo.
Muốn giữ Tà Keo phải mở rộng hoạt động toàn xã Mỹ Lâm. Đó là lý do tại sao xã
Mỹ Lâm có nhiều Việt Cộng và NTD thoát ly theo Việt Cộng sau khi học xong bậc
tiểu học.
(1) Xã Mông Thọ thuộc tiểu khu Rạch Giá
(Secteur de Rachgia là nói theo Tây). Trung úy Trần Thiện Khiêm vào ra tiểu khu
nầy và quen chị Tư Nết, con ông chủ Ry, trước 1945 là điền chủ nay là chủ câu
lạc bộ. Dân Rạch Giá nói rằng đó là giây nhợ để sau nầy ông trung úy Quân Đội
Quốc Gia cưới chị Tư Nết. Phần sau sẽ xin nói thêm về ông chủ Ry.
No comments:
Post a Comment